ആതിഥ്യമര്യാദ

അഞ്ചുവർഷത്തിനുശേഷമുള്ള ചെന്നൈ യാത്ര. കൃത്യസമയംപാലിച്ച ട്രെയിൻ വെളുപ്പിനെതന്നെ ചെന്നൈ സെൻട്രൽ സ്റ്റേഷനിലെത്തി. ഓഫീസ് വക ട്രെയിനിങ് അറ്റൻഡ് ചെയ്യാനാണ് ഈ വരവ്, മറ്റൊരു സ്ഥലത്തുനിന്ന് ഒരാളൂടെ വരാനുണ്ട്. ഇനിയും ഒരുമണിക്കൂറുണ്ട് അയാൾ എത്താൻ. പണ്ട് ഞാൻ നടന്ന സ്റ്റേഷൻവഴികളൊക്കെ മൊത്തത്തിലൊന്ന് നടന്നുകണ്ടു. മാറ്റങ്ങളുണ്ട് കുറേയൊക്കെ, കുറച്ചുകൂടിയൊന്ന് വൃത്തിയായതുപോലെ, പുതിയ പല സംവിധാനങ്ങളും വന്നിട്ടുണ്ട്. മാറ്റം കാരണം എനിക്ക് കിട്ടേണ്ടുന്ന ആ ഒരു ഗൃഹാതുരത്വം കുറച്ച് കുറഞ്ഞപോലെ. 

കുറേക്കഴിഞ്ഞ് മറ്റേയാൾ എത്തി. ആദ്യമായി കാണുകയാണ്, ഹിന്ദിക്കാരനാണ് പുള്ളി. എവിടെയൊക്കെയോ കണ്ടുമറന്ന മുഖം. ഒരു മടിയുംകൂടാതെ പരിചയപ്പെട്ട് കൂടെക്കൂട്ടി. അവന്റെ ആദ്യത്തെ ചെന്നൈ യാത്രയാണ്, എന്നിലാണ് അവന്റെ ധൈര്യം. ഞാൻ പണ്ട് ചെന്നൈയിൽ ജോലിചെയ്തതാണല്ലോ, അതുകൊണ്ട് ഇവിടമൊക്കെ നല്ലപോലെ അറിയാമെന്ന് കരുതുന്നുണ്ടാവും അവൻ. സ്വന്തം വീട്ടിലോട്ടുള്ള വഴിപോലും ഗൂഗിൾ മാപ്പ് ഇട്ട് പോകുന്ന ലെ ഞാൻ തൽകാലം സ്വന്തം ഇമേജ് ഇടിക്കണ്ടാന്നുകരുതി കണ്ണിൽകണ്ട വഴികളിലൂടെയൊക്കെ നല്ല കോൺഫിഡന്റായിട്ട് നടന്നു, പിന്നാലെ അവനും. 

വഴിയിൽ കണ്ട പലരോടും ചോദിച്ച് ബെസന്ത് നഗർ ബീച്ച് പോകാൻ ബസിൽ കേറി, കണ്ടക്ടർ ഏതോ ഒരു സ്റ്റോപ്പ്‌ വരെ ടിക്കറ്റ് എടുത്തു, അവിടുന്ന് അടുത്ത ബസിൽ കയറണമെന്ന് പറഞ്ഞു. അവിടെ എത്തുമ്പോൾ പറയാമെന്നും അയാൾ ഉറപ്പുതന്നു. ഇടയ്ക്കുവച്ച് വേറൊരാളോട് ചോദിച്ചപ്പോൾ ഇപ്പോൾ ബസ് നിക്കുന്ന സ്ഥലത്ത് ഇറങ്ങിക്കോളാൻ പറഞ്ഞു. അവിടുന്ന് മറ്റൊരു ബസ് കിട്ടുമത്രേ. 

കൂട്ടുകാരനെയും കൂട്ടി അവിടെയിറങ്ങി. ബസ് മുന്നോട്ടെടുത്തു, എന്നിട്ട് പെട്ടന്ന് നിർത്തി. കണ്ടക്ടർക്ക് സംശയം ഞങ്ങൾ ടിക്കറ്റ് എടുത്തോ എന്ന്. അയാൾ എല്ലാരും കേൾക്കെ ഉറക്കെ വിളിച്ചുചോദിച്ചു. ഒരു അമ്പതുരൂപ നോട്ട് തന്നല്ലോ എന്ന് ഞാൻ പറഞ്ഞപ്പോളാണ് അയാൾക്ക് ഓർമവന്നത്. ഓക്കേ പറഞ്ഞ് ബസ് മുന്നോട്ടുപോയി. ആ അയാളോടാണ് സ്റ്റോപ്പ്‌ എത്തുമ്പോ ഓർമിപ്പിക്കണമെന്ന് ഞാൻ ചട്ടംകെട്ടിയത്. എന്തായാലും ഇവിടെ ഇറങ്ങിയത് നന്നായി, ഇല്ലേൽ ആ കണ്ടക്ടർ ഞങ്ങളെ ആ ബസിന്റെ ലാസ്റ്റ് സ്റ്റോപ്പുവരെ എത്തിച്ചേനെ. 

വേറൊരു ബസ്കേറി ഇടക്കൊരിടത്തിറങ്ങി. പിന്നെയൊരു ഒരുകിലോമീറ്റർ നടന്ന് ഞങ്ങൾ ബെസന്ത് നഗർ ബീച്ചിലെത്തി. പണ്ടത്തെ ഒരു വൈബ് അവിടെയും തോന്നിയില്ല. നമ്മുടെ മോഹൻലാലും ശ്രീനിവാസനും ദുബായ് എന്നുപറഞ്ഞ് വന്നിറങ്ങിയ ആ സ്ഥലവും കാണാനില്ല, പിന്നെ രക്ഷയില്ലാന്നുകണ്ട് ദൈവത്തെ വിളിച്ചു, സാക്ഷാൽ ഗൂഗിൾ ദൈവത്തെ. ദൈവം പറഞ്ഞു "മോനേ നീ നിക്കുന്നിടത്തൂന്ന് വെറും നൂറ് മീറ്റർകൂടെ നടന്നുനോക്കടാ മടിയാ" എന്ന്. 

ദാസൻവിജയന്റെ ഗൾഫ് ഞങ്ങൾ കണ്ടു, ഇന്ത്യക്കാർ എന്തിനാ ഇന്ത്യക്കാരെ ഒളിഞ്ഞുനോക്കുന്നത് എന്നുപറഞ്ഞ് ദാസൻ മറഞ്ഞുനിന്ന ആ സ്മാരകം കണ്ടു, സന്തോഷമായി. ഫോട്ടോയുമെടുത്തു. അത് ഒരു ഓർമ്മ സ്മാരകമാണ്, പേര് കാജ് ഷ്മിത്ത് (kaj schmidt) മെമ്മോറിയൽ. പണ്ടെങ്ങാണ്ട് മുങ്ങിമരിക്കാൻപോയ ഒരു ഇംഗ്ലീഷ്കാരിസ്ത്രീയെ രക്ഷിക്കാൻ കടലിൽ ചാടി സ്വയം മരിച്ച ആളാണ്‌ ഈ കാജ് ഷ്മിത്ത് എന്ന് വിക്കിപീഡിയ പറയുന്നു. ഒന്നും സംഭവിക്കാത്തപോലെ അന്ന് വൈകിട്ട് ആ സ്ത്രീ ഏതോ പാർട്ടി ആഘോഷത്തിൽ പങ്കെടുത്തുവെന്നും പറയുന്നുണ്ട് വിക്കിപീഡിയ, നമ്മുടെ പത്രമൊന്നും അന്നില്ലാത്തത് നന്നായി, ഇല്ലെങ്കിൽ കാജ് ഷ്മിത്ത് ഭക്ഷണംപോലും കഴിക്കാതെ വെള്ളത്തിൽ ചാടിയെന്നും ആ സ്ത്രീ രാത്രി പാർട്ടിയിൽ നല്ല പുട്ടും ബീഫും തട്ടിയെന്നുംവരെ വായിക്കേണ്ടിവന്നേനെ. 

ബീച്ച് കണ്ടിട്ട് ഞങ്ങൾ അടുത്തുകണ്ട ഒരു കടയിൽനിന്ന് അവിടുത്തെ ഒരു സ്പെഷ്യൽ കാപ്പി കുടിച്ചു, മുന്നോട്ട് നടന്നിട്ട് ഒരു കച്ചവടക്കാരനോട് അടുത്ത് ഹോട്ടൽ വല്ലോം ഉണ്ടോ എന്ന് ചോദിച്ചു. വലത്തോട്ട് പോയാൽ സ്റ്റാർ ഹോട്ടലും ഇടത്തോട്ടുപോയാൽ പ്ലാറ്റ്ഫോം ടൈപ്പ് ഫുഡും കിട്ടുമെന്ന് പറഞ്ഞു. ഇടത്തരം ഹോട്ടലൊന്നും അവിടെ ആ ഭാഗത്ത് ഇല്ലാന്ന്. 

ഞങ്ങൾ പിന്നെയും മുന്നോട്ട് നടന്നു. മൂന്ന് അങ്കിൾമാർ മോർണിംഗ് വാക്ക്ന് ഇറങ്ങിയിട്ടുണ്ട്, അവരോട് ചോദിച്ചപ്പോൾ ഒരാൾ ഒരു ഹോട്ടലിന്റെ വഴി പറയാൻ തുടങ്ങി, അപ്പോൾ വേറൊരാൾ പറഞ്ഞു അവരുടെ കൂടെ നടന്നോളാൻ, ഹോട്ടൽ കാണിച്ചുതരാമെന്ന്. അങ്ങനെ ഞങ്ങൾ ഒരു പരിചയോമില്ലാത്ത അവരുടെകൂടെ ഒരുകിലോമീറ്ററോളം നടന്നു. കൂട്ടത്തിൽ അവരെ ചെറുതായി ഒന്ന് പരിചയപ്പെടുകയും ചെയ്തു. ഇടയ്ക്കുവച്ച് രണ്ടുപേർ വഴിപിരിഞ്ഞു. മറ്റേയാൾ ഞങ്ങളെ ഒരു ഇടത്തരം ഹോട്ടലിന്റെ മുന്നിലെത്തിച്ചു, എന്നിട്ട് അവിടുത്തെ ഒരു സ്പെഷ്യൽ ഐറ്റം ന്റെ പേര് പറഞ്ഞുതന്നു, അത് വാങ്ങിയാൽ മതിയെന്നുപറഞ്ഞ് പുള്ളി ഞങ്ങളെ യാത്രയാക്കി. ഞങ്ങൾ ആ പറഞ്ഞ ഐറ്റംതന്നെ ഓർഡർ ചെയ്തു, പൂരിയും ഉപ്പുമാവും ഇഡലിയും വടയും എല്ലാമുള്ള ഒരു കോമ്പോ. നല്ലതായിരുന്നു. കഴിച്ച് വെളിയിലിറങ്ങിയപ്പോ അതേ അങ്കിൾമാർ വട്ടത്തിൽ കസേരയിട്ട് ഇരിപ്പുണ്ട്. ഭക്ഷണം എങ്ങനെയുണ്ടാരുന്നു എന്ന് ചോദിച്ച് ആതിഥ്യമര്യാദയുടെ അങ്ങേയറ്റം കാണിച്ചുതന്ന് അദ്ദേഹം ഞങ്ങളെ യാത്രയാക്കി. നമ്മളും ഇങ്ങനെതന്നെ ആവണം, മറ്റൊരു നാട്ടിൽനിന്ന് നമ്മുടെ നാട്ടിലെത്തുന്ന യാത്രികരെ നമ്മളും ഇങ്ങനെയൊക്കെ സ്വീകരിക്കണം, നമ്മുടെ നാടിന്റെ യശസ്സ് നമ്മളിലൂടെവേണം മറ്റുള്ളവർ മതിക്കേണ്ടത്. 

അവിടുന്ന് പിന്നെയും ഒരു കിലോമീറ്റർ നടക്കണം ട്രെയിനിങ് സെന്ററിൽ എത്താൻ. നടക്കുന്ന വഴിക്ക് കരിക്കിൻവെള്ളം കുടിച്ചു, ഗൂഗിൾ പേയിൽ പൈസ കൊടുത്ത് പോകാൻനേരം കച്ചവടക്കാരിചേച്ചി താങ്ക് യു എന്ന് പറഞ്ഞു. അവരോടും ബഹുമാനം തോന്നി. അവർ അവരുടെ തൊഴിലിന്റെ മൂല്യം ആ ഒറ്റവാക്കുകൊണ്ട് മഹത്തരമാക്കി. ചിരിച്ചുകൊണ്ട് ഞാനും താങ്ക് യു പറഞ്ഞ് പിരിഞ്ഞു. 

ട്രെയിനിങ് ഒക്കെ അറ്റൻഡ് ചെയ്ത് തിരിച്ചിറങ്ങി വീണ്ടും ബസ് കാത്ത് വെയ്റ്റിംഗ് ഷെഡിൽ ഇരുന്നു. ചെന്നൈ സെൻട്രൽ റെയിൽവേ സ്റ്റേഷൻ പോകാൻ ഏത് ബസ് കേറണമെന്ന്‌ ചോദിച്ചപ്പോൾ തനി നാട്ടുമ്പുറത്തുകാരിയായ ഒരു ആന്റി പറഞ്ഞു അവരും ആ വഴിക്കാണ്, ബസ് ഉടനെ വരും എന്ന്. അൽപനേരം കഴിഞ്ഞും ബസ് വന്നില്ല. കുറച്ച് പിറകിലോട്ട് നടന്നാൽ ബസ് കിട്ടുമെന്നുപറഞ്ഞ് അവർ എണീറ്റു, ഞങ്ങളോടും കൂടെ ചെല്ലാൻ പറഞ്ഞു. ഞങ്ങൾ അവരുടെകൂടെ നടന്നു. ഒരു പരിചയോമില്ലാത്ത എന്നോട് അവർ അവരുടെ കഥ പറഞ്ഞു ' ഏതോ ഫോട്ടോകോപ്പി മെഷീൻ ഉണ്ടാക്കുന്ന കമ്പനിയിൽ ആരുന്നെന്നും മുതലാളി മരിച്ചെന്നും ജോലി പോയെന്നും അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഇൻഷുറൻസ് ക്ലെയിമിന് വന്നതാണെന്നുമൊക്കെയാണ് എനിക്ക് മനസ്സിലായത്'. ഈ നാട്ടിൽ പല രീതിയിൽ പറ്റിക്കുമെന്നുമൊക്കെ അവർ വർത്തമാനം തുടർന്നു. എല്ലാ നാട്ടിലും ഇങ്ങനൊക്കെത്തന്നെയാണെന്ന് അവരെ സമാധാനിപ്പിക്കാൻ നോക്കി. ഞങ്ങൾ മറ്റൊരു ബസ്സ്റ്റോപ്പിൽ എത്തി. ദൂരെ മാറി നിർത്തിയ ഒരു ബസിലേക്ക് അവർ ഓടി, ഓട്ടത്തിനിടയിൽ ഞങ്ങളോടും ഓടിപ്പിടിക്കാൻ പറഞ്ഞു. അങ്ങനെ ആ തിരക്കുള്ള ബസിൽ, കത്തുന്ന ചൂടത്ത്, ഞങ്ങൾ നിന്ന് യാത്രചെയ്തു. ബസിനുള്ളിലെ കമ്പിയൊക്കെ ചുട്ട്പഴുത്തിരിക്കുന്നു, ഡ്രൈവർ പടയപ്പാ സ്റ്റൈലിൽ ഉടുപ്പൊക്കെ തുറന്നിട്ടാണ് വണ്ടി പറപ്പിക്കുന്നത്. ഹോണിന്റെ നീളൻ സ്വിച്ചിൽ ഒരു പ്ലാസ്റ്റിക് കവർ നിറയെ മിച്ചർ തൂക്കിയിട്ടുണ്ട്, ഇടക്കിടക്ക് അതെടുത്ത് കൊറിക്കുന്നു, മുന്നിൽ കുറുകെചാടുന്നവരെ എന്തൊക്കെയോ പറഞ്ഞ് പിറുപിറുക്കുന്നു, ഡോർ അടക്കാനുള്ള സ്വിച്ച് വർക്കാവാത്തതിന് പലതവണ അതിൽ അടിക്കുന്നു, ഡ്രൈവർ മൊത്തത്തിൽ ആക്റ്റീവ് ആണ്. 

സ്ഥലമെത്തുമ്പോ പറയാൻ ഈ ബസ്സിലെ കണ്ടക്ടറും മറന്നാലോ എന്നുകരുതി അടുത്തുനിന്ന ഒരു അമ്മാവനോട് ഇന്ന സ്ഥലത്താണ് പോകണ്ടത്, അതിന് എവിടെയിറങ്ങണമെന്ന് ചോദിച്ചു. ആ അമ്മാവൻ കുറച്ച് ഉറക്കെ മറുപടി തന്നു, ചുറ്റുമുള്ളവർ ഏറ്റുപിടിച്ചു, ആ ബസിലുള്ള ഒട്ടുമിക്ക ആൾക്കാരും ഒരുമിച്ചുചേർന്ന് ഞങ്ങൾക്ക് വഴിപറഞ്ഞുതന്നു. അതൊരു വല്ലാത്ത അനുഭവമായിരുന്നു. ഒരു ജാള്യതയും എന്നാലൊരു അത്ഭുദവുമൊക്കെ തോന്നി. അവസാനം എല്ലാരുംകൂടി ഞങ്ങളെ ഒരു സ്ഥലത്ത് ഇറക്കിയെന്ന് പറഞ്ഞാൽമതിയല്ലോ. അവിടെ ഇറങ്ങിയപ്പോ കത്തുന്ന വെയിൽ, കണ്ണിലോട്ട് അടിച്ചുകയറിയ ചൂടിനെ വകഞ്ഞ് മുന്നോട്ട് നടന്നപ്പോൾ ഒരു വയസ്സായ ആൾ വിയർത്ത് നടന്നുവരുന്നു. പുള്ളിയെ ഈ വെയിലത്ത്‌ നിർത്താൻ മടിച്ചെങ്കിലും വേറേ ആരെയും കാണാത്തതുകൊണ്ട് പുള്ളിയോടുതന്നെ ചോദിച്ചു പോകാനുള്ള വഴി. എത്ര മര്യാദയോടെയാണ് ആ അങ്കിൾ വഴി പറഞ്ഞുതന്നതെന്ന് ബഹുമാനത്തോടെതന്നെ ഞാൻ സ്മരിക്കുന്നു. അല്പം മുന്നോട്ടുനടന്ന് ആ കാണുന്ന ലിഫ്റ്റിൽ താഴേക്ക് ഇറങ്ങി പിന്നെയും മുന്നോട്ട് നടന്നാൽ മെട്രോ കിട്ടുമെന്നും അത് കയറിയാൽ തൊട്ടടുത്ത സ്റ്റേഷൻ ഇറങ്ങി അല്പംകൂടി നടന്നാൽ ചെന്നൈ സെൻട്രൽ എത്തുമെന്നും വളരെ വാത്സല്യത്തോടെ പറഞ്ഞ് തോളത്തുതട്ടി അദ്ദേഹം ഞങ്ങളെ യാത്രയാക്കി. അദ്ദേഹം പറഞ്ഞ വഴിയിലൂടെ മെട്രോസ്റ്റേഷനിലെത്തി, വെയിലിന്റെ ഉച്ചസ്ഥായിയിൽനിന്ന് ഏസിയുടെ കുളിരിലേക്ക് സന്തോഷത്തോടെ നടന്നു. എത്ര മനോഹരമായ സ്റ്റേഷൻ, പ്ലാറ്റ്ഫോമിൽ ആളുകൾ പാളത്തിലേക്ക് വീഴാതിരിക്കാൻ പ്രത്യേകം ഗ്ലാസ്‌ ഡോറുകൾ, ട്രെയിൻ വരുമ്പോ ഓട്ടോമാറ്റിക്ക് ആയിട്ട് അത് തുറക്കും. സിങ്കപ്പൂർ മെട്രോസ്റ്റേഷന്റെ അതേ രൂപകല്പനയും ടെക്നോളജിയും. കൊച്ചിയിൽ ഇല്ലാത്ത, എന്നാൽ അത്യാവശ്യമായി വേണ്ടുന്ന ഒരു സംവിധാനമാണ് അങ്ങനത്തെ ഗ്ലാസ്‌ ഡോറുകൾ. 

മെട്രോ ഇറങ്ങി അടുത്ത ആളോട് വഴി ചോദിച്ചു. ഇത്തവണയും ആ ആളും വളരെ മര്യാദയോടെ ഞങ്ങളെ കൂടെ കൊണ്ടുപോയി എക്സിറ്റ് വരെ കാണിച്ചുതന്നു. അങ്ങനെ ചെന്നൈ മൊത്തത്തിൽ ഒത്തുചേർന്ന് ഞങ്ങളെ ചെന്നൈ സെൻട്രൽ റെയിൽവേസ്റ്റേഷൻവരെ എത്തിച്ചു. ഈ നാടിന് എന്തോ ഒരു പ്രത്യേകതയുണ്ട്, നമുക്കില്ലാത്ത എന്തോ ഒന്ന് ഇവർക്കുണ്ട്. അത് ഒരുമയാണോ, മനുഷ്യൻ മനുഷ്യനോട് കൂടുതൽ ഇടപെടുന്നതുകൊണ്ടാണോ, അതോ അവരുടെ സംസ്കാരത്തിന്റെ ഭാഗമാണോ, എന്തുതന്നെയായാലും താങ്ക് യു ചെന്നൈ, ഫോർ ദ വാം ഹോസ്പിറ്റാലിറ്റി. ഞങ്ങൾ വന്നപോലെതന്നെ തിരിച്ചുള്ള യാത്രയ്ക്ക് രണ്ട് ട്രെയിനുകളിൽ കയറി. ട്രെയിൻ നീങ്ങിത്തുടങ്ങി. 

ബ്ലാക്ക് ആൻഡ് വൈറ്റ്

ഇരുളുവീണ പറമ്പിൽ ഇടുങ്ങിയ മതിലിലൂടെ ഒരുവിധത്തിൽ കാർ ഉള്ളിൽ കയറ്റി നിർത്തി. ചെളിയിൽ പുതഞ്ഞ ടയറിൽ കിടന്ന് കാറൊന്നു മുരണ്ടു. ചെളിവെള്ളത്തിൽ ചവിട്ടാതിരിക്കാൻ ഡ്രൈവർസീറ്റിന്റെ അപ്പുറത്തെ ഡോറിലൂടെ പുറത്തിറങ്ങി. ചുറ്റും ചേറിന്റെ നാറ്റം. ആദ്യം വഴിയിൽ കണ്ട ആളോട് വീണ്ടും അതേ ചോദ്യം ആവർത്തിച്ചു 'മരണം നടന്ന വീടേതാ '. ' കുറച്ചങ്ങ് മുന്നോട്ട് നടന്നാൽമതി'യെന്ന് അയാൾ. 

പുതുതായി നാട്ടിയ ട്യൂബ് ലൈറ്റുകൾ വഴിതെളിച്ച ഇടുങ്ങിയ പാതയിലൂടെ ആ വീട്ടിലേക്ക് ഞങ്ങൾ നടന്നു. ചുറ്റും കുറച്ച് ആളുകൾ ഉണ്ടെങ്കിലും അസുഖകരമായ ഒരു നിശബ്ദത അവരെ പൊതിഞ്ഞുനിന്നു. തൊട്ടുതൊട്ടുനിൽക്കുന്ന കുറേ വീടുകളുടെ ഇടയ്ക്ക് ടാർപ്പോളിൻ വലിച്ചുകെട്ടിയ ഒരു ചെറിയ കൂരയുടെ അരികിലുള്ള ഇടവഴി എത്തിനിൽക്കുന്നത് ആ വീട്ടിലാണ്. പെയിന്റടിക്കാത്ത ചുമരുകൾ, വീതികുറഞ്ഞ വാതിൽ, കയറിചെല്ലുന്ന ഹാളിൽ നിറഞ്ഞിരിക്കുന്ന മൊബൈൽ മോർച്ചറി, അതിൽ സുഖനിദ്രയിൽ ഗൃഹനാഥൻ, അതിനു സമീപം ഒന്നും മിണ്ടാതെ അവർ ഇരിപ്പുണ്ട്, അങ്ങോട്ട് തിരിഞ്ഞിരിക്കുകയായതുകൊണ്ട് ഞങ്ങളെ കണ്ടില്ല, വാതിൽപടിയിലും അകത്ത് കസേരകളിലുമൊക്കെയായി കുറച്ച് അയൽക്കാർ. 

വന്നിരുന്നു എന്നറിയിക്കാൻ, വെറുതേ ഒന്ന് ആശ്വസിപ്പിക്കാൻവേണ്ടി, കുഞ്ഞിനെ എന്റെ കയ്യിൽ ഏല്പിച്ച് അവൾ ചെന്ന് ആ അമ്മയെ തൊട്ടു. ആദ്യം അവർക്ക് ആളെ മനസ്സിലായില്ല, മനസ്സിലായപ്പോൾ ഒച്ചത്തിൽ എന്തൊക്കെയോ പുലമ്പിക്കൊണ്ട് കെട്ടിപ്പിടിച്ചു. 'ഇനി ഞാൻ പൈസ ചോദിക്കില്ല മാഡം, ഇനി എന്റെ ചേട്ടന് മരുന്നു വേണ്ട' എന്നൊക്കെ പറഞ്ഞ് കാലുപിടിക്കാൻ തുടങ്ങി. 'നിങ്ങളെല്ലാം ഒരുപാട് സഹായിച്ചു, പക്ഷേ എനിക്കെന്റെ ചേട്ടനെ രക്ഷിക്കാൻ പറ്റിയില്ല, എങ്കിലും നിങ്ങളെയൊന്നും ഞാൻ ഒരിക്കലും മറക്കില്ല ' എന്നൊക്കെ പറഞ്ഞ് പിന്നെയും ഒച്ചത്തിൽ വാവിട്ടു നിലവിളിച്ചു. ഈ രംഗമെല്ലാം കണ്ട് വെളിയിൽനിന്ന് ഞാൻ ഓർത്തു, ഫ്ലാറ്റിലെ തൂപ്പുകാരിയായ അവർ പലതവണ 'ചേട്ടന് സുഖമില്ല, എന്തെങ്കിലും സഹായം ചെയ്യണ'മെന്ന് പറഞ്ഞ് കരഞ്ഞത്. പലപ്പോഴായി കൂടിപ്പോയാൽ ഒരു മൂവായിരം രൂപയോ മറ്റോ വാങ്ങിയിട്ടുണ്ടാവും, അവർക്ക് ആ പൈസ എത്രമാത്രം ആവശ്യമായിരുന്നു എന്ന് ഈ വീടുകാണുമ്പോൾ മനസ്സിലാകുന്നു. ഒറ്റത്തവണ 'പാമ്ട്രീ' യിൽ പോയി കശുവണ്ടിയും ബദാമും വാങ്ങുന്ന പൈസയാണ് അവർ ഈ പറഞ്ഞ വലിയ സഹായമായ മൂവായിരം രൂപ , ഒരുതവണ ലുലുമാളിൽ പോയി ചുറ്റിവരുന്നതിന്റെ വിലയാണ് അവർ പറഞ്ഞ ഈ വലിയ സഹായം, ഒറ്റത്തവണ ഓഫീസിൽ ട്രീറ്റ്‌ നടത്തുന്നതിന്റെ വിലയാണ് ആ അമ്മ പറഞ്ഞ ആ വലിയ സഹായം, ഒരുതവണ നാട്ടിൽ പോകാൻ കാറിന് പെട്രോൾ അടിക്കുന്ന തുകയാണ് അവർ കണ്ണുനിറഞ്ഞു പറഞ്ഞ ആ സഹായം . 

അവൾ അൽപനേരം കഴിഞ്ഞ് അവിടുന്ന് ഇറങ്ങിവന്ന് കുഞ്ഞിനെ വാങ്ങി, എന്നോട് പോയി അവരെ കാണാൻ പറഞ്ഞു. അകത്തുകടന്ന് ആ ആൾക്കൂട്ടത്തിൽ, അവർക്ക് പിന്നിലായി കുറേനേരം ഞാൻ നിന്നു, കണ്ട് സമാധാനിപ്പിക്കാനുള്ള ത്രാണിയില്ലാതെ. മഴ കനക്കാൻ റെഡിയാവുന്നു. ആ വീട്ടിലെ ആകെയുള്ള ഒരു ലൈറ്റ് മങ്ങിത്തെളിഞ്ഞു കത്തുന്നുണ്ട്. മൊബൈൽ മോർച്ചറി വോൾടേജ് ഫ്ളക്ച്ചുവേഷൻ കാരണം മുരളുന്നു, കറന്റ് പോയാൽ അവർ എന്തുചെയ്യുമെന്നുപോലുമറിയില്ല, ചിലപ്പോൾ മെഴുതിരി വെളിച്ചത്തിൽ, മരിച്ചുപോയ ഭർത്താവിന്റെ മുന്നിലിരുന്നു കരഞ്ഞ് ഈ രാത്രി തള്ളിനീക്കുമാരിക്കും. 

ഇറങ്ങുമ്പോൾ അവരുടെ മകളുടെ കയ്യിൽ കുറച്ച് പൈസവച്ചുകൊടുത്തു, മറ്റുപല ധൂർത്തും വച്ചുനോക്കുമ്പോൾ എത്രയോ തുച്ഛമാണ് ആ പൈസ എന്ന് തോന്നിപ്പോകുന്നു. വേണമെങ്കിൽ കുറച്ചുകൂടെയൊക്കെ കൊടുക്കാമായിരുന്നു, പക്ഷേ നമ്മുടെയൊക്കെ മനസ്സ് അങ്ങനെയല്ലേ, നമുക്കുവേണ്ടി എത്ര അനാവശ്യ കാര്യത്തിനും പൈസ ചിലവാക്കും, മറ്റുള്ളവർക്കുവേണ്ടിയാകുമ്പോൾ നൂറുവട്ടം ചിന്തിക്കും വേണോ വേണോ എന്ന്. ഓൺലൈനിൽ കാണുന്ന പുതിയ ഒരു തുണി വാങ്ങാൻ ഇത്രപോലും ചിന്തിക്കില്ല. 

ഇരുൾ നിറഞ്ഞ ആ ജീവിതങ്ങളിൽനിന്ന് ഞങ്ങൾ തിരികെ കാർ ലക്ഷ്യമാക്കി നടന്നു, ചുറ്റുമുള്ള ഇരുട്ടും ചതുപ്പുമൊക്കെ കണ്ട് കുഞ്ഞു പറഞ്ഞു പേടിയാകുന്നുവെന്ന്. ആ വഴിയിൽ ഇന്നൊരുദിവസത്തേക്കുവേണ്ടിയെങ്കിലും ട്യൂബ് ലൈറ്റ്കൾ ഏർപ്പാടാക്കിയവരെ മനസ്സാൽ നന്ദിയോടെ സ്മരിച്ചു . മറ്റ് ദിവസങ്ങൾ ഇതിലും എത്രയോ ഇരുട്ടായിരിക്കും അവിടെയൊക്കെ. 

ബോഡി എങ്ങനെ ആ വീടുവരെ എത്തിച്ചിട്ടുണ്ടാവും? മുക്കാൽ ദൂരം ആംബുലൻസിൽ കൊണ്ടുവന്നിട്ട് പിന്നെ ആരെങ്കിലും ചുമന്നുകാണും. ഇനി നാളെ അത് എവിടെ സംസ്കരിക്കും? ആരുമില്ലാത്തവർക്കും ഒന്നുമില്ലാത്തവർക്കും ജീവിതം എത്ര ദുസ്സഹം, മരണംപോലും അവരുടെ അഭിമാനത്തെ ചോദ്യംചെയ്യും. 

ആ കോളനിയിലെ ബ്ലാക്ക് ആൻഡ് വൈറ്റ് ജീവിതത്തിൽനിന്നും ഞാനെന്റെ കളർഫുൾ ജീവിതത്തിലേക്ക് അതിവേഗം നടന്നു. ഇനി ചെന്നിട്ടുവേണം ഫ്രിഡ്ജിലിരിക്കുന്ന കേക്ക് കഴിക്കാൻ, കറന്റ്‌ പോകുമ്പോൾ ഒരുമിനുറ്റിൽ തിരികെ ഓൺ ആയില്ലെങ്കിൽ ജനറേറ്റർനെ ചീത്തപറയാൻ, മടിച്ചുമടിച്ച് നാളെ ജോലിക്കുപോകാൻ. ഒരുദിവസം ജോലിക്കുപോയില്ലെങ്കിൽ അന്ന് ചിലപ്പോ ആ അമ്മ പട്ടിണിയായേക്കും, അവധിയെപ്പറ്റി കൊതിക്കാൻപോലുമാകാത്ത അവരുടെ സ്ഥാനത്ത്,ഒരുപാട് അവധിയും ഭേദപ്പെട്ട ജോലിയുമുള്ള ഞാനൊക്കെ അഹങ്കാരംകൊണ്ട് ജോലിയെ വെറുക്കുന്നു. പട്ടിണി എന്തെന്നോ ജീവിതത്തിന്റെ കയ്പ് എന്തെന്നോ അറിയാത്തവന്റെ അഹങ്കാരം. 

യുദ്ധം

സമൂഹം എന്തെങ്കിലുമൊരു പുരോഗതിയിലേക്ക് പോകുമെന്ന് തോന്നുമ്പോൾ എവിടുന്നെങ്കിലുമൊരു യുദ്ധം വന്നുവിളിക്കും. ആരാണ് യുദ്ധത്തിന്റെ യഥാർത്ഥ സ്പോൺസർമാർ. ലോകത്തിന്റെ പല കോണുകളിൽ രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിൽ കലഹിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്നു. ആരൊക്കെയോ ചേർന്ന് ആ നെരിപ്പോട് സദാ അണയാതെ കത്തിച്ചുനിർത്തുന്നു. ഇതുകൊണ്ട് ആർക്കെന്ത് നേട്ടം. തീവ്രവാദികൾ പറയും അവർ ദൈവത്തിനുവേണ്ടി ചെയ്തുവെന്ന്, രാജ്യതലവന്മാർ പറയും ജനങ്ങൾക്കുവേണ്ടി യുദ്ധം ചെയ്തുവെന്നും. ഇതിന്റെയെല്ലാമിടയിൽ എത്രയനവധി അഴിമതികൾ മുങ്ങിപ്പോകുന്നു, നീതി എത്രയോപേർക്ക് നിഷേധിക്കപ്പെടുന്നു. ലോകം എപ്പോഴും വലിയ ക്യാൻവാസിലുള്ള കാര്യങ്ങൾ കാണുമ്പോൾ ചെറിയ ജീവിതങ്ങൾ ആരുമറിയാതെ കെട്ടുപോകുന്നു. യുദ്ധം വരുമ്പോൾ നമ്മൾ ടീവിയിൽ ആവേശത്തോടെ വാർത്ത കാണും, അതിർത്തിക്കപ്പുറത്ത് മരിച്ചുവീഴുന്ന തലകൾ ഇപ്പുറത്ത് വീണതിനേക്കാൾ എണ്ണം കൂടുതൽ എന്നുകണ്ടാൽ സന്തോഷിക്കും. സ്കോർബോർഡ്‌ നോക്കി കണക്കെടുത്ത് മറക്കുന്ന നമ്മൾ നിസാരമെന്ന് കരുതുന്ന, അതിർത്തി ഗ്രാമങ്ങളിലുള്ള സാധാരണക്കാരുടെ മരണങ്ങൾ, അത് സംഭവിച്ച കുടുംബങ്ങൾക്ക് എത്ര ആഘാതമായിരിക്കും ഏല്പിച്ചിട്ടുണ്ടാവുക. കണ്ണും കയ്യും നഷ്ടപ്പെട്ട് മൃതപ്രായരായ എത്രയോ ജന്മങ്ങൾ ഇനി ശിഷ്ട ജീവിതം നരകിച്ചുജീവിക്കണം. ലോകംമുഴുവൻ യുദ്ധവാർത്തകളിലേക്ക് കേന്ദ്രീകരിക്കുമ്പോൾ തക്കംപാർത്ത എത്രയോ കഴുകന്മാർ മറ്റ് കൊള്ളരുതായ്മകൾ നമുക്കുചുറ്റും ചെയ്ത് സാഹചര്യത്തെ മുതലെടുക്കുന്നുണ്ടാവും. വലിയ വാർത്തയുടെ മറവിൽ എത്രയോ അഴിമതികൾ ആരാലും ശ്രദ്ധിക്കപ്പെടാതെ പോകും, എത്രയെത്ര ഓഫീസുകളുടെ പ്രവർത്തനം താളംതെറ്റും, എത്രയോപേർ എല്ലാം യുദ്ധം കാരണമെന്ന ന്യായംപറഞ്ഞ് സ്വന്തം കടമകളിൽനിന്ന് ഒഴിഞ്ഞുമാറും. മനുഷ്യപുരോഗതിക്ക് ഉപകാരമാവേണ്ട ഗവണ്മെന്റ് ഗ്രാന്റുകൾ വകമാറ്റി യുദ്ധത്തിലേക്ക് ചിലവഴിക്കേണ്ടിവരും, രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള വ്യാപാരം കുറയും, അതുമൂലം ജോലികൾ നഷ്ടപ്പെടും, സാമ്പത്തികമായി ഭൂരിഭാഗം ജനങ്ങൾ ഞെരുങ്ങും, വിലക്കയറ്റമുണ്ടാകും, ഭക്ഷ്യസുരക്ഷ താറുമാറാകും, ഭക്ഷണത്തിനും വെള്ളത്തിനുംവേണ്ടി നെട്ടോട്ടമോടും,ദരിദ്രരിൽ ദരിദ്രർ മറ്റ് സഹായങ്ങൾ കിട്ടാതെ മരിക്കും, കയ്യൂക്കുള്ളവൻ അവിടെയും കാര്യക്കാരനാകും, നിയമസംവിധാനങ്ങൾ നിശ്ചലമാകും, എല്ലാവരുടെയും ശ്രദ്ധ യുദ്ധത്തിലേക്കുമാത്രമാകും. അനന്തരം ഒരുനാൾ യുദ്ധം തീർന്നതായി പ്രഖ്യാപിക്കും, അപ്പോഴേക്കും ഒരുപാടുപേർക്ക് വിലപ്പെട്ട പലതും നഷ്ടപ്പെട്ടിട്ടുണ്ടാവും. ശേഷം, യുദ്ധം നമുക്ക് അഭിമാനം നേടിത്തന്നു എന്നുപറഞ്ഞ് ഭരണ പാർട്ടിയും,യുദ്ധത്തിനിടക്ക് ആയുധങ്ങൾ വാങ്ങിയതിലെ അഴിമതി, കരാറുകളിലെ അഴിമതി എന്നൊക്കെപ്പറഞ്ഞ് എതിർ പാർട്ടികളും പലതരത്തിൽ രാഷ്ട്രീയ മുതലെടുപ്പുകൾക്ക് തയ്യാറെടുക്കും. ഏതാനും ദിവസങ്ങൾക്കുശേഷം വാർത്തകളിൽനിന്ന് യുദ്ധം മായും, പിന്നെയും 'സിനിമാനടിയുടെ ഞെട്ടിക്കുന്ന വെളിപ്പെടുത്തൽ' പോലുള്ള വാർത്തകൾ കടന്നുവരും. അയൽവാസി വേലിക്കല്ല് ഇളക്കിയെന്നുംപറഞ്ഞ് നമ്മൾ അയാളുടെ തലക്കടിച്ചു കൊല്ലും, ചോറ് മോഷ്ടിച്ചുവെന്നുപറഞ്ഞ് ദരിദ്രനാരായണനെ എറിഞ്ഞുകൊല്ലും, കടുകുമണിയുടെ വലിപ്പംപോലുമില്ലാത്ത കാര്യത്തിന് കൂടപ്പിറപ്പിനോട് പിണങ്ങും, വർഷങ്ങളോളം മിണ്ടാതിരിക്കും. ലോകം പിന്നെയും പതിയെ ചില്ലറ പിണക്കങ്ങളിലേക്കും ഇണക്കങ്ങളിലേക്കും പോകും, ഹരിത വിപ്ലവം വീണ്ടും വരും, കാലാവസ്ഥയെപ്പറ്റി ലോകം ഉൽകണ്ഠാകുലമാവും, വ്യാപാരങ്ങൾ പുനസ്ഥാപിക്കും, രാജ്യങ്ങൾ പുതിയ ധാരണകളിലെത്തും, സമാധാനം വീണ്ടും വരും. ഏറെനാൾ കഴിഞ്ഞ് വീണ്ടും 'സമാധാനം' ഉറങ്ങാൻ കിടക്കും,'യുദ്ധം' സ്വപ്നം കാണും, പിന്നെയത് പിന്നെയും യാഥാർഥ്യമാകും. ആയുധക്കച്ചവടം പിന്നെയും പൊടിപൊടിക്കും.

അപൂർവ സംഭാഷണം

തകർത്തുപെയ്യുന്ന മഴ പമ്പയാറ്റിൽ വെള്ളവുമായി ചേർന്ന് തുള്ളിക്കളിക്കുന്ന കാഴ്ച അല്പം ഉയരത്തിലുള്ള ഒരു കെട്ടിടത്തിലിരുന്ന് കൊതിയോടെ നോക്കുകയായിരുന്നു. ആകാശത്തിന് കടും ചാരനിറം, കാറ്റടിച്ച് കടുംപച്ച നിറത്തിൽ ഇലകൾ ആട്ടിക്കൊണ്ട് മരങ്ങൾ ചുറ്റും, ആകെയൊരു തണുപ്പ്. അതിഥികളുടെ തിരക്കൊക്കെ ഒഴിഞ്ഞുതുടങ്ങി, സദ്യാലയം കാലിയാകുന്നു. അമ്മയുടെ റിട്ടയർമെന്റ് പ്രമാണിച്ചുള്ള വിരുന്നാണ്. ആദ്യം പൊരിവെയിലിൽ, പിന്നെ മഴയിൽ വണ്ടികൾ നിയന്ത്രിച്ചുനിന്ന സെക്യൂരിറ്റിച്ചേട്ടൻ ഭക്ഷണത്തിനായി അകത്തേക്കു വരുകയാണ്. എന്റെ നിൽപ്പുകണ്ട് പുള്ളിയും ആറ്റിലേക്ക് അൽപനേരം നോക്കിനിന്നു. എന്നിട്ട് കുറച്ചുദൂരെ ആറിന്റെ നടുവിൽ കിടക്കുന്ന ഒരു തടിക്കക്ഷണം കാണിച്ച് പറഞ്ഞു, "ദാ ആ ഭാഗത്ത് ഇഷ്ടംപോലെ മീനുണ്ട്, ഒരുദിവസം ഞാനും കൂട്ടുകാരുംകൂടി കൊറേ വരാലിനെ പിടിച്ചിട്ടുണ്ട്, അന്ന് പോലീസ്‌കാർ ഓടിച്ച ഓട്ടം ഇതുവരെ മറന്നിട്ടില്ല, കോവിഡ് സമയമായിരുന്നു, ആളുകൾ കൂട്ടംകൂടി നിൽക്കാൻ പാടില്ലാത്ത സമയം ". ഇത്രയും പറഞ്ഞ് പുള്ളിക്കാരൻ പുഴയിലേക്ക് നോക്കി നിന്നു. ഞാൻ പറഞ്ഞു " ആ പറഞ്ഞ തടിയുടെ അടുത്തുള്ള കടവിൽനിന്ന് പണ്ട് വെള്ളത്തിലോട്ട് എടുത്തുചാടുമായിരുന്നു ഞങ്ങൾ, അവിടെയൊക്കെ തോർത്തുംവച്ച് മീൻ പിടിച്ചിട്ടുമുണ്ട് ". ഓർമ്മകൾ പമ്പയുടെ ഓളങ്ങളിലേക്ക് ഊളിയിടുന്നു.ഒരു ബന്ധവും ഇല്ലാത്ത രണ്ടുപേർ ഏതോ കാലത്ത് അവർ കടന്നുപോയ ഒരേ വഴിയേപ്പറ്റി ആരുടെയോ പ്രേരണയാലെന്നപോലെ പരസ്പരം കഥകൾ കൈമാറുന്നു, ഇരുവരും മറ്റേയാളുടെ കഥ സ്വന്തം കഥയെന്നപോലെ മനസ്സുകൊണ്ട് കാണുന്നു. വഴക്കിടാത്ത മനുഷ്യനും മനുഷ്യനും തമ്മിലുള്ള അപൂർവ സംഭാഷണം. മുൻവിധിയൊന്നുമില്ലാതെ ഉള്ളുതുറന്ന് സംസാരിച്ചാൽ ഈ ലോകം എത്ര സുന്ദരം. 

അമ്മയുടെ റിട്ടയർമെന്റ്

ഇന്ന് ഞങ്ങടെ അമ്മ റിട്ടയർ ആകുന്നു. ഹൊ, എത്രയെത്ര വർഷങ്ങൾ, അതിലുമെത്രയോ മാസങ്ങൾ, എത്രയധികം ദിവസങ്ങൾ, എണ്ണിയാൽ തീരാത്ത മണിക്കൂറുകൾ അമ്മ ഇതേ ഓഫീസിൽ ചിലവഴിച്ചു. ഓഫീസ് ഇട്ടിയപ്പാറ ആയിരുന്നപ്പോൾ അവിടെയും എത്രയോനാൾ. മനുഷ്യന് മറവി ശരിക്കും എന്തൊരു അനുഗ്രഹമാണ്. ഇല്ലെങ്കിൽ ഇത്രയധികം ഓർമകളുമായി ഇനിയുള്ളകാലം അമ്മ എങ്ങനെ ജീവിക്കും.

എന്നും രാവിലെ ഒരു ബാഗുമായി ഓഫീസിലേക്ക് പുറപ്പെടുന്ന അമ്മ വൈകുന്നേരങ്ങളിൽ അധികമായി ഒരു കവറുമായാവും തിരിച്ചെത്തുന്നത്. ആ കവറിനും അതിനുള്ളിലെ ബേക്കറി സാധനങ്ങൾക്കുംവേണ്ടി ഞാനും ചേട്ടനും എത്രയോ ദിവസങ്ങളിൽ വഴക്കുകൂടിയിരിക്കുന്നു. ഒരു പാക്കറ്റ് മിച്ചറൊക്കെ ഒറ്റയടിക്ക് തീർക്കുമാരുന്നു ഞങ്ങൾ, എന്നിട്ട് ഇനിയും എന്തെങ്കിലും വേണമെന്നുപറഞ്ഞ് അമ്മയെ വഴക്കുണ്ടാക്കും. മക്കളെ അമ്മ ക്ഷീണിച്ചു, കമ്പ്യൂട്ടർ നോക്കിനോക്കി വയ്യാതായി, കുറച്ച് സ്വസ്ഥത താ എന്ന് പലതവണ അമ്മ പറയും, അവസാനം ദേഷ്യപ്പെടും, അപ്പൊ ഞങ്ങൾ നിർത്തും. അന്നൊന്നും അറിഞ്ഞില്ല കമ്പ്യൂട്ടറിനു ഇത്രയധികം ബുദ്ധിമുട്ടുണ്ടാക്കാൻ പറ്റുമെന്ന്. ഇന്നിപ്പോ ജോലിക്കാരനായപ്പോ എല്ലാം മനസ്സിലാവുന്നു. വൈകുന്നേരങ്ങളിൽ ബേക്കറി സാധനങ്ങളുമായി സ്നേഹത്തോടെ കയറിചെല്ലുന്ന ഒരു അച്ഛനല്ല പക്ഷേ ഞാൻ, കുഞ്ഞിന് ബേക്കറി നല്ലതല്ലത്രേ, ഓ ഇപ്പൊ ഞാനൊരു കണിശക്കാരനായിരിക്കുന്നു. പക്ഷെ സ്വന്തം കാര്യത്തിൽ ഏത് നല്ലതും ചീത്തയും അങ്ങോട്ടുമിങ്ങോട്ടും സൗകര്യപൂർവം മാറ്റാവുന്നതേയുള്ളു, പണ്ടും അമ്മ എത്രയോതവണ പറഞ്ഞിരിക്കുന്നു ബേക്കറി നല്ലതല്ലെന്ന്, ആര് കേൾക്കാൻ. 

ഇതുകൊണ്ടൊക്കെതന്നെ ഞങ്ങൾ അമ്മയെ കാത്തുനിന്ന ആ ആവേശത്തോടെ കുഞ്ഞ് എന്നെ കാത്തുനിൽക്കാറില്ല. എന്നിലെ മടിയനായ ജോലിക്കാരനെ നേർവഴിക്കു നടത്താൻ Customer is king എന്ന് പലതവണ അമ്മ പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. Customers ഇല്ലെങ്കിൽ നമുക്ക് ജോലിയില്ല, ശമ്പളമില്ല, അതുകൊണ്ട് അവരെ പരമാവധി care ചെയ്യണമെന്ന് എപ്പോഴും ഉപദേശിക്കും. ആ ഒരു ബോധ്യത്തിൽത്തന്നെ ആണ് ഇത്രനാളും അമ്മ ജോലിചെയ്തതും. 

ജീവിതത്തിൽ അധികം റെസ്ട്രിക്ഷൻസ് ഒന്നുമില്ലാതെയാണ് ഞാനും ചേട്ടനും വളർന്നത്, എന്നുകരുതി ദുശ്ശീലങ്ങളൊന്നുമില്ലതാനും, അവിടെയാണ് അച്ഛന്റെയും അമ്മയുടെയും വിജയം. അവർ എന്നും ഞങ്ങൾക്ക് ജീവിതംകൊണ്ട് മാതൃകയാണ്. വലിയവലിയ ആഘോഷങ്ങളൊന്നും ഇല്ലായിരുന്നെങ്കിലും ജീവിതത്തിൽ പൊതുവെ ഞങ്ങൾക്ക് അത്യാവശ്യം വേണ്ടതെല്ലാം ഒരുക്കിത്തന്നിട്ടുണ്ട് ഇവർ. മിതത്വം ആണ് അമ്മയുടെ മുഖമുദ്ര. ബർത്ഡേകളിൽ അമ്മ വാങ്ങിത്തന്നിട്ടുള്ള അഞ്ചുരൂപയുടെ മഞ്ച് ഇൽ തീരും എന്റെ ആഘോഷം, പക്ഷേ അതിന്റെ നനുത്ത ഓർമ്മ ഇന്നും മനസ്സിലൊരു സുഖമാണ്. ഇന്നിപ്പോ ഏത് ചെറിയ function പോലും കേക്ക് ഇല്ലാതെ സങ്കൽപ്പിക്കാനാകുമോ നമുക്ക്. 

ഞങ്ങടെ പരീക്ഷകൾക്കും പ്രൊജക്ടുകൾക്കുമൊന്നും പ്രത്യേകമായ effort ഒന്നും അച്ഛനും അമ്മയും എടുത്തിട്ടില്ല, ഞങ്ങളെ ഞങ്ങടെ വഴിക്ക് വിട്ടു. എല്ലാത്തിനുമുള്ള നല്ല ജീവിതസാഹചര്യങ്ങൾ ഒരുക്കിത്തന്നു. ഒരുപാട് യാത്രകൾ കൊണ്ടുപോയി. അങ്ങനെയുള്ള parent ആകാൻ ഞങ്ങളും ശ്രമിക്കുന്നു. 

സന്തോഷത്തോടെയാണ് റിട്ടയർ ആകുന്നതെന്നു അമ്മ പറയും. പക്ഷേ എല്ലാരേയുംപോലെ ഞാനും അതിൽ അതിശയിക്കുന്നു. കാരണം, ജീവിതത്തിന്റെ നല്ലൊരു പങ്കും നമ്മളെല്ലാം ചിലവഴിക്കുന്നത് ജോലിസ്ഥലത്താണ്. ഇതേ ജോലിസ്ഥലംതന്നെയാണ് നമുക്ക് അഭിമാനവും ആദരവുമെല്ലാം തരുന്നത്. അതുമായുള്ള വർഷങ്ങളുടെ ബന്ധം പെട്ടന്നൊരുദിവസം ഇല്ലാതെയാകുമ്പോൾ നമ്മുടെ ഒരു part തന്നെ ഇല്ലാതെയാകുന്നതുപോലെയല്ലേ. പ്രത്യേകിച്ച് ഇങ്ങനെയൊരു മഹത്തായ സ്ഥാപനത്തിൽനിന്ന് പടിയിറങ്ങുമ്പോൾ.നല്ലപോലെ പണിയെടുക്കുന്ന ജോലിക്കാരാണ് ഒരു ഓഫീസിന്റെ ഏറ്റവും വലിയ ബലം , ശാപമോ അവരെ ഊറ്റി ജീവിക്കുന്ന പണിയെടുക്കാത്തവരും. അമ്മ ഈ ഓഫീസിന്റെ ബലമാണെന്ന കാര്യത്തിൽ എനിക്കൊരു സംശയവുമില്ല. പക്ഷേ എന്തുതന്നെയായാലും നമ്മളൊക്കെ ആരെല്ലാമാണെന്നുപറഞ്ഞാലും ഒരുദിവസം കസേരയൊഴിഞ്ഞുതന്നെയാകണം. No one is indispensable. ഈ അവസരത്തിൽ രണ്ടുവാക്ക് പറയാൻ പറഞ്ഞാൽ അമ്മ ചിലപ്പോ ടാറ്റാ ബൈബൈ എന്ന് മാത്രം പറഞ്ഞ് നിർത്തും, അതാണ്‌ അമ്മയുടെ ഒരു രീതി. സംസാരിക്കാൻ വലിയ താല്പര്യമൊന്നുമില്ലാത്ത, ജീവിതം വരുന്നപോലെ വരട്ടെ, അപ്പോ നോക്കാം എന്ന attitude ഉള്ള ഒരാൾ.

ജീവിതത്തിൽ ആരോടും കള്ളം പറയാൻ ഇഷ്ടമില്ലാത്ത, കടം പറയാത്ത , ആരെയും ഉപദ്രവിക്കാതെ സ്വയം ഉപകാരിയാവാൻ ശീലിച്ച, ഞങ്ങളെ ശീലിപ്പിച്ച അമ്മയ്ക്ക്, ജോലിയിൽനിന്ന് യാത്രാമംഗളങ്ങൾ, പുതുജീവിതത്തിലേക്ക് സുസ്വാഗതം. 

ഒറ്റദിവസം

അത്യാഡംബര കാറിന്റെ പിൻസീറ്റിൽ രണ്ട് കുഞ്ഞുമക്കളെ ചേർന്ന് ആ നാൽപതുകാരി വെളിയിലേക്ക് നോക്കി ഇരുന്നു. കുഞ്ഞുങ്ങൾ വളരെ ഉത്സാഹത്തോടെ ചാടിയും മറിഞ്ഞും കളിക്കുന്നു, ഇതിലൊന്നും ശ്രദ്ധിക്കാതെ വെളിയിലെ ഇലക്ട്രിക് പോസ്റ്റിലേക്കും അതിനപ്പുറത്തെ നീലാകാശത്തേക്കും കണ്ണുനട്ട് മനസ്സിൽ എന്തൊക്കെയോ അവർ പരതുകയാണ്. അല്പംകഴിഞ്ഞ് വണ്ടി സ്റ്റാർട്ട്‌ ആയി മുന്നോട്ട് നീങ്ങി, വലിയൊരു അമ്പരചുംബിയായ കെട്ടിടത്തിന്റെ വിശാലമായൊരു പാർക്കിംഗ് ഏരിയയിൽ അത് ചെന്ന് നിന്നു. കോഴിയമ്മ കുഞ്ഞുങ്ങളെ കൊണ്ടുനടക്കുന്ന അത്ര കരുതലോടെ ആ കുഞ്ഞുങ്ങളെയും തന്റെ രണ്ടുകയ്യിലും ഭദ്രമായി പിടിച്ച് അവർ കെട്ടിടത്തിന്റെ ലിഫ്റ്റ് ലക്ഷ്യമാക്കി നടന്നു, നിർനിമേഷയായി. പതിനഞ്ചാം നിലയിലെ മനോഹര സൗധത്തിൻ കതകുതുറന്ന് ഉള്ളിലേക്ക് കയറുമ്പോൾ ആകെയൊരു ശ്വാസംമുട്ടൽ. ചുറ്റും കാണുന്ന ആഡംബരങ്ങളെ അവർ പാടെ അവഗണിക്കുന്നു. കുഞ്ഞുങ്ങളെ കുളിപ്പിച്ച് റെഡി ആക്കി ടിവിയുടെ മുന്നിലിരുത്തിയിട്ട് അന്നത്തെ പത്രം വായിക്കാൻ അവർ കസേരയിലിരുന്നു. പത്രത്തിന്റെ വരികളിൽ കണ്ണുകൾ യാന്ത്രികമായി ചലിച്ചു. ഓർമ്മകൾ മുഴുവൻ മറ്റെങ്ങോ സഞ്ചരിക്കുന്നു. അതിനെ ഭഞ്ജിച്ചുകൊണ്ട് ഫോൺ ബെല്ലടിച്ചു. വിറയ്ക്കുന്ന കൈകളോടെ അതെടുത്തപ്പോൾ അപ്പുറത്തുനിന്ന് നേർത്ത ശബ്ദം " മോളെ, നിന്റെ അച്ഛൻ പോയി ". 

മാലതി ആന്റി എന്തിനാ കരയുന്നത് എന്ന കുഞ്ഞുമനസ്സിന്റെ ചോദ്യം കേട്ട് ബോധത്തിലേക്ക് ഞെട്ടിയുണർന്ന അവർ പറഞ്ഞു "ആന്റി കരഞ്ഞില്ലല്ലോ, അത് ചിലപ്പോ ഉള്ളി അരിഞ്ഞേന്റെ ആരിക്കും ", ഇത്രയും പറഞ്ഞ് കണ്ണുതുടച്ച് അവർ മുറിക്കുള്ളിലേക്ക് കയറിപ്പോയി. വലിയ കബോർഡിന്റെ വലത്തേ മൂലയിൽ ചുരുട്ടിവച്ചിരുന്ന പഴയ സഞ്ചിയെടുത്ത് തന്റെ തുണികളൊക്കെ അതിലേക്കാക്കി. ഇനി പോകാതെ വയ്യല്ലോ. എന്തൊക്കെ സംഭവിച്ചാലും മാസത്തിൽ ഒറ്റ ലീവേ തരുള്ളൂ, അതും ഏതെങ്കിലും ഞായറാഴ്ച മാത്രം എന്ന് കട്ടായം പറഞ്ഞിട്ടാണ് ജോലിക്കെടുത്തത്, ഈ മാസം തുടക്കത്തിൽത്തന്നെ അത് തീർന്നു. ഇനിയിപ്പോ തിരികെ ഇവിടെ എടുക്കില്ല എന്നത് തീർച്ച, ഡോക്ടർ സാറിനോട് കെഞ്ചിയിട്ട് പ്രത്യേകിച്ച് കാര്യമൊന്നുമില്ല. ഇവിടെയല്ലെങ്കിൽ മറ്റൊരിടത്ത്, അത്രേയല്ലേ ഉള്ളു. അച്ഛനെ യാത്രയാക്കാതെ പറ്റില്ലല്ലോ. മനസ്സ് പിടക്കുന്നത് മറ്റൊരു കാരണംകൊണ്ടുകൂടിയാണ്, കഴിഞ്ഞ രണ്ടുവർഷമായി പോറ്റിവളർത്തിയ ഈ കുഞ്ഞുമക്കളെ ഇനി കാണാൻ ആവില്ലല്ലോ എന്ന സങ്കടംകൊണ്ട്. ആഡംബരങ്ങളുടെ ലോകത്തുനിന്ന് കുടിലിലേക്കുള്ള ദൂരം എത്ര, ദാ ഇത്രമാത്രം, ഒറ്റദിവസം. അല്ലെങ്കിൽത്തന്നെ ശരീരമല്ലേ ഈ ആഡംബരം അനുഭവിക്കുന്നുള്ളു, മനസ്സുമുഴുവൻ അവിടെയല്ലേ എപ്പോഴും,ഭിത്തി തേച്ചിട്ടില്ലാത്ത, ഇരുട്ടുപരന്ന മുറിയിൽ , വെള്ളം നിറച്ച ചിരട്ടകളിൽ എടുത്തുവച്ച കാലുകളിൽ എങ്ങനെയോ താങ്ങിനിൽക്കുന്ന കട്ടിൽ, അതിൽ എപ്പോഴും ഞരങ്ങി കിടക്കുന്ന അച്ഛൻ. എത്രമാത്രം എന്നെ ഓമനിച്ചിട്ടുണ്ട് പാവം. അവസാനമായി ഒന്ന് കാണാൻ പോലും....

ഇരുട്ട് വീണ്ടും പടർന്നുതുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു, മണ്ണിലും മനസ്സിലും. 

മെൽവിൻ

അവന്റെ മരണവാർത്ത ആരാണ് വിളിച്ചുപറഞ്ഞതെന്ന് ഓർമ്മ കിട്ടുന്നില്ല. അന്ന് ഞാൻ കോളേജിന്റെ ഹോസ്റ്റൽറൂമിൽ ആണ്. ആ വാർത്ത കേട്ട് മനസ്സ് ബോധത്തിലേക്ക് വരുംമുൻപ് എനിക്ക് മറ്റൊരു കോൾ വന്നു, ഏതോ അപരിചിതൻ, അയാളുടെ ഫോണിലേക്ക് എന്റെ ഫോണിൽനിന്ന് കോൾ ചെന്നത്രെ, നല്ല പരിചയമുള്ള ശബ്ദമാണ്, പക്ഷേ ആരാണെന്ന് പറയാതെ അയാൾ കുറേനേരം വട്ടംചുറ്റിച്ചു. എന്തൊക്കെയോ പറഞ്ഞ് അവസാനം ഞങ്ങൾ വഴക്കിട്ടാണ് ഫോൺ വച്ചത്, അന്നേരം ഞാൻ അയാളോട് പറഞ്ഞത്‌ ഓർക്കുന്നു, എന്റെ കൂട്ടുകാരന്റെ മരണവാർത്ത കേട്ട ഷോക്കിലാണ് ഞാൻ, വെറുതേ വട്ടുകളിപ്പിക്കാനുള്ള സമയമല്ല എന്നൊക്കെ, എന്നിട്ടും അയാൾ മോശമായി സംസാരിച്ച് ഫോൺ വച്ചു. ശരിക്കും അന്ന്, എന്റെ വാക്കുകളിൽമാത്രമേ ആ പറഞ്ഞ ഷോക്ക് ഉണ്ടായിരുന്നുള്ളു, മനസ്സിൽ ആഘാതം തോന്നിയില്ല. ചിലപ്പോഴൊക്കെ നമുക്ക് വേണ്ടത് മാത്രം സെലക്ട്‌ ചെയ്തിട്ട് വേണ്ടാത്ത വാർത്തയുടെ പരപ്പിലൂടെ തെന്നിനീങ്ങില്ലേ ബോധം, ആ ഒരു അവസ്ഥയായിരുന്നു. ഇന്നിപ്പോ ഓർക്കുമ്പോൾ ആ വിളിച്ച് വഴക്കിട്ട ആൾ ചിലപ്പോ അവൻതന്നെ ആയിരിക്കുമോ എന്നുവരെ ഞാൻ സംശയിക്കുന്നു, യഥാർത്ഥ കൂട്ടുകാരൻ ആണോ, സ്നേഹമുണ്ടായിരുന്നോ എന്നൊക്കെ പരീക്ഷിക്കാൻ. 

അന്നൊരു വൈകുന്നേരം ഒരു പായയിൽ പൊതിഞ്ഞ് അവനെ ഈ പള്ളിയുടെ പാരിഷ് ഹാൾ വരാന്തയിൽ കിടത്തിയ, ഒരിക്കലും കാണാൻ ആഗ്രഹിക്കാത്ത ആ രംഗം ഇന്നും എന്റെ കണ്മുന്നിലുണ്ട്. നെഞ്ചുപൊട്ടി കരയുന്ന അവന്റെ അപ്പച്ചന്റെ മുഖം ഓർക്കുമ്പോൾ അന്നത്തെ ആ ദിവസത്തിലേക്ക് ഇത്രവർഷങ്ങൾക്കുശേഷവും അതിവേദനയോടെ ഞാൻ ചെന്ന് നിൽക്കുന്നു. ഇന്നും ഒരു കൂട്ടുകാരന് ഇത്ര വിഷമം തോന്നുന്നെങ്കിൽ വീട്ടുകാരുടെ അവസ്ഥ എങ്ങനെ ആയിരിക്കും. മമ്മിയുടെ മുഖത്ത് പിന്നീടങ്ങോട്ട് ഞാൻ കണ്ടിട്ടുള്ളത് നിരാശയുടെയും സങ്കടത്തിന്റെയും വലിയൊരു കടലാണ്. ആ മുഖത്തേക്ക് നോക്കാൻ എനിക്ക് പലപ്പോഴും കരുത്തില്ല. ഇന്ന് ഞാനൊരു കുഞ്ഞിന്റെ അച്ഛനാണ്. എന്റെ കുഞ്ഞിന് എന്തെങ്കിലും സംഭവിച്ചുപോയാൽ എങ്ങനെ ഞാൻ അത് സഹിക്കുമെന്ന് ഈ അമ്മയെ കാണുമ്പോഴൊക്കെ ഞാൻ ഭയപ്പെടാറുണ്ട്. ആ ഒരു ഒറ്റ ചിന്തയിൽ അവരുടെ ദുഖത്തിന്റെ ആഴം എനിക്ക് അളക്കാൻ കഴിയുന്നുണ്ട്. അവനെപ്പോലെതന്നെ എപ്പോഴും നല്ല പ്രസരിപ്പുണ്ടായിരുന്ന അവന്റെ പപ്പയെ പിന്നെ കണ്ടപ്പളൊക്കെ ജീവിതത്തിന്റെ പച്ചയായ കയ്പ്പ് ആ മുഖത്തുനിന്ന് വായിക്കാമായിരുന്നു. ഞങ്ങടെയൊക്കെ കല്യാണമൊക്കെ കൂടുമ്പോൾ എത്രവട്ടം അവരുടെ മനസ്സിലൂടെ കടന്നുപോയിട്ടുണ്ടാവും എന്റെ മകൻ ഉണ്ടായിരുന്നെങ്കിൽ അവനും ഇന്ന് ഇതുപോലെ എന്ന്. 

മെൽവിന്റെ പേര് ഇന്നും എന്റെ കോണ്ടാക്ട് ലിസ്റ്റിൽ സേവ്ഡ് ആണ്, നമ്പർ ഇല്ലാതെ പേരുമാത്രമായിട്ട്. വല്ലപ്പോഴുമൊക്കെ മറ്റാരുടെയെങ്കിലും പേര് തപ്പുമ്പോൾ അവന്റെ പേര് കണ്ണിൽ മിന്നിമറയാറുണ്ട്, ഇടക്കൊക്കെ ഓർക്കാറുണ്ട്, ഓർക്കാൻവേണ്ടിയാണ് ഇന്നും ആ പേര് ഡിലീറ്റ് ചെയ്യാതെ വച്ചിരിക്കുന്നത്.ഈ സെമിത്തേരിക്ക് അടുത്തുള്ള റോഡിലൂടെ യാത്രചെയ്യുമ്പോളൊക്കെ അവന്റെ കല്ലറ കണ്ട് പൊള്ളാറുണ്ട്. ഒരിക്കൽമാത്രം അകത്തുവന്ന് കല്ലറയുടെ അടുത്തുനിന്ന് അവനോട് കുറച്ചുനേരം സംസാരിച്ചിട്ടുണ്ട്, പിന്നെയൊരിക്കലും അതിനുള്ള കട്ടി മനസ്സിന് വന്നിട്ടില്ല. മെൽവിൻ നമ്മളെ വിട്ട് പോയിട്ട് എത്ര കൊല്ലമായെന്ന കൃത്യമായ ധാരണതന്നെ ഇപ്പോഴില്ല, കാലം അങ്ങനെയാണ്, ആകെ മൊത്തത്തിൽ എല്ലാമൊരു മറവിയിൽ കൊണ്ടിടും. എങ്കിലും അവിടെയും ഇവിടെയും ഇടക്കൊക്കെ കുത്തിനോവിക്കും, ചില ആളുകളുടെ രൂപത്തിൽ, ചില ശബ്ദങ്ങളിൽ, ചില സന്ദർഭങ്ങളിലൊക്കെയായി അവൻ ഇടക്കൊക്കെ ഓർമ്മകളിൽ വരും, പിന്നെ പെട്ടന്ന് റിയാലിറ്റിയിലേക്ക് തള്ളിവിട്ട് പോയ്മറയും. 

നവോദയയിൽ ഞങ്ങടെ ക്ലാസ്സിലെ ഏറ്റവും ഉയരക്കാരൻ ആയിരുന്നു മെൽവിൻ, കൂടെ അരുണും. അതുകൊണ്ടുതന്നെ പാവങ്ങൾ എപ്പോഴും ലാസ്റ്റ് ബെഞ്ചിലാണ് ഇരിപ്പും. രണ്ടുപേരും ഒരുമിച്ചായിരുന്നു എല്ലാത്തിനും. ഉദയഗിരി ഹൗസിന്റെ മഞ്ഞ ടി ഷർട്ടും ഇട്ട് ഓട്ടവും ചാട്ടവുമൊക്കെയായി നെടുംതൂണുകളായിരുന്ന അവരെ ഒരാളെ ഓർത്താൽ മറ്റെ ആളെ ഓർക്കാതെ പറ്റില്ല. 

പലപ്പോഴും നമ്മൾ കാണാറുള്ളത് അല്പം വലിയ കുട്ടികളൊക്കെ ചെറിയ കുട്ടികളെ ഉപദ്രവിക്കലും ഡോമിനൻസ് കാണിക്കലുമൊക്കെയാണ്. പക്ഷേ ശരീരത്തിന്റെ വലുപ്പംതന്നെ ആയിരുന്നു മെൽവിന്റെ മനസ്സിനും. ആരെയും മനപ്പൂർവം ദ്രോഹിക്കില്ല എന്നുമാത്രമല്ല പറ്റുന്നപോലെയൊക്കെ സഹായിക്കുകയും ചെയ്യുമായിരുന്നു. അത് അവന്റെ ഏറ്റവും നല്ല ഒരു ക്വാളിറ്റി ആയിരുന്നു. നല്ല കുടുംബത്തിൽനിന്ന് വന്നതിന്റെ ലക്ഷണം. 

ഈ ഭൂമിയിൽനിന്ന് പോയപ്പോൾ അവന് നഷ്ടപ്പെട്ടത് എന്തൊക്കെയാണെന്ന് വെറുതെയൊന്ന് ഓർത്തുനോക്കി. കുടുംബത്തിന്റെ, കൂട്ടുകാരുടെ, അവന് ഉണ്ടായിരുന്നേക്കാവുന്ന ഒരുപാട് patients ന്റെ സ്നേഹം, യാത്രകൾ, പുതിയ ആളുകൾ, കുടുംബജീവിതം, പലതരം പുതിയ രുചികൾ, ഗന്ധങ്ങൾ അങ്ങനെ പലതും.. Patients ന്റെ കാര്യം പറഞ്ഞപ്പളാണ് ഞാൻ ഓർക്കുന്നത് അവൻ ആയുർവേദ ഡോക്ടർ ആവാൻ പോയതിലെ വൈരുധ്യം. എനിക്കറിയാവുന്ന മെൽവിന് english ആയിരുന്നു മലയാളത്തേക്കാൾ comfortable. ക്രിക്കറ്റ്‌ ആയാലും ഫുട്ബോൾ ആയാലും England ടീമിന്റെ കടുത്ത ആരാധകനായിരുന്നു അവൻ. അവന് മലയാളം എന്ന വിഷയം അൽപ്പം കട്ടിയായിരുന്നു, ആ അവൻ സംസ്‌കൃതം പഠിച്ച് ആയുർവേദ ഡോക്ടർ ആകാൻ പോയി എന്നത് എനിക്കൊരു അത്ഭുദമായിരുന്നു. പക്ഷേ ഒരു കാര്യത്തിൽമാത്രം ഡോക്ടർ ആവാൻ അവൻ തികഞ്ഞ യോഗ്യനായിരുന്നു, അവന്റെ കയ്യക്ഷരം. ആ അക്ഷരങ്ങൾക്ക് ഡോക്ടർ അല്ലാതെ മറ്റൊരു പ്രൊഫഷനും ചേരില്ലായിരുന്നു. ഫോൺ വിളിക്കുമ്പോഴൊക്കെ അത് പറഞ്ഞ് കളിയാക്കിയിട്ടുമുണ്ട്. ഒരുമിച്ച് ചിരിക്കുമ്പോഴോ പരസ്പരം വഴക്കിടുമ്പോഴോ ആരറിയുന്നു ഇനി ചിലപ്പോൾ ഒരിക്കലും തമ്മിൽ കണ്ടേക്കില്ല എന്ന്. 

അവൻ പോയപ്പോൾ അവനെ അറിയുന്ന എല്ലാവർക്കും നഷ്ടമായത് സ്നേഹത്തിന്റെ വലിയൊരു തണലാണ്, എപ്പോഴും സപ്പോർട്ട് ചെയ്യുമെന്ന് ഉറപ്പുള്ള ഒരു ചുമലാണ്. ഈ ഭൂമിയിൽനിന്ന് പോയതുകൊണ്ട് അവൻ നേടിയത് എന്താവും. നമ്മൾ കാണുന്ന ഈ പരക്കംപാച്ചിലുകളിൽനിന്നുള്ള മോചനമാണ്, ടെൻഷനുകളിൽനിന്നുള്ള രക്ഷയാണ്. അസുഖങ്ങൾ, കുശുമ്പ്, വാർദ്ധക്യം, വേദന, ഇതിൽനിന്നെല്ലാം അവനിന്ന് മോചിതനാണ്. 

അവനെ ഇന്ന് ഓർക്കുന്നവരെയെല്ലാം സങ്കടത്തിൽ നിർത്തിക്കൊണ്ട് അവൻ അവന്റെ സ്വതസിദ്ധമായ ശൈലിയിൽ അട്ടഹസിക്കുന്നത് എനിക്ക് കാണാം. എട്ടാം ക്ലാസ്സിൽ നവോദയ ഹോസ്റ്റലിൽവച്ച്, ബെഡ്ഷീറ്റും പുറത്തുകെട്ടി മുഖംനിറയെ പൗഡറുമിട്ട് കോമ്പല്ലും വരച്ച് ഡ്രാക്കുള ആണെന്നുംപറഞ്ഞ് പേടിപ്പിക്കാൻ ഓടിച്ചിട്ട് അവസാനം പൊട്ടിച്ചിരിക്കുന്ന അതേ ചിരി. 

ഇന്ന് ഇവിടുന്നിറങ്ങി, നമ്മളെല്ലാം വീണ്ടും നമ്മുടെ തിരക്കുകളിലേക്ക് മായും. പലവിധ സന്തോഷങ്ങളിലേക്കും ബുദ്ധിമുട്ടുകളിലേക്കും പതിവുപോലെ നടന്നകലും, വിധി ഉണ്ടെങ്കിൽ നമ്മൾ പുതിയ ലോകം ഇനിയും കാണും, പുതിയ കാര്യങ്ങൾ ചെയ്യും, പാട്ടുകൾ ആസ്വദിക്കും, സിനിമകൾ കാണും, തമാശകൾ പറയും. നമുക്ക് കരുതിവച്ച ദിവസം എത്തുന്നതുവരെ നമ്മൾ ഓടിക്കൊണ്ടേയിരിക്കും. അപ്പോഴും പപ്പയുടെയും മമ്മിയുടെയും ലോകം അവനെ ചുറ്റിപ്പറ്റി നിശ്ചലമായി കാത്തിരിക്കുമോ എന്ന് എന്റെ മനസ്സ് വല്ലാതെ നോവുന്നു. ദൈവം കുറേനേരത്തേക് മറ്റാരെയും കേൾക്കാതെ ഇവരെമാത്രം സമാധാനിപ്പിക്കട്ടെ എന്ന് ഞാൻ പ്രാർത്ഥിക്കുന്നു. നമ്മളെ വിട്ടുപോയ നമ്മുടെ ഏറ്റവും പ്രിയപ്പെട്ടവരുടെ അതേ രൂപത്തിലോ ഭാവത്തിലോ ഒക്കെയായി പലപ്പോഴും അവരുടെ അതേ നാളിലോ ബർത്ഡേയിലോ ഒക്കെയായി പുതിയ തലമുറയിൽ ഒരാൾ ജനിച്ചുവരും, നമ്മുടെ മുറിവിന്റെ വേദനകളെ സുഖപ്പെടുത്താൻ. നമ്മുടെ ലോകം വീണ്ടും പ്രതീക്ഷയോടെ ഉയിർത്തെഴുന്നേൽക്കുകതന്നെ ചെയ്യും. 

ഹൗ ടൈം ഫ്ലൈസ്

'ഹൗ ടൈം ഫ്ലൈസ് ', ഇങ്ങനെയൊരു എഴുത്ത് കണ്ണിൽ പതിഞ്ഞു. ഹൈദരാബാദ് ട്രിപ്പ് കഴിഞ്ഞ് തിരിച്ചുള്ള യാത്രയിൽ ഇൻഡിഗോ എയർലൈൻസ്ന്റെ എല്ലാ സീറ്റിന്റെയും ഹെഡ്റസ്റ്റിൽ ഈ വാചകമുള്ള ചെറിയ തുണി കിടക്കുന്നു. ഇൻഡിഗോ തുടങ്ങിയിട്ട് പതിനെട്ടുവർഷമായത്രേ. എത്ര മനോഹരമായ പരസ്യവാചകം. എത്ര ഗംഭീരമായി മറ്റുള്ളവരുടെ ഉള്ളിലേക്ക് ആഴ്ന്നിറങ്ങുന്നു അത്. മനസ്സ് ഇൻഡിഗോയിൽനിന്ന് സ്വന്തം ജീവിതത്തിലേക്ക് ആ വാചകത്തെ ചേർത്തുവായിക്കാൻനോക്കി. ഹൗ ടൈം ഫ്ലൈസ്, സമയം എങ്ങനെ പറന്നകലുന്നു. മാസങ്ങളോളം ആഗ്രഹിച്ച ഈ യാത്ര എത്രവേഗം കണ്മുന്നിലൂടെ പാഞ്ഞുപോകുന്നു. രണ്ടുദിവസംമുന്നേ വന്നതും ദാ ഇപ്പോൾ തിരിച്ചുപോകുന്നതുമെല്ലാം എത്ര നൈമിഷികം. ഈ ഒരു നിമിഷത്തിൽമാത്രമേ നമ്മൾ ജീവിക്കുന്നുള്ളു എന്ന വല്ലാത്തൊരു ബോധ്യം വന്ന് പൊതിയുന്നു. പക്ഷേ ഈ ഒരു നിമിഷംപോലും നമ്മുടെ കയ്യിൽ ഇല്ലല്ലോ, മണൽഘടികാരത്തിലെ തരികൾ ഉതിർന്നുവീഴുന്നതുപോലെ നിമിഷങ്ങൾ പൊഴിഞ്ഞുപോകുന്നു. അച്ഛനും അമ്മയ്ക്കുമൊപ്പം ആദ്യമായി ചെയ്ത പ്ലെയിൻയാത്ര ഇന്നലെ കഴിഞ്ഞതുപോലെ. ഇന്നിപ്പോ ദാ അതേ പ്രതീക്ഷയോടെ കുഞ്ഞ് എന്റെ കണ്ണിലേക്ക് നോക്കുന്നു. എത്രവേഗം ആ കുഞ്ഞുകണ്ണുകളും വലിയ ലോകങ്ങൾ കാണും, മറ്റൊരു കുഞ്ഞിക്കണ്ണിന്റെ പ്രതീക്ഷകൾക്ക് തണലാവും, കാലം മിന്നിമായും. ജീവിത പാതയിൽ ക്ഷണനേരംകൊണ്ട് ഓടിക്കിതച്ച് അച്ഛനേം അമ്മയേംപോലെ ഞാനും വാർദ്ധക്യത്തിലേക്ക് വന്നുചേരും. അതുവരെ നേടിയതെല്ലാം, ആസ്വദിച്ചതെല്ലാം, ടെൻഷനടിച്ചതെല്ലാം മറവിയിലേക്ക് മാഞ്ഞുപോകും. കണ്ടുകൂട്ടിയ സിനിമകളും അതിലെ രംഗങ്ങളും, കണ്ടുമുട്ടിയ കൂട്ടുകാരും അവരുടെ സ്നേഹവും, എടുത്തുകൂട്ടിയ ഫോട്ടോകളും അവയുടെ മനോഹാരിതയും, എത്തിപ്പെട്ട സ്ഥലങ്ങളും അതിന്റെയൊക്കെ ഭംഗിയും, ആസ്വദിച്ച വാസനകളും അതിന്റെ മത്തും, വായിച്ച പുസ്തകങ്ങളും അതിലെ ജീവനുള്ള വരികളും, എല്ലാമെല്ലാം എന്റെകൂടെ അലിഞ്ഞില്ലാതെയാകും. ഇങ്ങനെയൊക്കെയായിരുന്നോ ജീവിക്കേണ്ടിയിരുന്നത്, എങ്ങനെയൊക്കെ ജീവിച്ചാലും അവസാനം ഒന്നും പറയാതെ ഒരു പോക്കല്ലേ,ഭൂമിയുടെ ഈ കാവ്യനീതി അനീതിയല്ലേ എന്ന് തോന്നും, ആ തോന്നൽ ശരിയോ തെറ്റോ എന്ന് തിരിച്ചറിയുംമുന്നേ ഞാനും നമ്മളും കാറ്റത്തുപെട്ട പക്ഷിത്തൂവൽപോലെ അകലങ്ങളിലേക്ക് പറന്നകലും. 

അനന്തം അജ്ഞാതം

പാതിതുറന്ന കണ്ണുമായി വെളുപ്പിനെ ടോയ്‌ലെറ്റിൽ പോയി. ടോയ്‌ലെറ്റിനകത്ത് ആകെയൊരു വെള്ളച്ചാട്ടത്തിന്റെ ശബ്ദം. കണ്ണുമിഴിച്ച് നോക്കിയപ്പോ കണ്ടത് ഫോസറ്റിന്റെ ഹാൻഡ് സ്പ്രേയറിൽനിന്ന് വെള്ളം പൊട്ടിയൊഴുകുന്നത്. ഇതിപ്പോ നാലുമാസത്തിൽ രണ്ടാമത്തെ സംഭവമാണ് ഇങ്ങനെ. കണ്ടാൽ സ്റ്റീൽ ആണെന്ന് തോന്നും, പക്ഷേ അകത്ത് പ്ലാസ്റ്റിക് ട്യൂബ് ആണ്, അതാണ് പ്രശ്നം. രാവിലെതന്നെ കടയിൽപോയി പുതിയൊരെണ്ണം വാങ്ങിക്കൊണ്ടുവന്ന് ഫിറ്റ്‌ ചെയ്തു, പഴയത് കളയാനിട്ടു.

അവധിദിവസമല്ലേ, ഒന്ന് ഷേവ് ചെയ്തേക്കാമെന്ന് കരുതി, നോക്കുമ്പോ മാസങ്ങളായി മൂലക്കിരിക്കുന്ന ഷേവിങ് സെറ്റ്. കാര്യമായ താടിവളർച്ച ഇല്ലാത്തോണ്ട് അങ്ങനെ ഒരു ഗുണമുണ്ട്, അത് വല്ലപ്പോഴും വാങ്ങിയാൽമതി. പക്ഷേ ഇന്നെന്തോ മുഖമൊക്കെ വല്ലാതെ മുറിഞ്ഞൊക്കെ തുടങ്ങി. അതോണ്ട് അവനെയും മാറ്റി. 

അല്പം കഴിഞ്ഞ്, ബ്രേക്ഫാസ്റ്റ്ന് ഓട്സ് ആക്കാമെന്നുകരുതി പാൽ തിളപ്പിച്ചു. കവർ കഴുകിയെടുത്ത് വേസ്റ്റ്ബക്കറ്റിലിട്ടു. പ്ലാസ്റ്റിക്കിനും പേപ്പറിനും പ്രത്യേകം ബക്കറ്റുകളാണ്. പ്ലാസ്റ്റിക്കിന് നീല, മറ്റത് ചുവപ്പ്. 

ഉച്ചയാകാറായപ്പോളേക്ക് കുറച്ച് മുന്തിരിങ്ങ തട്ടാം എന്ന് കരുതി, ഫ്രിഡ്ജിൽ ദാ നല്ല ചതുരപാക്കറ്റിൽപൊതിഞ്ഞ ഭംഗിയുള്ള പച്ചമുന്തിരിങ്ങ. പാക്കറ്റ് പോയി നീലബക്കറ്റിൽ വീണു, മുന്തിരിങ്ങ പാത്രത്തിലും. അല്പം കഴിഞ്ഞ് കോളിങ്ങ്ബെൽ കേട്ടു, ആമസോണിൽനിന്ന് എന്തോ സാധനം വന്നിട്ടുണ്ട്. അതിന്റെ കവറുംകൂടി ആയപ്പോഴേക്കും നീല ബക്കറ്റ് നിറഞ്ഞു. ചുവപ്പ് ബക്കറ്റ് ഇപ്പളും കൊട്ടുവായുമിട്ട് വെറുതേ ഇരിക്കുകയാണ്. ഒറ്റദിവസത്തിൽ ഒറ്റവീട്ടിൽനിന്ന് പുറംതള്ളുന്ന പ്ലാസ്റ്റിക് മാലിന്യങ്ങൾ ഇത്രയുമാണെങ്കിൽ ഈ ജില്ല മൊത്തമെടുത്താൽ എത്രയാരിക്കും, കേരളം മുഴുവനും നോക്കിയാലോ, ഇന്ത്യ ആയാൽ? അപ്പൊ ലോകം മൊത്തത്തിന്റെ ഒരു കണക്ക് നോക്കിയാലോ. ഇതെല്ലാം സംസ്കരിച്ചെടുക്കാനുള്ള സംവിധാനം ശരിക്കും നമുക്കുണ്ടോ, എവിടെ. അങ്ങ് അമേരിക്കയിൽപോലും പാതിയേ സംസ്കരിക്കാൻ പറ്റുന്നുള്ളൂ, ബാക്കി അവർ മറ്റ് ദരിദ്രരാജ്യങ്ങളിലേക്ക് തള്ളും, പണ്ട് അങ്ങനെ വേസ്റ്റ് ന്റെ കണ്ടെയ്നർകൾ നമുക്കും വിയറ്റ്നാമിനുമൊക്കെ കിട്ടിയിട്ടുണ്ട്. പ്ലാസ്റ്റിക് തിന്നുന്ന ബാക്റ്റീരിയകളെയൊക്കെ വികസിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട് നമ്മൾ, പക്ഷേ അതൊക്കെ തിന്നാവുന്നതിലും കൂടുതലാണ് നമ്മുടെ പ്ലാസ്റ്റിക് ഉത്പാദനവും വലിച്ചെറിയലും. ഈ പോക്ക് പോകുകയാണെങ്കിൽ അധികം വൈകാതെതന്നെ നമ്മൾതന്നെ പ്ലാസ്റ്റിക് ഭക്ഷണമാക്കണ്ടിവരും, അല്ലാതെ ഇതൊക്കെ എങ്ങനെ തീരാൻ, എന്നാലും തീരുമോ, തമ്പുരാനറിയാം. 

ജോലി

പെട്ടന്നൊരുദിവസം ജോലി പോയാൽ എന്തുചെയ്യും. ആലോചിച്ചിട്ടുണ്ടോ. ആലോചിക്കുമ്പോൾ മനസ്സിൽ തോന്നുന്നത് ശൂന്യതയാണ്. ജോലി ഇല്ലാതെയാവുന്നതോടെ ഇല്ലാതാകുന്നത് സാമ്പത്തിക ഭദ്രത മാത്രമല്ല, ജീവിതത്തിന്റെ മുന്നോട്ടുള്ള പ്രയാണമാണ്, പർപ്പസ് ഓഫ് ലൈഫ് ആണ് നമുക്ക് നഷ്ടപ്പെടാൻപോകുന്ന ഏറ്റവും വലിയ യാഥാർഥ്യം. ജോലി ഇല്ലെങ്കിലും ജീവിക്കാനുള്ള എല്ലാ സൗകര്യങ്ങളുമുണ്ടെന്ന് കരുതുക, നമ്മൾ എന്തുചെയ്യും. കുറച്ചുനാളൊക്കെ യാത്രകളൊക്കെ ചെയ്യുമായിരിക്കും, കുറച്ച് പുസ്തകങ്ങളൊക്കെ വായിക്കുമായിരിക്കും, കുറെയധികം ടിവി കാണുമാരിക്കും, അതുകഴിഞ്ഞാലോ? പിന്നെ ഒരു മരവിപ്പായിരിക്കും, എല്ലാത്തിനോടുമൊരു നിസ്സംഗത. സത്യത്തിൽ ജോലി പോയ ആളുടെ അവസ്ഥതന്നെയല്ലേ റിട്ടയർ ആയ ആൾക്കും. ജീവിതത്തിൽ നാളേയ്ക്ക് പ്രത്യേകിച്ച് പ്രതീക്ഷകളൊന്നുമില്ലെങ്കിൽ പതിയെ നമ്മളിൽനിന്ന് നാളെ അകന്നുപോകും. അപ്പോൾ നമ്മൾ ജോലിക്കുവേണ്ടിയാണോ ജീവിക്കുന്നത്, അതോ ജീവിക്കാൻവേണ്ടി ജോലിചെയ്യുകയാണോ. ഉത്തരമില്ലാത്ത അനേകായിരം ചോദ്യങ്ങളുമായി മനസ്സ് ദൂരേയ്ക്ക് കണ്ണോടിക്കുന്നു. 

ക്രിക്കറ്റ്‌ ഫാൻ

ഇന്നലെ (09/05/23) ഇന്ത്യ ചാമ്പ്യൻസ്ട്രോഫി ക്രിക്കറ്റ്‌ ജയിച്ചപ്പോ മനസ്സിലൂടെ കടന്നുപോയ കുറച്ച് ക്രിക്കറ്റ്‌ ഓർമ്മകൾ. 

കാലവും വർഷവുമൊന്നും ഓർമയില്ല, അപ്പുറത്തെ ഗോപാലകൃഷ്ണൻ കൊച്ചാട്ടന്റെ വീട്ടിലെ ടിവിയിൽ ബ്ലാക്ക് ആൻഡ് വൈറ്റ് മാച്ച് കാണുകയാണ്, ഇന്ത്യ പാക്കിസ്ഥാൻ കളിയാണെന്ന് തോന്നുന്നു . ഗാംഗുലി അടിച്ച സിക്സ് സ്റ്റേഡിയത്തിന് വെളിയിലേക്ക് പറക്കുന്നു. ഇത്ര പടുകൂറ്റനൊരു സിക്സ് ഇതുവരെ ഉണ്ടായിട്ടില്ല ഇനി ഉണ്ടാവുകയുമില്ല എന്ന് ലോകം സ്തംഭിച്ചുപോയ നിമിഷം, ആ നിമിഷത്തിൽ ഞാനും ഉണ്ടായിരുന്നു അത്ഭുദം മിഴിക്കുന്ന കണ്ണുമായി. ഗാംഗുലി അടിച്ച സിക്സ് സ്റ്റേഡിയം കടന്നുപോയെങ്കിൽ, പറമ്പിൽ കളിക്കുമ്പോൾ കുട്ടൻചേട്ടൻ അടിച്ച സിക്സ് വന്നുവീണത് ഞങ്ങടെ വീടിന്റെ ഓടിന്റെ മുകളിലേക്കാണ്. ആ ബോൾ പോയി ഓടിൽ പതിക്കുന്നത് ഇപ്പോഴും എനിക്ക് കൺമുന്നിൽ കാണാം.മറ്റൊരുവട്ടം മനോജേട്ടൻ അടിച്ച ബോള് നേരെ പോയി അപ്പുറത്തെ വീട്ടിലെ അപ്പച്ചന്റെ ഗേറ്റിന്റെ ലൈറ്റ് ഇടിച്ചു പൊട്ടിക്കുന്നു, പിന്നെ നോക്കുമ്പോൾ ആരെയും കാണാനില്ല എല്ലാവരും ഓടിക്കളഞ്ഞു.

നല്ല ഒന്നാന്തരം കാപ്പിക്കമ്പ് വെട്ടിയാരുന്നു സ്റ്റമ്പ് ഉണ്ടാക്കിയിരുന്നത്. ഓഫ്സ്പിന്‍ എറിയുമ്പോൾ ഹർഭജനെന്നും ലെഗ്സ്പിൻ എറിയുമ്പോൾ ഷെയിൻ വോൺ എന്നും ഇതിന്റെ രണ്ടിന്റെയും ഇടയിൽ എറിയുമ്പോൾ കുംബ്ലെ എന്നുമൊക്കെ പറഞ്ഞ് അവരുടെയെല്ലാം ആക്ഷനുകൾ അനുകരിച്ചത് ഇന്നും മനസ്സിലൂടെ മിന്നിമായുന്നു. പിന്നെ ഒരു സമയത്ത് ഫേവറേറ്റ് ബോളർമാർ ബ്രെറ്റ്ലിയും അക്തറുമായിരുന്നു, അവരുടെ ആക്ഷനുകളും അനുകരിക്കാൻ ശ്രമിച്ചിരുന്നു, ഏറ്റവും ഒടുവിലായി നമ്മുടെ ശ്രീശാന്തിന്റെയും. ബാറ്റ് ചെയ്യുമ്പോ ചാടി മുട്ടിയിട്ടാൽ ദ്രാവിഡ്‌, ഇടംകൈ നിന്നാൽ ഗാംഗുലി, പിന്നിലേക്ക് റൺ ഇല്ലെങ്കിൽപോലും അനുകരിക്കാൻവേണ്ടി പായിക്കുന്ന മരില്ലിയർ ഷോട്ട്, സ്ട്രെയിറ്റ് സിക്സ് അടിച്ചിട്ട് സ്റ്റാർ സ്പോർട്സ്ന്റെ ക്യാമറാമാൻ ഫോട്ടോ എടുക്കാൻവേണ്ടിയെന്നപോലെ കുറച്ചുനേരം അതേ പോസിൽ നിക്കുന്ന അഹങ്കാരിയായ ഞാൻ, എല്ലാം എനിക്ക് ഇപ്പോഴും കൺമുന്നിൽ കാണാൻപറ്റുന്നുണ്ട്. 

ഇടയ്ക്ക് ഒരുതരം ചൈനീസ് ബോളുകൾ ഇറങ്ങിയിട്ടുണ്ട്. വെറുതെ ഒന്ന് താഴോട്ട് ഇട്ടാൽതന്നെ നല്ല രീതിയിൽ ബൗൺസ് ചെയ്യുന്ന ബോളുകൾ. അങ്ങനത്തെ പല നിറത്തിലുള്ള ഒരു ബോളും അതിന്റെ ചെറിയ ഒരു നീല കളർ ബോളും ഉണ്ടായിരുന്നു. അതും അടിച്ചുവിട്ടത് അപ്പുറത്തെ വീട്ടിലേക്ക് പോയി,അപ്പച്ചൻ തരില്ല എന്ന് കട്ടായം പറഞ്ഞു, പിന്നെ പാവം അമ്മച്ചിയാണ് എടുത്തു തന്നത്. 

ബോർഡിങ്സ്കൂളിൽ പഠിക്കാൻ പോയപ്പോൾ ബോൾ ഒന്നും വാങ്ങാൻ പൈസയില്ല. പിന്നെ കൂട്ടുകാരെല്ലാം ചേർന്ന് സോക്സ്കൊണ്ടോ പേപ്പർ കൊണ്ടോ ഒക്കെ ബോൾ ഉണ്ടാക്കും, പേപ്പർ ബോളിൽ റബർബാൻഡ് ചുറ്റിച്ചുറ്റി നല്ല ഒന്നാന്തരം സ്റ്റിച്ച്ബോളിന്റെ കട്ടിയാവും. സ്റ്റമ്പിന് പകരം രണ്ട് ബക്കറ്റ് ആയിരിക്കും വെക്കുന്നത്. ബക്കറ്റിൽ ബോൾ വന്ന് ഇടിച്ച് വിക്കറ്റ് ആവുന്ന ശബ്ദം ഇപ്പോഴും കാതിൽ കേൾക്കാം. 

ഒരു വേനലവധിക്ക് കയ്യിൽ കിട്ടിയ മൺവെട്ടിയെടുത്ത് പറമ്പിന്റെ ഒരു മൂലയിൽ നല്ല ഒന്നാന്തരം പിച്ച് വെട്ടി. പിന്നെ ആ രണ്ടുമാസം തകൃതിയായി ക്രിക്കറ്റ് കളിച്ചു. ആ ഒരു അവധിക്ക് മാത്രം ഞങ്ങളുടെ കൂടെ പുതിയൊരു അയൽക്കാരൻ കളിക്കാൻ ഉണ്ടായിരുന്നു, ഉണ്ണിക്കുട്ടൻ. ബോൾ ഏത് സൈഡിലോട്ട് എറിഞ്ഞാലും ലെഗ് സൈഡിലോട്ട് മാത്രം ബാറ്റ് ചെയ്യുന്ന ഒരാൾ, എപ്പോഴും ചിരിക്കുന്ന ഒരു പാവം ആണ് കക്ഷി. ആ അവധി കഴിഞ്ഞ് അവർ താമസംമാറിപ്പോയി, പിന്നെ കണ്ടിട്ടേയില്ല. അങ്ങനെ പെട്ടെന്ന് വിട്ടുപോയ എത്രയെത്ര കൂട്ടുകാർ. 

എത്ര പറമ്പുകൾ മാറിമാറി കളിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഓരോന്നും ഞങ്ങടെ ലോർഡ്സ് ഉം ഈഡൻ ഗാർഡനുമൊക്കെ ആയിരുന്നു. ഈഡൻ ഗാർഡനിൽ വാഴവച്ച് തോൽപ്പിക്കാൻ നോക്കിയ വീട്ടുകാരെയൊക്കെ ഹോംഗ്രൗണ്ട് മാറി വേറേ കിടിലൻ പിച്ച് വെട്ടി തോൽപ്പിച്ച ചരിത്രവുമുണ്ട്. ഗ്രൗണ്ടുകളെല്ലാം റബ്ബറിനും വാഴക്കും വഴിമാറിയപ്പോൾ, പലതവണ റബ്ബറിന്റെ കറ ചിരട്ടയിൽനിന്ന് തെറിച്ചുപോയപ്പോൾ, പല വീട്ടുകാരും ഓടിച്ചുവിട്ടപ്പോൾ തോൽക്കുമെന്ന് കരുതിയവർക്ക് തെറ്റി. മടൽ ബാറ്റിൽ എംആർഎഫ് എന്ന് എഴുതി ചങ്കൂറ്റത്തോടെ ടാർ റോഡിൽ കളിച്ചു. കളിനിയമങ്ങൾ ഞങ്ങൾതന്നെ ഉണ്ടാക്കി, ആ വരക്കപ്പുറം കിളത്തി അടിച്ചാൽ ഔട്ട്‌, ഒരുതവണ തറയിൽ കുത്തി വന്നാലും ക്യാച്ച് എടുത്താൽ ഔട്ട്‌, അങ്ങനെയങ്ങനെ എന്തെല്ലാം പുതിയ നിയമങ്ങൾ. എന്തൊക്കെ ത്യാഗം സഹിച്ചാലും, ഒരുനേരത്തെ ആഹാരം മുടക്കിയാലും ക്രിക്കറ്റ്‌ മുടങ്ങരുതെന്നു ഞങ്ങൾക്കെല്ലാം നിർബന്ധമുണ്ടാരുന്നു. പലരീതിയിൽ വീട്ടുകാർ അവഹേളിച്ചപ്പോഴും, പലതവണ ബാറ്റ് അടുപ്പിൽവച്ചപ്പോളും തോൽക്കാത്ത ഞങ്ങൾ പക്ഷേ തോറ്റത് പ്രായത്തിനോടാണ്, ഉത്തരവാദിത്തങ്ങളോടാണ്. അജയ് രാത്ര എന്ന ക്രിക്കറ്റ്‌ കളിക്കാരനെ ചിലപ്പോ അധികംപേർക്കൊന്നും അറിയില്ലാരിക്കും, പക്ഷേ അയാൾ ചെയ്ത ഒരു പറക്കും സ്റ്റമ്പിങ് ഉണ്ട്, അത് കണ്ട് ആവേശംകൊണ്ട് അങ്ങനെ പറന്നുചാടി കീപ്പ് ചെയ്ത എത്രയോ സന്ദർഭങ്ങൾ, ഓർക്കുമ്പോൾ ഇന്നും ആ ചാടിവീണ പല പറമ്പുകളും ഫോർകെ എച്ഡിയിൽ തെളിയുന്നു.

കിറുക്കന്മാരുടെ കളി, നശിപ്പിക്കാനുള്ള കളി, ഇതുകൊണ്ട് നീയൊക്കെ എന്തുനേടി, സച്ചിനും സേവാഗിനുമൊക്കെ ഡിഗ്രി ഉണ്ട് നീയൊക്കെ ഇങ്ങനെ ഈ നശിച്ച കളിയും കളിച്ച് ജീവിതം കളയത്തെ ഉള്ളു, ഇനി ഒരുത്തനേം ഈ പറമ്പിൽ കണ്ടുപോകരുത്, അങ്ങനെ ഞങ്ങൾ കാരണം എന്തെല്ലാം കുത്തുവാക്കുകൾ കേട്ടു പാവം ക്രിക്കറ്റ്‌. പക്ഷേ ഇന്നത്തെ ലോകം കാണുമ്പോൾ അറിയാതെയെങ്കിലും ഞങ്ങടെയൊക്കെ അച്ഛനും അമ്മയുമൊക്കെ ഓർക്കുന്നുണ്ടാവും മക്കൾ ക്രിക്കറ്റും സിനിമയും ലഹരിയായി കൊണ്ടുനടന്നത് എത്ര നന്നായി എന്ന്, അവർക്ക് വഴിതെറ്റിപ്പോവാൻ സമയമേ ഇല്ലായിരുന്നു എന്ന്. കൂട്ടായ്മകളും ഒന്നിച്ചുള്ള കളികളുമൊക്കെ ഇല്ലാതായതോടെ ഇന്ന് ലോകം മറ്റ് ലഹരികളിലേക്ക് അടിഞ്ഞുകൂടുന്നപോലെ. 

നാറ്റ്‌വെസ്റ്റ് ഫൈനലിൽ മുഹമ്മദ്‌ കൈഫ്‌ ജയിപ്പിച്ച ഇന്ത്യ ഇംഗ്ളണ്ട് കളി, ഗാംഗുലി ടീഷർട്ട് ഊരി കറക്കിവീശുന്ന രംഗം, മുൾട്ടാനിൽ സേവാഗ് അടിച്ച ട്രിപ്പിൾ സെഞ്ച്വറി,രണ്ടായിരത്തി ഏഴിൽ യുവരാജ് ഓരോവറിൽ അടിച്ച ആറ് സിക്സ്കൾ, ശ്രീശാന്ത് എടുത്ത ക്യാച്ചിലൂടെ നേടിയ കുട്ടിക്രിക്കറ്റ്‌ ലോകകപ്പ്‌ സ്കൂളിലിരുന്ന് കണ്ടത് , ഏപ്രിൽ രണ്ട് രണ്ടായിരത്തി പതിനൊന്നിന് ധോണി നേടിയ ലോകകപ്പ് കോളേജിലിരുന്ന് കണ്ടത്, ബ്രയാൻ ലാറയടിച്ച 375 റൺസ് മറികടന്ന് മാത്യു ഹയ്ഡൻ 380 അടിച്ചത്, അധികം വൈകാതെ ലാറ അത് 400 അടിച്ച് വീണ്ടും തിരുത്തിയത്, അങ്ങനെ എത്രയെത്ര കാര്യങ്ങൾ ഒന്നുരണ്ട് നിമിഷങ്ങളിൽ മനസ്സിൽ പിടയുന്നു. 

ഒരിക്കലും ഔട്ട്‌ ആവില്ലന്ന് തോന്നിപ്പിക്കുന്ന എത്രയെത്ര ബാറ്റ്സ്മാന്മാർ ഉണ്ടായിരുന്നു ഓരോ ടീമിലും, പ്രാകി ഔട്ട്‌ ആക്കാൻ നോക്കിയ ഒരുപാട് സന്ദർഭങ്ങൾ - ഓസ്ട്രേലിയയുടെ സ്റ്റീവ് വോ, മൈക്കിൾ ബെവൻ, ന്യൂസിലാണ്ടിന്റെ സ്റ്റീവൻ ഫ്ലമിങ്, പാക്കിസ്ഥാന്റെ മുഹമ്മദ്‌ യൂസഫ്, യൂനുസ് ഖാൻ, വെസ്റ്റ് ഇൻഡീസ്ന്റെ ശിവനാരായാൺ ചന്ദർപ്പോൾ, കാൾ ഹൂപർ, സൗത്ത് ആഫ്രിക്കയുടെ ഹാൻസി ക്രോണ്യ, ലാൻസ് ക്ലൂസ്‌നർ, ഇവരെയെല്ലാം എറിഞ്ഞിടാൻ നമുക്കുള്ളത് ജവഗൽ ശ്രീനാഥും വെങ്കടെഷ് പ്രസാദും അനിൽ കുംബ്ലയും, ഹൊ ഒരു കാലഘട്ടം ഓഫ് ഓർമ്മകൾ. 

പറമ്പ് നിറയുമ്പോൾ റോഡിൽ, റോഡിൽ വണ്ടികൾ കൂടുമ്പോ ആറ്റുമണലിൽ, അവിടെയും പറ്റിയില്ലെങ്കിൽ വീടിനുള്ളിൽ, ഹൊ ക്രിക്കറ്റ്‌ കളിക്കാത്ത ഇടങ്ങൾ ഇല്ല , ആ ബോൾ പതിക്കാത്ത സ്ഥലങ്ങൾ കുറവായിരുന്നു ഞങ്ങടെ നാട്ടിൽ. ഇടയ്ക്ക് ഓർക്കാപ്പുറത്ത് വരുന്ന മഴക്ക് ഒരു ശമനം വന്നു എന്ന് തോന്നിയാൽ പിച്ചിലെ വെള്ളം കോരിക്കളഞ്ഞ് പുതിയ മണ്ണിട്ട് ഒരു പ്രൊഫഷണൽ ടീമിനെപോലെ എത്ര പെട്ടന്നായിരുന്നു കളി തുടങ്ങിയിരുന്നത്. 

റേഡിയോയിൽനിന്ന് ബ്ലാക്ക് ആൻഡ് വൈറ്റ് ടീവിയിൽ, അവിടുന്ന് കളറിലേക്കും, കളറിൽനിന്ന് എച്ഡിയിലേക്കും, ഇന്നിപ്പോ ദാ തിയറ്ററുകളിലേക്കും എത്തിനിൽകുന്നു ക്രിക്കറ്റ്‌ മാച്ചിന്റെ പ്രക്ഷേപണം. വീട്ടുമുറ്റത്തുനിന്ന് അയല്പക്കങ്ങളിലേക്കും, അവിടുന്ന് ഗ്രൗണ്ടുകളിലേക്കും, അവിടുന്ന് ഇന്നത്തെ ടർഫുകളിലേക്കും മാറിമാറി ക്രിക്കറ്റുകളി ഒരു അനുഷ്ടാനംപോലെ നടന്നുകൊണ്ടേയിരിക്കുന്നു. 

പല ആക്ഷനിൽ പന്തെറിഞ്ഞ, പല സ്റ്റൈലിൽ ബാറ്റ് ചെയ്ത എന്റെ എല്ലാ ചേട്ടന്മാരെയും അനിയന്മാരെയും, വിരളമായി ക്രിക്കറ്റ്‌ കളിച്ച അനിയത്തിമാരെയും, ക്രിക്കറ്റ്‌ ഒരു വികാരമായി കൊണ്ടുനടന്ന, ഇന്നും കൊണ്ടുനടക്കുന്ന ഓരോ ക്രിക്കറ്റ്‌ പ്രേമിയെയും സ്നേഹത്തോടെ സ്മരിക്കുന്നു. നമ്മളെയെല്ലാം പല കാലഘട്ടങ്ങളിൽ ഒന്നിപ്പിച്ച ഈ മഹത്തായ ഗെയിമിനെ വന്ദിക്കുന്നു.

 

ഏകാന്തത

രാത്രി 8 മണി കഴിഞ്ഞു. സ്റ്റാൻഡിൽ ബസ്സിറങ്ങി ഒരു പൊതി കപ്പലണ്ടിയും വാങ്ങി വീട്ടിലേക്ക് നടന്നു. സാധാരണ നടക്കാറുള്ള, കടകളുടെ സമീപത്ത് കൂടിയുള്ള ഇടവഴി ഇരുട്ട് മൂടി കിടന്നു. ഫോണിൽ ടോർച്ച് തെളിച്ചു നടന്നു. ആ വഴിയുടെ അങ്ങേയറ്റമെത്തിയപ്പോഴാണ് മനസ്സിലായത് അത് അടഞ്ഞു കിടക്കുകയാണ്, ലക്ഷണം കണ്ടിട്ട് ഒരു അഞ്ചാറ് മാസമെങ്കിലും ആയി അത് അടച്ചിട്ട്. എന്റെ ബോധമണ്ഡലത്തെ ആ തിരിച്ചറിവ് കുത്തിനോവിച്ചു, ഞാൻ വീട്ടിലേക്ക് വന്നിട്ട് അത്രയെങ്കിലും ആയി. തിരികെ നടന്ന്‌ പ്രധാനവഴിയേ കയറി വീട്ടിലേക്ക് നടന്നു. പോകുംവഴി മണിചേട്ടന്റെ ബാർബർഷോപ്പിൽ ഒന്ന് കയറി, മുടി വെട്ടാൻ അല്ല, പുള്ളിയെ ഒന്ന് കാണാൻ. മണിച്ചേട്ടന് ഇപ്പോ ഒരു 55 വയസ്സ് കാണുമായിരിക്കും. പ്രായം മാറുന്നതനുസരിച്ച് മുടിവെട്ടിന്റെ പല സ്റ്റൈലുകൾ മനസ്സിൽ കണ്ടുകൊണ്ട് എത്രയോ ദിവസങ്ങളിൽ കയറിയിറങ്ങിയിരിക്കുന്നു അവിടെ. നമ്മൾ പറയുന്ന എല്ലാ സ്റ്റൈലും സമ്മതിച്ചുതരുമെങ്കിലും അവസാനം മണിച്ചേട്ടൻ മുടി വെട്ടിവരുമ്പോൾ ഒരേപോലെ ആയിരിക്കും. ഒരു 20 കൊല്ലം മുമ്പ് അവിടെ ഒരു കുഞ്ഞു ടിവി ഉണ്ടായിരുന്നു, കുറച്ചുനാൾ കഴിഞ്ഞപ്പോൾ ടിവി മാറ്റി മ്യൂസിക്സിസ്റ്റമാക്കി. ഇന്നിപ്പോ അവിടെ ടിവിയും ഇല്ല മ്യൂസിക്സിസ്റ്റവും ഇല്ല , കട അടിമുടി ഒന്ന് പൊളിച്ചു പണിതിട്ടുണ്ട്. ഇപ്പോ എസി ഒക്കെയാണ്. പതിവ് സ്നേഹാന്വേഷണങ്ങൾ കഴിഞ്ഞ് വീട്ടിലേക്ക് നടന്നു. സ്റ്റാൻഡിൽ നിന്ന് വീട്ടിലേക്ക് അരകിലോമീറ്റർ നടക്കണം. തെരുവുവിളക്കുകൾ ചിലതൊക്കെയേ കത്തുന്നുള്ളൂ, എങ്കിലും വീടുകളിൽ ഒന്നും എന്തേ വെട്ടം ഇല്ലാത്തത്. ആകെ ഒരു പ്രേതാലയത്തിന് നടുവിലൂടെ നടക്കുന്നതുപോലെ. റോഡോക്കെ പുതിയ പരിഷ്കാരമനുസരിച്ച് കോൺക്രീറ്റ് ചെയ്ത് അടിപൊളി ആക്കിയിട്ടുണ്ട്. പക്ഷേ റോഡിലെങ്ങും ആരുമില്ല. എന്റെ കാലൊച്ച മാത്രം ഉച്ചത്തിൽ എടുത്തുകേട്ടു. രാപ്പകലോളം ഞങ്ങൾ ക്രിക്കറ്റ് കളിച്ചിരുന്ന വീടിന്റെ ആ വലിയ വഴി ഇത്രയേ ഉള്ളായിരുന്നോ എന്ന് ഇപ്പോൾ അത്ഭുതം, ശ്വാസംമുട്ടൽ വന്നപ്പോൾ ദൈവദൂതനെപോലെ വണ്ടിയുംകൊണ്ടുവന്ന് ആശുപത്രിയിലാക്കിയ ചാണ്ടിസാറിന്റെ വീടും ഇന്ന് ആരുമില്ലാതെ കിടക്കുന്നു, അനുവാദം കൂടാതെ ഓടിക്കയറിയിരുന്ന ജാതിക്കത്തോട്ടത്തിലേക്കുള്ള വഴി ഇപ്പോൾ ഒരുപാട് മതിലുകൾവന്ന് അടഞ്ഞിരിക്കുന്നു. മുണ്ടപ്പുഴ എന്ന പേര് മാറ്റി മതിലകം എന്ന് പേരിടണമെന്ന്പോലും തോന്നും, അത്രയധികം മതിലുകൾ. ഒന്നോ രണ്ടോ ബൈക്കുകൾ ഇടയ്ക്ക് കടന്നുപോയി. അതിലുള്ളവർ ആരാണെന്നോ ഇവിടുത്തുകാർതന്നെയാണോ എന്ന്പോലും സംശയം.അവർക്കും എന്നെ കണ്ടപ്പോൾ ഇതുതന്നെ തോന്നിക്കാണും. ജീവിതത്തിൽ ആദ്യമായി കമ്പിളിനാരങ്ങ കണ്ട വീടും കടന്ന് നടന്നു, അതിനപ്പുറത്തെ ഇടവഴിയിലൂടെ അകത്തേക്ക് ഒരു വീടുണ്ടായിരുന്നു, ഇപ്പോൾ ഉണ്ടോ ആവോ, അവിടെയും ഉണ്ടായിരുന്നു ഒരു കൂട്ടുകാരൻ. ആ കൂട്ടുകാരൻ നാടുവിട്ടുപോയതിനുശേഷം ആ വഴിക്ക് ഞാൻ പോയിട്ടേയില്ല. മുന്നോട്ടു നടക്കുംതോറും ഒരു വീട്ടിലും വെട്ടമില്ല എന്ന് തോന്നി. ചുറ്റിലും എല്ലാം വലിയ വലിയ വീടുകളാണ്, ആരെയൊക്കെയോ കാത്ത്കിടക്കുന്ന വീടുകൾ. ക്ഷയിച്ച് വീഴാറായ ഗെയ്റ്റും കടന്ന്‌ എന്റെ വീട്ടിലേക്ക് ഞാൻ ചെന്നു, ആ വലിയ വീടും ഇരുട്ടത്ത് പേടിച്ചു നിൽക്കുകയായിരുന്നു, ആരെയോ കാത്ത്. അകത്ത് മങ്ങിയ ഒറ്റ ലൈറ്റ് മാത്രം, അതിനുചേർന്ന് അമ്മയും. എന്തൊരു നിശബ്ദത, എന്തൊരേകാന്തത. പണ്ടൊക്കെ എന്തൊരു ബഹളമായിരുന്നു - കൂട്ടുകാരുടെ, കളികളുടെ, ആളുകളുടെ. ആദ്യമാദ്യം ദൂരേന്ന് കൂട്ടുകാർ വരുമ്പോഴേക്കും കൂവിവിളിക്കുമായിരുന്നു, ഞാനും ഇവിടെ ഉണ്ടെന്നറിയിക്കാൻ മറുകൂവൽ കൂവുമായിരുന്നു, പിന്നെപ്പിന്നെ സൈക്കിളൊക്കെ ആയപ്പോഴേക്കും കൂട്ടുകാർ ഗേറ്റിനടുത്തുവന്ന് ബെല്ലടിക്കും. സൈക്കിൾ സ്കൂട്ടറിലേക്കും സ്കൂട്ടർ കാറിലേക്കും വഴിമാറിയപ്പോൾ ഹോണടിയായി. എത്രയെത്ര പറമ്പുകളിൽ കയറിയിറങ്ങി ക്രിക്കറ്റ് കളിച്ചിരിക്കുന്നു, മമ്മട്ടിയും എടുത്ത് എത്രയെത്ര പുതിയ പിച്ചുകൾ വെട്ടിയിരിക്കുന്നു. വെട്ടിയ പിച്ചിലൊക്കെ വാഴകൾനട്ട് വീട്ടുകാർ തോൽപ്പിക്കാൻ ശ്രമിച്ചപ്പോൾ കുണ്ടും കുഴിയും ഉള്ള ടാർ റോഡിൽവരെ ക്രിക്കറ്റ് കളിച്ചിരിക്കുന്നു. ഇന്നിപ്പോ ഒരു കുഴിപോലുമില്ലാത്ത കോൺക്രീറ്റ് റോഡ് ആണ്, പറഞ്ഞിട്ടെന്താ കളിക്കാൻ ആരുമില്ല. എല്ലാവരും എന്നെപ്പോലെതന്നെ പലവഴിക്ക് പിരിഞ്ഞു. പണ്ടൊക്കെ ഒരു ബോള് കിട്ടാൻ ആയിരുന്നു പാട്, ബാറ്റ് എങ്ങനെയെങ്കിലും ഒപ്പിക്കാം. മടല് വെട്ടി എംആർഎഫ് എന്ന് എഴുതിയോ അല്ലെങ്കിൽ തടികൊണ്ടുണ്ടാക്കിയോ അങ്ങനെ എന്തെങ്കിലുമൊക്കെ ചെയ്യാം, പക്ഷേ ബോൾ എന്നും ഒരു കീറാമുട്ടി ആയിരുന്നു. സ്റ്റമ്പർ ബോളിന്റെ വില എട്ട് രൂപയിൽനിന്ന് മുപ്പത് രൂപ ആകുന്നതുവരെ എങ്ങനൊക്കെയോ സംഘടിപ്പിച്ച് കളിച്ചിട്ടുണ്ട്, പറമ്പിൽ കാണാതെപോയ ബോളിനുവേണ്ടി എത്ര മണിക്കൂറുകൾ തപ്പിയിട്ടുണ്ട്. ഇന്നിപ്പോ വേണേൽ അതുപോലത്തെ എത്ര ബോളുവേണേലും വാങ്ങാം, പക്ഷേ ഗേറ്റിനടുത്ത് ബെല്ലടിയൊന്നും കേൾക്കാനില്ലല്ലോ. ഞാനും വീടും എന്നെ മറന്നപോലെ. വീട്ടിലെ വൈഫൈ പോലും എന്നെ തിരിച്ചറിയുന്നില്ല. 

പിൻകുറിപ്പ്: ജപ്പാനിൽ ഒരു ഗ്രാമമുണ്ട്.അവിടെ 100 വയസ്സിന് മേലെ പ്രായമുള്ള ഒരുപാട് ആളുകളുണ്ട്. അവർ ഒരിക്കലും ആ ഗ്രാമംവിട്ട് പോകാറില്ല. ജനിച്ചുവളർന്ന സ്ഥലത്ത് ഒപ്പംവളർന്ന കൂട്ടുകാർക്കൊപ്പം അവരങ്ങനെ ജീവിതം സുഖമായി ജീവിക്കുന്നു, അതുതന്നെയാണത്രേ അവരുടെ ആരോഗ്യത്തിന്റെ രഹസ്യവും. നമ്മൾ അമ്പതിലും അറുപതിലും തീരുന്നതിന്റെ രഹസ്യവും ഇതുമായി ബന്ധപ്പെട്ടുതന്നെയല്ലേയെന്ന് ഒരു സംശയം.

എഐ

ആർട്ടിഫിഷ്യൽ ഇന്റലിജൻസ് (എഐ ) എന്ന അത്ഭുതത്തെപ്പറ്റി ഇരുത്തിചിന്തിപ്പിക്കുന്ന ഒരു വീഡിയോ ഇന്നലെ കണ്ടു. വളരെ മനോഹരമായ ഒരു ആമ്പിയൻസിൽ ഒരു ചെറുപ്പക്കാരനിരുന്ന് 2025 ഇൽ നമ്മൾ ഉപയോഗിച്ചിരിക്കേണ്ട ഒൻപത് എഐകളെപ്പറ്റി പറയുന്നു. ആശ്ചര്യം എന്തെന്നുവച്ചാൽ അയാളെ നമ്മൾ ആ വീഡിയോയിൽ കാണുന്നത് യഥാർത്ഥത്തിൽ അയാളിരിക്കുന്ന സ്ഥലമല്ല. ആ ഒരു ചുറ്റുവട്ടവും അയാളുടെ ഡ്രെസ്സും എല്ലാം ഏതോ എഐ ടൂൾ ഉപയോഗിച്ച് അയാൾ ഉണ്ടാക്കിയെടുത്തതാണ്. ആ ടൂളിനോട് കുറച്ച് മണിക്കൂറുകൾ അയാൾ വീഡിയോവഴിയും ശബ്ദംവഴിയും സംസാരിക്കും, ശേഷം അയാളുടെ ശരീരഭാഷയും ശബ്ദവുമെല്ലാം (മാനറിസം & വോയിസ്‌ ) ആ ടൂൾ സ്വായത്തമാക്കും. പിന്നെ അയാൾ ചെയ്യണമെന്ന് ഉദ്ദേശിക്കുന്ന വീഡിയോ അയാൾക്ക് എവിടെയിരുന്നുവേണേലും ചെയ്യാം, അയാൾ വീട്ടിലെ ടോയ്‌ലെറ്റിലിരുന്ന് ചെയ്താൽപോലും എഐ അതൊരു ആഡംബര ഹോട്ടലിൽ ഇരുന്നുചെയ്യുന്നപോലെ വേണേൽ കാണിച്ചുതരും. മൊത്തത്തിൽ പറഞ്ഞാൽ നമ്മൾ കാണുന്നതിനെ ഒന്നുംതന്നെ വിശ്വസിക്കാൻ വയ്യാത്ത അവസ്ഥ. ആ വീഡിയോവഴി അയാൾ പറഞ്ഞ മറ്റുചില എഐ ടൂളുകളെപ്പറ്റി എനിക്ക് മനസ്സിലായത് പറയാം. മുൻപൊക്കെ ദിവസവും ഇരുന്നൂറുപേർക്ക് ഓരോരുത്തരെയായി തിരഞ്ഞുപിടിച്ച് അയാൾ അയച്ചുകൊണ്ടിരുന്ന മെയിലുകൾ ഇപ്പോൾ ഒരു എഐ ടൂൾ ഉപയോഗിച്ച് സെക്കന്റുകൾകൊണ്ട് അയാൾക്ക് അയക്കാമത്രെ. ഒരുപാട് സമയം അങ്ങനെ ലാഭിച്ചു എന്ന്. തത്കാലം അമേരിക്കയിൽമാത്രം ലഭിക്കുന്ന മറ്റൊരു ടൂൾ അയാൾ പരിചയപ്പെടുത്തി. കഴുത്തിൽ മാലപോലെ ധരിക്കാവുന്ന ഒരു ഉപകരണം, അത് ധരിച്ച ആൾ സംസാരിക്കുന്നതെല്ലാം പിടിച്ചെടുക്കും. എന്നിട്ട് എതിരെ സംസാരിക്കുന്ന വ്യക്തിയുടെ മൂഡ്, അവർ പറയുന്നത് വിശ്വസിക്കാമോ ഇല്ലയോ തുടങ്ങിയകാര്യങ്ങളൊക്കെ പറഞ്ഞുകൊടുക്കുമത്രേ. എന്നുവച്ചാൽ ഇനി എഐ പറയും നമ്മൾ ആരെയെങ്കിലും വിശ്വസിക്കണോ വേണ്ടയോ എന്ന്. പിന്നെയുമുണ്ട് ഇതുപോലെ പല ടൂളുകൾ. ഒരണ്ണം ഇങ്ങനെയാണ് - നമുക്ക് ഏതെങ്കിലും വലിയൊരു പേജ്, അല്ലെങ്കിൽ നോവൽ വായിക്കാൻ മടിയാണെന്നിരിക്കട്ടെ, ആ പേജിന്റെ പിഡിഎഫ് അല്ലെങ്കിൽ മറ്റേതെങ്കിലും ഫോർമാറ്റ്‌ ഈ ടൂളിലോട്ട് കടത്തിവിട്ടാൽ ഉടൻതന്നെ അത് ആരോ രണ്ടുപേർ ഇരുന്ന് ഡിസ്‌കസ് ചെയ്യുന്നപോലെ നമുക്ക് ചുരുക്കി പറഞ്ഞുതരും. ഇപ്പോഴേ ഒരുവിധം മരണക്കിടക്കയിലായ വായന എന്ന വാസനയെ ഇനി അധികനാൾ കാണാനാവില്ലായെന്ന് ചുരുക്കം. പിന്നെ പറഞ്ഞത്‌ സോഫ്റ്റ്‌വെയർ കോഡിങ് ഒക്കെ ചെയ്യാവുന്ന ആപ്പുകളെപ്പറ്റി, പാട്ടുകൾ ഉണ്ടാക്കാവുന്ന ആപ്പിനെപ്പറ്റി, അങ്ങനെ മൊത്തത്തിൽ ആപ്പുകളുടെ ഒരു ബാഹുല്യം. ചലിക്കാത്ത ഒരു ചിത്രത്തെ ചലിപ്പിക്കൽ, പ്ലോട്ട് പറഞ്ഞുകൊടുത്താൽ തനിയെ വരി എഴുതി പാട്ട് കമ്പോസ് ചെയ്യൽ, നിൽക്കുന്ന ഫോട്ടോയെ ഡാൻസ് കളിപ്പിക്കൽ അങ്ങനെ എന്തൊക്കെ മാന്ത്രികതയാണ് എഐ ഇന്ന് നമുക്കുചുറ്റും ചെയ്യുന്നത്. ഇനിവരുന്ന കാലത്ത് എഐ ഏജന്റുമാർ ആയിരിക്കും പണികൾ നമുക്കുവേണ്ടി ചെയ്യാൻ പോകുന്നതെന്നാണ് ഈ വീഡിയോയിൽ പറയുന്നത്. ഒരു രണ്ടുവർഷംമുൻപ് ഇങ്ങനെ കേട്ടിരുന്നെങ്കിൽ ഓ ഇതൊന്നും നടക്കില്ലഡാ ഉവ്വേ എന്ന് ധൈര്യമായി പറയാരുന്നു. ഇന്നത്തെ പോക്കുകണ്ടിട്ട് പക്ഷേ നാളെത്തന്നെ അങ്ങനെ സംഭവിച്ചാലും അത്ഭുദപ്പെടാൻപറ്റാത്ത അവസ്ഥയാണ്. 

നാളെ എന്തൊക്കെ സംഭവിക്കാമെന്ന് വെറുതെയൊന്ന് ചിന്തിച്ചുനോക്കുമ്പോൾ എനിക്ക് തോന്നുന്ന കാര്യങ്ങൾ പറയാം. ഒരു സിനിമ കണ്ടോണ്ടിരിക്കുമ്പോൾ അത് ഇഷ്ടമായില്ലെങ്കിൽ ഉടൻതന്നെ അതൊരു ടൂളിൽ അപ്‌ലോഡ് ചെയ്ത് ചില സീനുകളോ ആ സിനിമ മുഴുവൻതന്നെയോ നമുക്കിഷ്ടപ്പെടുന്ന രീതിയിൽ നമ്മൾ മാറ്റുന്ന കാലം വിദൂരമല്ല. 

വെറുതെയിരിക്കുമ്പോൾ ഒരു ചേഞ്ച്‌നുവേണ്ടി ഒരു നോവൽ എഴുതിക്കളയാം എന്ന് കരുതുമ്പോൾ പ്ലോട്ട് എന്തുവേണമെന്ന് ഒരു ആപ്പ് ചോദിക്കും, അറിയില്ലെന്നുപറഞ്ഞാൽപോലും ചിലപ്പോൾ ആ ആപ്പുതന്നെ പ്ലോട്ടും പറഞ്ഞ് കഥയും തയ്യാറാക്കി അതിന്റെതന്നെ ഏതെങ്കിലും വെബ്സൈറ്റിൽ അപ്‌ലോഡ് ചെയ്തുവിടും, നമ്മുടെ സന്തോഷത്തിന് എഴുതിയ ആളുടെ പേര് നമ്മുടെതന്നെ ആയിരിക്കും. പക്ഷേ ഇത് ആര് വായിക്കും. ചിലപ്പോ ആരെങ്കിലും മേലെപറഞ്ഞപോലെ മറ്റൊരു ആപ്പുംവച്ച് ഈ കഥ സംഗ്രഹിച്ച് വീഡിയോപോലെ കാണും. 

വണ്ടി ഓടിക്കാൻ മനുഷ്യർക്ക് അനുവാദമുണ്ടാകില്ല. എഐ റോബോട്ട് ഓടിക്കുന്ന, അല്ലെങ്കിൽ ഓട്ടോമാറ്റിക്ക് ആയി ഓടുന്ന വണ്ടികൾമാത്രം മതിയെന്നുവന്നേക്കും, അതാകുമ്പോ അപകടം ഉണ്ടാവില്ല എന്ന് പൊതുധാരണയിൽ മനുഷ്യകുലം എത്തിച്ചേരും. 

നമ്മുടെ ചുറ്റുമുള്ള എന്തെങ്കിലും വസ്തു നമുക്ക് ഇഷ്ടമില്ലെങ്കിൽ ഉടൻതന്നെ ത്രീഡി പ്രിന്റ്ചെയ്ത് വേറെ വസ്തുക്കളുണ്ടാക്കും, നമുക്കുശേഷം അതേസ്ഥലത്ത് എത്തുന്ന മറ്റൊരാൾ വേണേൽ അത് അയാൾക്കിഷ്ടമുള്ളപോലെ വീണ്ടും മാറ്റും. 

അങ്ങനെ എഐ കാരണം ആദ്യമേ ജോലികൾ നഷ്ടപ്പെട്ട നമ്മൾ ബോറടിമാറ്റാൻ ചുറ്റുവട്ടങ്ങളെ മാറ്റിക്കൊണ്ടേയിരിക്കും. ബോറടിച്ച് ബോറടിച്ച് ബോറടിയുടെ അങ്ങേയറ്റം എന്ത് ചിന്തിക്കണമെന്നുപോലും നമ്മൾ എഐയോട് ചോദിക്കും. 

ചിന്താശേഷി അങ്ങനെ തീരെ ഇല്ലാതെയാകും, ക്രീയേറ്റിവിറ്റി ഒരുപാടൊക്കെ നമ്മളിൽനിന്ന് അകന്നുപോകും. നമ്മൾ അങ്ങനെ എൻഐ (നാച്ചുറൽ ഇന്റലിജൻസ് ) ൽനിന്ന് മുഴുവനായി എഐ ആയി മാറും. 

ഒപ്പ്

കയ്യൊപ്പിട്ടുപഠിച്ച കാലം ഓർമ്മയുണ്ടോ? കൊള്ളാവുന്ന ഒരു കയ്യൊപ്പ് കിട്ടാൻ നമ്മുടെ പേരിന്റെ സ്പെല്ലിങ്ങിന്റെ ആദ്യത്തെ അക്ഷരംവച്ച് എന്തൊക്കെ അഭ്യാസങ്ങൾ കാണിച്ചുനോക്കിയല്ലേ. പേരിന്റെ ചില ഭാഗങ്ങളിൽ സ്റ്റാർ വരച്ചും ലൗ ചിഹ്നം വരച്ചുമൊക്കെ എത്ര പാടുപെട്ടു ഇന്നത്തെ ഒരു ഒപ്പിലേക്കെത്താൻ. എന്റെ ഓർമ്മ ശരിയാണെങ്കിൽ പത്താം ക്ലാസ്സിലാണ് സീരിയസായിട്ട് ഒപ്പിട്ട് പ്രാക്റ്റീസ് ചെയ്യുന്നത്. ദൂരേന്നുകണ്ടാൽ ഒരു ചിത്രംപോലെ തോന്നുന്ന തരത്തിൽ ഒരു പേപ്പർ നിറയെ ഒപ്പിട്ടതൊക്കെ മിന്നിമായുന്നു. 

സ്വന്തം ഒപ്പ് കൂട്ടുകാരന്റെ/കൂട്ടുകാരിയുടെ ഒപ്പിനെക്കാൾ മികച്ചുനിൽക്കണമെന്നുമാത്രമേ അന്ന് ചിലപ്പോ തോന്നിയിട്ടുണ്ടാവൂ. 

ഇത്രയും വർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷം ഒപ്പിലേക്ക് നോക്കുമ്പോളാണ് അത് എത്രമാത്രം മാറിപ്പോയിരിക്കുന്നു എന്ന് തോന്നുന്നത്. പ്രായംകൂടി അവിടെയുമിവിടെയുമൊക്കെ ചില എക്സ്ട്രാ വളവും കൂനുമൊക്കെ വന്നുകൂടിയിട്ടുണ്ട്. ഹഹാ, ഒപ്പ് ദാ എന്നെയുംനോക്കി അതുതന്നെ പറയുന്നു. സൗന്ദര്യമുള്ള കയ്യക്ഷരം, ഭംഗിയുള്ള ഒപ്പ്, അടുക്കും ചിട്ടയും, ഇതൊക്കെ കൂടെ കൂടണേൽ, കൂടിയാലും നിലനിൽക്കണേൽ,ഭാഗ്യം കൂടെത്തന്നെ വേണം. ഇതൊന്നുമില്ലെങ്കിലും സ്നേഹമുള്ള മനസ്സുണ്ടേൽ വല്ലപ്പോഴുമെങ്കിലും ആരെങ്കിലുമൊക്കെ നമ്മളെ ഓർക്കും. കയ്യക്ഷരം മോശമായതിന് സ്ഥിരം വഴക്കുകേട്ടിരുന്ന, മനസ്സുകൊണ്ട് സ്വർണമായിരുന്ന, ഇന്ന് ഈ ലോകത്ത് കൂടെയില്ലാത്ത, എന്റെ പ്രിയപ്പെട്ട കൂട്ടുകാരനെ ഓർത്തുപോകുന്നു. 

എന്ന് സ്നേഹത്തോടെ 

ഞാൻ 

ഒപ്പ് 

മലയാളം

നമ്മുടെ മലയാളം അത്രയ്ക്ക് മോശപ്പെട്ട ഭാഷയാണോ? എല്ലാവരുടെയും ഇംഗ്ലീഷിനുപുറകെയുള്ള ഓട്ടം കാണുമ്പോൾ അങ്ങനെ തോന്നുന്നു. 

ഇന്ന് നാൽപതിനുമുകളിൽ പ്രായമുള്ള ഒരു അമ്മ, എന്നുവച്ചാൽ നമ്മുടെ നാട്ടിൽ എൺപതുകളിൽ ജനിച്ച ആൾ, അങ്ങനെ ഒരാൾപോലും സ്വന്തം കുഞ്ഞിനോട് സംസാരിക്കുന്നത് ഇംഗ്ലീഷിൽമാത്രം, തമ്മിൽതമ്മിൽ ഫോൺവഴി കൈമാറുന്ന വിവരങ്ങൾ മംഗ്ലീഷിൽ, ഇങ്ങനെപോയാൽ ഒരു പതിനഞ്ചുകൊല്ലത്തിനപ്പുറം മലയാളത്തിന് ചരമഗീതം.

മുൻപൊക്കെ സ്റ്റാറ്റസ് കാണിക്കാൻ പൊതുസ്ഥലങ്ങളിൽ ആളുകൾ ഇംഗ്ലീഷ് ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു. ഇന്നിപ്പോ അറിയാതെപോലും മലയാളം പറയാതിരിക്കാൻ വീടുകളിൽപോലും ഇംഗ്ലീഷ്മാത്രം. എന്റെ വളരെ വലിയ സംശയങ്ങളിലൊന്ന് ഇതാണ് - മലയാളത്തിന് മാർക്ക്‌ കുറഞ്ഞാലും ഇംഗ്ലീഷിന് നൂറും ഉണ്ടല്ലോ എന്നോർത്ത് എന്തിന് നമ്മൾ അഭിമാനിക്കുന്നു. സ്കൂളിൽ മലയാളം പറഞ്ഞതിന് പിഴയടപ്പിക്കുന്നതിന് ഉത്തരവാദികൾ സ്കൂൾ അധികൃതരോ അതോ അതുകണ്ട് ആ സ്കൂളിനെ ബഹുമാനിക്കുന്ന നമ്മളോ? നമ്മുടെ കുഞ്ഞുങ്ങളെല്ലാം വളരേണ്ടത് ഇവിടെത്തന്നെയല്ലേ, അതോ അവരെല്ലാം നാടുകടന്ന് അമേരിക്കയെന്ന സങ്കൽപ്പസ്വർഗ്ഗരാജ്യത്തിൽ എത്തണമെന്നാണോ നമ്മൾ ശരിക്കും ആഗ്രഹിക്കുന്നത്. ഇംഗ്ലീഷിൽ അമിതസ്നേഹം കാണിക്കുമ്പോൾ വിദേശത്തെ രീതിയും ശീലങ്ങളുമല്ലേ കുഞ്ഞുങ്ങൾക്ക് വശപ്പെടൂ, അങ്ങനെ അവിടെയുമല്ല ഇവിടെയുമില്ല എന്ന അവസ്ഥയിൽ അവരെ നമ്മൾ കൊണ്ടെത്തിക്കുകയല്ലേ? അവരുടെ സ്വപ്നങ്ങളിൽ ഇന്ത്യ വിദൂരമായിപ്പോലും കടന്നുവരുമോ? കാർട്ടൂൺ കഥാപാത്രങ്ങളായ നർനിയായും എൽസയും വിഹരിക്കുന്ന മഞ്ഞുമൂടിയ വിദേശനാടിന്റെ സ്പന്ദനമല്ലേ കുഞ്ഞുങ്ങൾക്ക് എപ്പോഴും സ്വന്തമെന്ന് അനുഭവപ്പെടൂ. അവർ നമ്മളെ തനിച്ചാക്കി നാടുവിട്ടില്ലെങ്കിലല്ലേ നമ്മൾ അത്ഭുദപ്പെടേണ്ടതുള്ളു?

ഒരു ഭാഷ ഇല്ലാതാകുന്നതോടെ ഒപ്പം ഇല്ലാതെയാകുന്നത് അതിനോടുചേർന്നുപോകുന്ന ശീലങ്ങൾകൂടിയാണ്. ഇംഗ്ലീഷിൽ ചിരിച്ച്, ഇംഗ്ലീഷിൽ വളരുമ്പോൾ നമുക്ക് നഷ്ടമാകുന്നത് ബന്ധങ്ങളിലെ മൃദുത്വംകൂടിയാണ്. നമ്മളൊക്കെ കൂടുതൽ ഫോർമൽ ആയിപ്പോകുന്നപോലെ. മനസ്സുനിറഞ്ഞൊന്ന് സ്നേഹിക്കണമെങ്കിലോ അരിശംതീരുന്നപോലെയൊന്ന് തെറിപറയണമെങ്കിലോ നമ്മുടെ ഭാഷയോളം വരുമോ മറ്റേതുഭാഷയും. മറ്റുള്ള ഭാഷകൾ കേവലം ധാത്രിമാർ മർത്യന്നു പെറ്റമ്മ തൻഭാഷതാൻ. ഈ എഴുതിയതുപോലും വായിക്കാനറിയാത്ത മലയാളികളായ കൂട്ടുകാരെയും, ഇനിവരുംകാലത്ത് ഇത് ഏത് ഭാഷയെന്ന് ചോദിക്കാൻപോകുന്ന കുഞ്ഞുങ്ങളെയും ഓർത്ത് എന്റെ, നമ്മുടെ സ്വന്തം ഭാഷയോടൊപ്പം ഞാനും നമിക്കുന്നു. 

പിൻകുറിപ്പ് : ഭാവിയിൽ എന്റെ കുഞ്ഞ് ഇത് കാണുമ്പോൾ ഓർക്കും - അച്ഛൻ എന്ത് തേങ്ങയാണ് ഈ എഴുതിവച്ചേക്കുന്നതെന്ന്, ഇതിപ്പോ ഡീക്കോഡ് ചെയ്യണേൽ എന്ത്ചെയ്യുമെന്ന്. ഇന്നിപ്പോ പല വാക്കുകൾ മനസ്സിലാക്കാൻ ഗൂഗിളിൽ ഇംഗ്ലീഷ് ടു മലയാളം ട്രാൻസ്‌ലേറ്റർ ഉപയോഗിക്കുന്നപോലെ അന്ന് മലയാളം ടു ഇംഗ്ലീഷ് ട്രാൻസ്‌ലേറ്റർ ഉപയോഗിക്കുമാരിക്കും. 

ബഹുമാനം

ബഹുമാനം പിടിച്ചുവാങ്ങാൻ നോക്കിയിട്ടുണ്ടോ. 

തീപ്പെട്ടിക്കൊള്ളികൊണ്ട് റൂം അളക്കാൻ സീനിയർ പറഞ്ഞപ്പോ വിനയത്തോടെ അനുസരിച്ചു, അടുത്ത കൊല്ലം വേറെ ആരെയെങ്കിലുംകൊണ്ട് ഇതുതന്നെ ചെയ്യിക്കണമെന്ന തീരുമാനത്തോടെ. 

കണ്ടാൽ തണ്ടരെന്നു തോന്നുന്ന, എന്നാൽ ലോലഹൃദയരായ ജൂനിയർസിനെ തിരഞ്ഞുപിടിച്ച് വായുവിൽ ഇരുത്തിയും, ഇല്ലാത്ത ബൈക്ക് ഓടിപ്പിച്ചും കണ്ടെത്തിയ അല്പത്തരമായ സന്തോഷത്തെ ഓർക്കുമ്പോൾ ഇപ്പോൾ ലജ്ജ. അവരിൽ ആരെങ്കിലും കൈവീശി ഒന്ന് ഓങ്ങി അടിച്ചിരുന്നേൽ ചിലപ്പോ അന്നേ തീർന്നേനെ അന്നുവരെയുള്ള മുഴുവൻ അഹങ്കാരവും. ഒരിക്കൽ വാശികേറി "മര്യാദയ്ക്ക് അനുസരിച്ചില്ലേൽ " എന്ന് ഒരുത്തനോട് പറഞ്ഞതും അവന്റെ മറുപടി വന്നു "ഇല്ലെങ്കിലും നിങ്ങൾക്ക് എന്നെ ഒന്നും ചെയ്യാൻ പറ്റില്ല ". ഒരു നിമിഷത്തിൽ സ്തബ്ധനായെങ്കിലും ഒന്ന് ആലോചിച്ച് അപ്പോൾത്തന്നെ അവനോട് സമ്മതിക്കേണ്ടിവന്നു "നീ പറഞ്ഞത് ശരിയാണ് ". ഇളിഭ്യനായെങ്കിലും സത്യം സമ്മതിച്ചുകൊടുക്കാൻ കാണിച്ച ആർജ്ജവത്തെ ഓർക്കുമ്പോൾ ഇന്ന് കുറച്ച് അഭിമാനമൊക്കെ തോന്നുന്നു. പലർക്കും ഇല്ലാത്തത് അതാണല്ലോ, തെറ്റ് സമ്മതിക്കാനുള്ള മനസ്സ്. അന്ന് അവൻ പഠിപ്പിച്ചു, പിടിച്ചുവാങ്ങാൻ ശ്രമിക്കുംതോറും അകന്നുപോകുന്നതാണ് ബഹുമാനം..

എങ്ങിനെ അഭിമുഖീകരിക്കും

എന്താണ് ശരി, എന്താണ് തെറ്റെന്ന് തിരിച്ചറിയാൻ പറ്റാത്തതിൽ ഏറ്റവും വലിയ ഉദാഹരണമാണ് മരണം. എന്ത് ചെയ്യാം, എന്ത് ചെയ്യരുത് എന്ന അതിർവരമ്പുകൾക്ക് പല മാനങ്ങൾ കൈവരിക്കും ഒരു മരണസമയത്ത്. മരിച്ചത് എന്റെ ആരോ ആണെങ്കിൽ ഞാൻ എന്താവും ആഗ്രഹിക്കുന്നത് - ചുറ്റുമുള്ള എല്ലാത്തിൽനിന്നുമുള്ള സമാധാനം , അതോ എല്ലാവരുടെയും ആശ്വാസവാക്കുകളോ. സ്വന്തക്കാരുടെ മരണത്തെ ഒരിക്കലെങ്കിലും അഭിമുഖീകരിച്ചവർക്ക്മാത്രമേ ആശ്വാസവാക്കുകളുടെ അതിപ്രസരത്തിന്റെ കുത്തിനോവിക്കൽ മനസ്സിലാവു. കൂട്ടുകാരന്റെ അല്ലെങ്കിൽ കൂട്ടുകാരിയുടെ ആരെങ്കിലും മരിക്കുമ്പോൾ ദുഃഖം നിറഞ്ഞ മെസ്സേജുകൾ കൊണ്ട് വാട്സ്ആപ്പ് ഗ്രൂപ്പുകൾ നിറച്ചിട്ട് അതേസമയംതന്നെ ഭൂമിയുടെ മറ്റേതെങ്കിലും കോണിലിരുന്ന് ജീവിതം ആഘോഷമാക്കുകയായിരിക്കാം നമ്മൾ, പോരാത്തതിന് ആ ആഘോഷത്തിന്റെ നിമിഷങ്ങൾ വാട്സ്ആപ്പ് സ്റ്റാറ്റസും ഇട്ടിട്ടുണ്ടായിരിക്കാം . എന്തിന് നമുക്കീ വിരുദ്ധ മുഖങ്ങൾ. ഇല്ലാത്ത ദുഃഖം വാക്കുകളിലൂടെ പ്രകടിപ്പിച്ച് ഒരു ഫോർമാലിറ്റി കാണിക്കേണ്ട കാര്യമുണ്ടോ, ബാധിക്കപ്പെട്ടവരെ വീണ്ടും വീണ്ടും കുത്തിനോവിക്കാതെ അവരുടേതായ ലോകത്ത് തൽക്കാലം വിട്ടുകൂടെ. ഇന്ന് അവരുടെ മനസ്സിൽ എന്തായിരിക്കും എന്ന് വെറുതെ ഒന്ന് ചിന്തിച്ചു നോക്കൂ, നാളെ നമുക്കുവേണ്ടി അവരും ഇതുപോലെ ചിന്തിക്കേണ്ടതല്ലേ. ഇനി ശരിക്കും ദുഃഖം ഉണ്ടെങ്കിൽ, പറ്റിയാൽ നേരിട്ട്കണ്ട് കൂടെയൊന്നിരിക്കൂ, അപ്പോൾപോലും മരിച്ചുപോയ ആളെപ്പറ്റി ഒന്നും പറയാതിരിക്കുന്നതായിരിക്കും ഉചിതം, കാരണം - മരിച്ചുപോയവർക്ക് ഇനി വേദനിക്കില്ലല്ലോ , അവരെപ്പറ്റി ഓർക്കുംതോറും ജീവിച്ചിരിക്കുന്നവർക്കല്ലേ നീറൂ. 

ബാധിക്കപ്പെട്ടവരുടെ ലോകംമാത്രമേ താത്കാലികമായി നിശ്ചലമാകുന്നുള്ളു, മറ്റുള്ളവരുടേത് പതിവുപോലെ ഒഴുകും. 

 നമ്മുടെ ആഘോഷങ്ങളെല്ലാം വേണ്ടാന്ന് വയ്ക്കണമെന്നല്ല, പക്ഷേ പ്രവൃത്തികൾ അവസരോചിതമായിരിക്കണമെന്ന്മാത്രം, എന്തെന്നാൽ നമ്മുടെ ഇടനാഴികളിലും മരണം കാത്ത്നിൽപ്പുണ്ട് - എപ്പോ വേണമെങ്കിലും കതകുതുറന്ന് അത് അകത്തുവന്നേക്കാം..

വർഷങ്ങൾക്കുശേഷം

റോഡിന്റെ രണ്ടുസൈഡിലും നിറയെ വണ്ടികൾ. പലകാലങ്ങളിൽ ഒരേ സ്കൂളിൽ പഠിച്ച ഒരുപാടുപേർ വീണ്ടും ഒത്തുകൂടിയിരിക്കുന്നു . ഏത് വർഷം ആയിരുന്നു, ഓ ആരുടെ ബാച്ച് ആയിരുന്നു, അങ്ങനെയങ്ങനെ പരസ്പരം ചോദ്യമെറിഞ്ഞ്, പിന്നെയും മനസ്സിലായില്ലെങ്കിൽ ഞാൻ ബാച്ച് നമ്പർ 18, ഞാൻ 16 എന്നിങ്ങനെ പരസ്പരം പരിചയപ്പെടൽ. പിന്നെ റോൾനമ്പറാവും താരം. ഞങ്ങടെ സ്കൂളിൽ ഒരാൾക്ക് ഒരിക്കൽ കിട്ടിയ റോൾനമ്പർ പിന്നെയൊരാൾക്ക് കിട്ടില്ല, അതൊരു പെർമനെന്റ് ഐഡന്റിറ്റിയാണ്. എന്റെ റോൾ നമ്പർ 20 എന്ന് പറഞ്ഞ ആളെ എല്ലാരും അത്ഭുദത്തോടെ നോക്കി. വെറും ഇരുപത്? എന്ന് സംശയത്തോടെ ചോദ്യമെറിഞ്ഞു. അതേ, സ്കൂളിലെ ആദ്യത്തെ ബാച്ചാണ് ഞാൻ എന്ന് പുള്ളി അഭിമാനത്തോടെ പറഞ്ഞു. എൺപത്പേരുണ്ട് ഒരു ബാച്ചിൽ. 1600 എന്ന എന്റെ റോൾനമ്പർ പതിനെട്ടാം ബാച്ചിൽ കറക്റ്റുതന്നെയാണോ എന്ന് മനസ്സ് കണക്കുകൂട്ടി. ജയിൽപ്പുള്ളികളുടെപോലെ 1522, 2056 അങ്ങനെ പല നമ്പറുകാരേയും കണ്ടു. എല്ലാവരും ഒരേ തൂവൽപക്ഷികൾ, ഒരേ ബോർഡിങ്സ്കൂളിൽ ഒരേപോലത്തെ ജീവിതവും സന്തോഷങ്ങളും സങ്കടങ്ങളും അനുഭവിച്ചവർ. അതൊരു പ്രത്യേകതരം ബോണ്ടാണ്. ഒന്നാമത്തെ ബാച്ചിലെ ഒരു ചേച്ചിയും എന്നെ പഠിപ്പിച്ച ഒരു ടീച്ചറും ഒരുമിച്ചുനിൽക്കുന്നത്കണ്ടിട്ട് രണ്ടുപേർക്കും ഏകദേശം ഒരേ പ്രായമൊക്കെ തോന്നുന്നു. റോഡിലൂടെ സ്കൂട്ടറും കാറും സൈക്കിളുമൊക്കെ തലങ്ങും വിലങ്ങും ഓടുന്നു. ഒരേ റോഡിലോടുന്ന അവയെല്ലാം പലതരം, അവ ഞങ്ങളെത്തന്നെ പ്രതിനിധാനം ചെയ്യുന്നപോലെ. ഒരേ സ്കൂളീന്നു പഠിച്ചിറങ്ങിയ എല്ലാവരും എന്തെല്ലാം രീതിയിലാണ് ജീവിതത്തിൽ എത്തിനിൽക്കുന്നത്. ഒരുമയിലും വൈവിധ്യം, വൈവിധ്യത്തിലും ഒരുമ. ഇന്നൊരുമിച്ചത് പക്ഷേ പഴയപോലെയൊരു ഗെറ്റ്ടുഗതറിനല്ല, ഒരു കടപ്പാട് തീർക്കാൻ - ആത്മാവ് കുറേമുന്നേ വിട്ടുപോയ ഞങ്ങളുടെ ടീച്ചറിന്റെ ശരീരം ചിതയിലെരിയുന്നതിന് സാക്ഷികളാവാൻ, ഏതൊക്കെയോ നിമിഷങ്ങളിൽ ഞങ്ങൾക്കുതന്ന സ്നേഹം ഒരു ഉത്തരവാദിത്തമായി കരുതി അന്ത്യകർമ്മത്തിന് കൂട്ടാവാൻ. 

ടീച്ചർ നട്ടുനനച്ച ചെടികൾക്ക് ചേർന്നുനിന്ന് പലരും അങ്ങോട്ടുമിങ്ങോട്ടും പലതും സംസാരിക്കുന്നു, അതിൽ എല്ലാ ലോകകാര്യങ്ങളും പെടും. ചിലർ പറമ്പിലൊക്കെ നടന്ന് മനസ്സുകൊണ്ട് അളവൊക്കെ എടുക്കുന്നുണ്ട്. അകത്ത് കണ്ണടച്ചുകിടക്കുന്ന ടീച്ചറിന്റെ രൂപം പിന്നെയും കുറേ മാറിയപോലെ. ഒരുവട്ടമേ നോക്കൂ എന്നുകരുതി നോക്കി, പാതിയെ നോക്കിയുള്ളു. ആൾക്കൂട്ടത്തിലൂടെ തിരികെനടന്ന് കൂട്ടുകാരുടെ അടുത്തെത്തി. പിന്നെയും പല വിഷയങ്ങൾ സംസാരിച്ചു. ചുറ്റും എല്ലാവരെയും കണ്ടും കേട്ടും നടക്കുന്ന ടീച്ചറിന്റെ ആത്മാവ് എന്തെല്ലാം ഓർക്കുന്നുണ്ടാവും. ഇവന് പണ്ടേ ഇത്തിരി സംസാരം കൂടുതലാ എന്ന് കരുതിക്കാണും. 

കൂടെ ജോലിചെയ്ത മറ്റ് ടീച്ചർമാരെയൊക്കെ കണ്ട് കണ്ണുനിറഞ്ഞുംകാണും. ആത്മാവിനു കണ്ണുനിറയുമോ, നിറയാതിരിക്കട്ടെ. 

പിന്നെയും കുറച്ചുനേരം കഴിഞ്ഞ്, മോഹിച്ചുപണിത വീടിന്റെ സിറ്റൗട്ടിൽ, വെറുമൊരു വാഴയിലയിൽ, പട്ടിൽപൊതിഞ്ഞ,ഇപ്പോൾ മുഖംമാത്രം കാണാവുന്ന തന്റെ ശരീരംനോക്കി 'മണ്ണിൽനിന്ന് മണ്ണിലേക്ക്' എന്ന് നെടുവീർപ്പിട്ടിട്ടുണ്ടാവാം. അതിനിടയിലുള്ള വളരെ ചെറിയ കാലത്തിൽ ജീവിച്ചതും അനുഭവിച്ചതുമായ എല്ലാം ആ മനസ്സിലൂടെ മിന്നിമാഞ്ഞിട്ടുണ്ടാവാം. ഒരുപക്ഷേ ഇപ്പോൾ ടീച്ചർ പരമമായ യോഗനിദ്രയിലാവാം - ഇൻ എ സ്റ്റേറ്റ് ഓഫ് എക്സ്ട്രീം ഇന്നർ പീസ്. 

പ്രാർത്ഥിച്ച് അവസാനമായൊരു പൂവിടാൻ തിരക്കുകൂട്ടുന്ന ആളുകളെക്കണ്ട് ചിരിക്കുന്നുണ്ടാവുമോ. പൂജാരി പറയുന്ന കിഴക്കിനും വടക്കിനുമൊക്കെ ഇനി ഇത്ര പ്രാധാന്യം കൊടുക്കണോയെന്ന് ചിന്തിക്കുന്നുണ്ടാവും അല്ലേ. മരിച്ചുകഴിഞ്ഞാൽ പിന്നെന്ത് ദിക്കും സമയവും. അതുകൊണ്ടല്ലേ "കാണാനാരെങ്കിലുമുണ്ടോ" എന്ന് ചോദിച്ച് മുഖം മറയ്ക്കാൻ തുടങ്ങിയപ്പോൾ നിസ്സംഗമായ ഭാവത്തോടെ കിടന്നത്. ചിതയ്ക്ക് വലംവച്ച് മക്കളും ബന്ധുക്കളും ദർഭ അഗ്നിയിലേക്കേറിഞ്ഞ് തിരിയാൻ തുടങ്ങിയപ്പോൾ കാരണവർ പറഞ്ഞു - "തിരിഞ്ഞുനോക്കാതെ പൊയ്ക്കോ" എന്ന്. അതുതന്നെയല്ലേ ഇപ്പൊ ടീച്ചറും കരുതുന്നത് -"ഞാനും തിരിഞ്ഞുനോക്കാതെ പോയേക്കാം " എന്ന്. വാച്ചിൽനോക്കി തിരിഞ്ഞുനടന്നവരോടും തീ കൊളുത്തുമ്പോൾപോലും നിർത്താതെ ഫോൺബെല്ലടിച്ചവരോടും ഇപ്പോ പറയുന്നുണ്ടാവും അല്ലേ - " നിങ്ങൾ പൊയ്ക്കോ മക്കളേ, സമയം തീരെ കുറവല്ലേ", "എനിക്കിനി നിങ്ങളെപ്പോലെയല്ലല്ലോ,അനന്തമായി, സ്വൈര്യമായി ഒന്ന് വിശ്രമിക്കാമല്ലോ, പിന്നെ എനിക്കുമുന്നേപോയ കൂട്ടുകാരുടെയൊപ്പം ഇഷ്ടംപോലെ സൊറപറഞ്ഞിരിക്കാമല്ലോ " എന്ന്. 

ജൂനിയറും സീനിയറും ബാച്ച്മേറ്റുമെല്ലാം വന്നു, കണ്ടു, ബന്ധങ്ങൾ പുതുക്കി, യാത്രയായി, ഓർമകളിലേക്ക് ടീച്ചറും.ടീച്ചറിനോട് ഇനി യാത്രപറയാൻ പറ്റാത്തതുകൊണ്ട് ടീച്ചറിന്റെ സ്വന്തം പുഷ്പയോട്, ഞങ്ങളുടെ പുഷ്പയാന്റിയോട് പറഞ്ഞു. അവർ ടീച്ചറിന്റെ വീട്ടിലെ സഹായിയാണ്, പക്ഷേ സ്വന്തം കൂടപ്പിറപ്പാണോയെന്ന് തോന്നുന്നത്ര അടുപ്പത്തിലാണ് ടീച്ചർ അവരെയും പരിഗണിച്ചത്. ആന്റിയുടെ കൈകളിൽ മുറുക്കെ പിടിച്ച് കുറച്ചുനേരം നിന്നു. ആന്റി ഉള്ളാലെ വിറക്കുകയാണ് , വിഷമിച്ച് കൈ വിടുവിച്ച് ഞാൻ നടന്നു. ഞങ്ങൾക്ക് വീണ്ടും ഞങ്ങളുടെ ലോകം - തിരക്ക്,ടെൻഷൻസ്, പാട്ട്, സിനിമ , ആഘോഷം. ചിതയെരിഞ്ഞമണ്ണിൽ ഇനി ദിവസങ്ങൾക്കുശേഷം ഒരു മുളപൊട്ടും, മറ്റാരെങ്കിലും അതിന് വെള്ളം കൊടുക്കും,വർഷങ്ങൾക്കുശേഷം അതൊരു മരമാവും. ആ മരം ടീച്ചറിനെപ്പോലെ മറ്റുള്ളവരെ തണൽകൊണ്ട് തലോടും, കാറ്റത്ത് ടീച്ചറിനെപ്പോലെ ചിരിക്കും. 

ടീച്ചർ

ദഹ്യമാനാ സുതീവ്രേണാ നീചാ പരയശോ അഗ്നിനാ അശക്താസ് തത്പദം ഗന്ധും തതോ നിന്താം പ്രകുർവതെ - അന്യരുടെ യശസ്സാകുന്ന അഗ്നിയിൽ നീചന്മാർ ദഹിച്ചുപോകുന്നു, കഴിവുകുറഞ്ഞവർ മഹാന്മാരുടെ പദവിയിലെത്താനുള്ള സാമർഥ്യക്കുറവുകൊണ്ട് അവരെ നിന്ദിക്കുന്നു, അന്യരുടെ യശസ്സിൽ ഈർഷ്യ കാണിക്കാതെ സ്വയം ഉയരനാണ് പരിശ്രമിക്കേണ്ടത് - ചാണക്യനീതിദർപ്പണം. 

എട്ടാം ക്ലാസ്സിൽ വലിയൊരു സദസ്സിനുമുന്നിൽ 'ഇന്നത്തെ ചിന്താവിഷയം ' എന്നുപറഞ്ഞ് മേല്പറഞ്ഞ വരികളും അർത്ഥവും പറയാൻ എനിക്ക് ഊർജ്ജമായ ടീച്ചർ. ഇന്നും ആ വരികൾ ഞാൻ മറക്കാതിരിക്കണമെങ്കിൽ അതിനുവേണ്ടി എന്നെ പ്രാപ്തനാക്കിയ ടീച്ചർ.നവോദയായിൽ ബോർഡിങ്‌സ്കൂളിൽ ചേർന്നപ്പോൾ സങ്കടം കടലായൊഴുകിയ പലഘട്ടത്തിലും താങ്ങായിനിന്ന ടീച്ചർ. അമ്മയുടെ ബന്ധുവെങ്കിലും ആ പരിഗണന പരിധിയിൽക്കവിഞ്ഞ് കാണിക്കാതിരുന്ന ടീച്ചർ. ചില ഉച്ചകളിൽ ഒന്നാന്തരം ചോറും മീൻവറുത്തതും തന്ന ടീച്ചർ. ടീച്ചർപഠിപ്പിച്ച മറ്റെല്ലാ കുട്ടികളെയുംപോലെ ആരുമാരും കുറ്റംപറയില്ല എന്ന് എനിക്കുമുറപ്പുള്ള ടീച്ചർ. ഓർമ്മകളിൽ സ്നേഹത്തിന്റെയും നന്മയുടെയും രൂപം, ഇന്നലെ ആ ആശുപത്രിക്കിടക്കയിൽ കാണുന്നതുവരെ.

തിരിച്ചറിയാനാവാത്തവിധം മാറിയ ആ രൂപം, ആരോടും മറുപടിപറയാനാകാതെ, അബോധമെന്നു തോന്നുന്ന ഏതോ അവസ്ഥയിൽ, വേദനകൾസഹിച്ച്, അസ്സഹനീയമായ കാഴ്ച. എന്തിന് ഞാൻ കാണാൻ പോയി മനസ്സിലെ ദൈവംപോലെയുള്ള രൂപത്തിന് ക്ഷതമേൽപ്പിക്കാൻ. കണ്ണുതുറന്നൊന്ന് നോക്കിയതുപോലുമില്ല, കൈപിടിച്ചിട്ട് അറിഞ്ഞതുമില്ല, എന്തിന് ഞാൻ പോയി. എന്തുചെയ്യണമെന്നറിയാതെ കണ്ണുനിറഞ്ഞുനിന്നിട്ടും തിരിച്ചറിഞ്ഞില്ലല്ലോ എന്നെ. അതോ അറിഞ്ഞതായിഭാവിച്ച് വേദനിപ്പിക്കണ്ട എന്ന് കരുതിയിട്ടോ. 

ഇരുപത്തിനാല് വർഷങ്ങൾക്കുമുൻപ് ചേട്ടന്റെ സ്കൂൾ കാണാൻ പോയപ്പോഴാണ് ആദ്യമായി ഞാൻ ടീച്ചറിനെ കണ്ടത്. പിന്നീട് അതേ സ്കൂളിൽ അവർ എനിക്കും ടീച്ചറായി, ഒരു കെയർടേക്കറായി. അന്ന് ആദ്യമായി കണ്ടപ്പോൾ ഉണ്ടായ അതേ വാത്സല്യത്തോടെ ആറുമാസംമുമ്പും കണ്ടു, വയ്യ എന്നറിഞ്ഞ് കാണാൻ ചെന്നപ്പോൾ. പക്ഷേ അന്നും അറിഞ്ഞില്ലല്ലോ, ഈയൊരവസ്ഥയിൽ കാണേണ്ടിവരുമെന്ന്. ഇന്നലെ ഞാൻ കണ്ട രൂപത്തെ കാണാൻ ഇനിയെനിക്ക് ത്രാണിയില്ല ടീച്ചറേ. ആ മുറിയിൽനിന്നിറങ്ങുമ്പോൾ യാഥാർഥ്യം വല്ലാതെവന്ന് പൊതിയുന്നപോലെ തോന്നി. കയ്പ്പുള്ള സത്യങ്ങൾ, വയസ്സാകുംതോറും ആദ്യമേ ബോധ്യംവരുന്നു. ഇനി ആ പഴയ വാത്സല്യത്തോടെ ഞങ്ങളെ ഒന്നൂടെ നോക്കുകില്ലേ ടീച്ചറേ. ഇനിയെനിക്ക് വാക്കുകളില്ല ടീച്ചറേ. എഴുതാൻവേണ്ടി എഴുതുകയാണോ, അല്ല, പിന്നീടൊരിക്കൽ എന്റെ കുഞ്ഞ് അറിയട്ടെ ടീച്ചറേ അവളുടെ അച്ഛൻ സ്നേഹിച്ച, അച്ഛനെ സ്നേഹിച്ച മനുഷ്യരെപ്പറ്റി. 

പിൻകുറിപ്പ് : ടീച്ചറിനെ ഇനിയും വേദന തീറ്റിക്കരുതേ എന്ന് പ്രാർത്ഥിച്ച് ഇതെഴുതിയത് 03/02/25. ടീച്ചർ മരിച്ചത് 04/02/25. 

സോളോ ട്രിപ്പ്- ഡേ 7- മടക്കം..

ആറുലക്ഷംമാത്രം ജനസംഖ്യയുള്ള സിക്കിമിൽനിന്ന് മൂന്നരക്കോടിയുടെ കേരളത്തിലേക്ക് യാത്രതിരിക്കേണ്ട സമയമായി. വെളുപ്പിന് അഞ്ചുമണിക്കുതന്നെ എണീറ്റു. ഓടിപ്പിടിച്ച് റെഡിയായി അഞ്ചരയായപ്പോഴേക്ക് ഹോട്ടലിനുമുന്നിൽ ബസ്സ്കാത്ത് നിന്നു. പല ഷെയർടാക്സികളും കടന്നുപോയി. ഇന്നെന്തായാലും ഇവിടുത്തെ ബസിലൊന്ന് കേറണമെന്ന് ഉറപ്പിച്ചിരുന്നു, അതുകൊണ്ട് ക്ഷമയോടെ കാത്തുനിന്നു. അല്പംകഴിഞ്ഞ് വന്ന ബസ് പകുതിവഴിവരെ ആക്കാമെന്നുപറഞ്ഞു. അതിൽ കയറി മുന്നിലെ ഒരു സീറ്റിൽത്തന്നെ ഇരുന്നു. എവിടൊക്കെയോ നട്ടും ബോൾട്ടും ഇളകിക്കിടക്കുന്നപോലെ ടകടകാന്ന് ഒച്ച കേൾക്കുന്നുണ്ട്. ഇതൊന്നും മൈൻഡാക്കാതെ കഥയൊക്കെ പറഞ്ഞ് ഡ്രൈവറും കണ്ടക്ടറും നിത്യത്തൊഴിൽ ആസ്വദിക്കുന്നു. നല്ല മഞ്ഞുകാരണം ഗ്ലാസ്‌ മങ്ങുന്നുണ്ട്,അതുകൊണ്ട് ഇടയ്ക്കിടയ്ക്ക് വണ്ടിനിർത്തി ഫ്രണ്ടിലെ ഗ്ലാസിൽ വെള്ളമൊക്കെ ഒഴിക്കുന്നുണ്ട്. ഇടയ്ക്കുവച്ച് നമ്മുടെ നാട്ടിലെപ്പോലെ വട്ടിയും കൊട്ടയുമൊക്കെയായി കുറച്ച് പണിക്കാർ കയറി. ടിക്കറ്റൊന്നും തരുന്നില്ല, ഇറങ്ങുന്നവരൊക്കെ ഡ്രൈവർ പറയുന്ന പൈസ കൊടുക്കുന്നു. അപ്പൊ ഡ്രൈവറും കണ്ടക്ടറുംകൂടെ ഈ പൈസ മുക്കിയാൽ ആരറിയും? സംശയം കത്തിനിന്നപ്പോഴാണ് ബസിനുള്ളിലെ ക്യാമറ കണ്ടത്. നേരം വെളുത്തുവരുന്നതേയുള്ളു,വഴിയിൽ പലയിടത്തും സ്ത്രീകൾ നിൽപ്പുണ്ട്. ഈ നാടിന്റെ പ്രത്യേകതകളിലൊന്ന് അതാണ്, സമത്വം. രാവെന്നോ പകലെന്നോ ഇല്ലാതെ സ്ത്രീകൾ യഥേഷ്ടം റോഡിലുണ്ടാവും. ആരും മോശമായി കമന്റ്‌ പറയുകയോ വൃത്തികെട്ട രീതിയിൽ നോക്കുകയോ ചെയ്യുന്നത് കണ്ടില്ല, സൗമ്യരായ ജനത. ഇവിടെ ഒരുകിലോമീറ്റർ ചുറ്റളവിൽ ആകെ എൺപത്തിയാറുപേരെ ഉള്ളു, കേരളത്തിൽ അത് ഏണ്ണൂറ്റിയറുപതാണ്. ജനസാന്ദ്രതയുടെ കാര്യത്തിൽ നമ്മൾ ഒരുപാട് മുന്നിലാണ്. ഈ വൈരുദ്ധ്യത്തിന് കാരണമായി ഗൂഗിൾ പറയുന്നത് നമ്മുടെ നാട്ടിൽ നല്ല വളക്കൂറുള്ള മണ്ണും ജീവിക്കാൻ അനുയോജ്യമായ കാലാവസ്ഥയുമാണെന്നും ഇവിടെ നേരെ വിപരീതമാണെന്നുമാണ്. ജനങ്ങൾ ഏറ്റവുംകുറഞ്ഞ ഇന്ത്യൻ സംസ്ഥാനമാണല്ലോ സിക്കിം. അങ്ങനെ പലതുംചിന്തിച്ച് ഇറങ്ങേണ്ട സ്ഥലമെത്തി. അപ്പോഴാണ് ശ്രദ്ധിക്കുന്നത് ഈ ബസ് ആർമിക്കുവേണ്ടിയുള്ള ഏതോ ഓട്ടത്തിലാണെന്ന്, അങ്ങനെ ബസിനുള്ളിൽ എഴുതിവരുന്നുണ്ട്. എന്റെ കണ്ടെത്തൽ ശരിയാണെന്ന് ഡ്രൈവറും സമ്മതിച്ചു, അവർ ആർമിയുടെ എന്തോ കാര്യത്തിന് പോവുകയാണ്. 

ഇറങ്ങിനിന്ന സ്ഥലത്ത് ഒരു ബംഗാളിപയ്യൻ നിൽപ്പുണ്ട്. ഞാൻ ഫോണിൽ ചെയ്യുന്നതൊക്കെ അവൻ ശ്രദ്ധിക്കുന്നു. പിന്നെ പതിയെ എവിടുന്നാണ് എങ്ങോട്ടാണെന്നൊക്കെ ചോദിച്ചു. വന്ന അടുത്ത ഷെയർടാക്സി അവൻ എനിക്കുവേണ്ടി കൈകാണിച്ചുനിർത്തി, എന്നിട്ട് അവൻതന്നെ വിലപേശി എനിക്കൊരു സീറ്റ്‌ വാങ്ങിത്തന്നു. നന്ദിയോടെ അവനൊരു ടാറ്റയും കൊടുത്ത് ഞാൻ സിലിഗുരിയിലേക്ക് യാത്രതുടങ്ങി. ഇത്തവണയും പിൻസീറ്റ്തന്നെ. പാതിയുറക്കത്തിൽ അവിടേം ഇവിടേം തലയിടിച്ച് ഞെട്ടിയുണർന്നു. ഗാങ്ടോക്ക്ന് പോയവഴിക്ക് കണ്ട കാഴ്ചകളിൽ ചിലതൊക്കെ ഈ തിരിച്ചുള്ള യാത്രയിൽ തിരിച്ചറിഞ്ഞു. ഒന്നുരണ്ട് ദിവസംകൊണ്ട് കുറേയൊക്കെ പരിചയമായി ഈ സ്ഥലങ്ങൾ. പരിചയത്തിന്റെ കാര്യം പറഞ്ഞപ്പോഴാണ് ഗാങ്ടോക്കിലെ ഫേമസായ എംജി മാർക്കറ്റിൽ കഴിഞ്ഞ മൂന്നുദിവസങ്ങളിലും പോയതും അവിടുത്തെ പല ഊടുവഴികളും മാപ്പിന്റെ സഹായമില്ലാതെ പരീക്ഷിക്കാൻ ധൈര്യപ്പെട്ടതും ഓർമവന്നത്. ഒരുദിവസം പുതിയൊരു ഊടുവഴി പരീക്ഷിച്ച്, കുറേ സ്റ്റെപ്പിറങ്ങി അങ്ങ് താഴെ എത്തിയപ്പോഴാണ് അവിടം അടച്ച് ഗ്രിൽ ഇട്ടേക്കുന്നത് കണ്ടത്. അങ്ങനെ ആ സ്റ്റെപ് മുഴുവൻ തിരിച്ചുകയറി വേറൊരു വഴി പരീക്ഷിക്കേണ്ടിവന്നിരുന്നു.

പച്ചനിറമുള്ള നദി എന്റെകൂടെ ഒഴുകിവരുന്നുണ്ട്. വെള്ളത്തിന്റെ അളവ് കുറച്ച് കുറഞ്ഞപോലെ. 

സിലിഗുരി എത്തി. ഓട്ടോക്കാർ പിറകേ കൂടി. എനിക്കിന്ന് പോകേണ്ടത് ബാഗ്ദോഗ്ര എയർപോർട്ടിലേക്കാണ്. തിരികെയുള്ള യാത്ര ഫ്ലൈറ്റിലാക്കി. എപ്പോഴും ഒരു ടൂറിന് വരുന്ന വഴിക്ക് എത്ര ത്യാഗംസഹിച്ചാലും കുഴപ്പമില്ല, നമ്മൾ ഫുൾ പോസിറ്റീവ് ആരിക്കും, പക്ഷേ തിരിച്ച് യാത്ര കഠിനമായാൽ നന്നായി പാടുപെടും, ഒന്നാമതേ പാതിമനസ്സോടെയായിരിക്കും ടൂർകഴിഞ്ഞ് പോകുന്നത്. പൈസ ചിലവാക്കാൻ മടിയില്ലാത്തവർക്കുവേണ്ടി ഈ ലോകം ഒരേസമയം വലുതും ചെറുതുമാകുമെന്ന് എനിക്ക് മനസ്സിലാകുന്നു. വലുതാകും ഇൻ ദ സെൻസ് - നമ്മുടെ ചുറ്റുവട്ടം മാത്രമല്ല ലോകത്തിന്റെ ഒരുപാട് ഭാഗത്തേക്ക് യാത്രചെയ്യാൻ പറ്റും. ചെറുതാകുമെന്ന് ഉദ്ദേശിച്ചത് സമയം. ഇന്ന് ഞാൻ തിരികെവരാനെടുത്ത അഞ്ചുമണിക്കൂറിനുപകരം വേണമെങ്കിലെനിക്ക് അരമണിക്കൂറിൽ വരാമായിരുന്നു, ഹെലികോപ്റ്ററിൽ. 

എന്തായാലും ഓട്ടോക്കാരുടെ നിർബന്ധത്തിന് നിക്കാതെ ഞാൻ ഭക്ഷണം കഴിക്കാൻ ഒരു ചെറിയ കടയിൽ കയറി. നല്ല ഒന്നാന്തരം പൂരി വറുത്തുകോരുന്നു. അതുതന്നെ പറഞ്ഞു. പൂരി കഴിക്കുമ്പോൾ രുചിയാണെങ്കിലും അത് കഴിയുമ്പോൾ നല്ലപോലെ നെഞ്ച് എരിയാറുണ്ട്. ഇന്ന് ഇത് കഴിക്കണോ എന്ന് ഒരുവട്ടംകൂടെ ആലോചിച്ചു. പിന്നെ ഓർത്തു ഏതായാലും ടൂറിന്റെ ലാസ്റ്റ് ദിവസമല്ലേ കുഴപ്പമൊന്നും വരില്ല, വന്നാലും പ്രശ്നമില്ല എന്ന്.

കഴിച്ചുകഴിഞ്ഞ് ഒരു കടയിൽ കയറി, അയാൾ കട തുറക്കുന്നേ ഉള്ളാരുന്നു. അയാളുടെ ഇന്നത്തെ കണിയും കൈനീട്ടവും ഞാനാണ്, എന്തായാലും അത് മോശമായില്ല. അവിടുന്നും കുറച്ച് ലൊട്ടുലൊടുക്ക് ഐറ്റംസ് വാങ്ങി, ലേശം കൂടിപ്പോകുന്നുണ്ടോ എന്നൊരു ഡൗട്ട്. 

ബംഗാളിന്റെ മണമുള്ളൊരു ബസിൽകയറി ബാഗ്ദോഗ്ര എയർപോർട്ടിലേക്ക് യാത്രതുടങ്ങി. ഡ്രൈവറും കണ്ടക്ടറുമൊക്കെ നമ്മൾ സിനിമകളിൽകണ്ടിട്ടുള്ളപോലെ ഒരു ബംഗാളിസ്വെറ്ററും മഫ്ലറുമിട്ടവർ. വെളിയിൽകണ്ടതുവച്ചുനോക്കുമ്പോൾ ബസിന്റെ ഉൾവശം ഭേദമാണ്. എങ്കിലും വണ്ടിക്കുള്ളിൽ മുറുക്കാനിന്റെയും പാൻപരാഗിന്റെയും രൂക്ഷഗന്ധം. ബസ്സ്സ്റ്റോപ്പിൽ നിൽക്കുന്നവർ സ്ത്രീകളെ മോശമായി നോക്കുകയും അടുത്തുനിൽക്കുന്നയാളോട് വഷളമായ ആംഗ്യം കാണിച്ച് കമന്റ്‌ ചെയ്യുന്നുമുണ്ട്. സിക്കിം എത്ര നല്ലതായിരുന്നു. ഇവിടെ വഴിനീളെ വേസ്റ്റുകൾ, ഇടയ്ക്കിടയ്ക്ക് വെളിയിലോട്ട് തുപ്പിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്ന സഹയാത്രികർ, ആകെ പൊടിപിടിച്ച റോഡ്, അതിന് അടുത്തുതന്നെ പൊടിപിടിച്ച്മങ്ങിയ വിവേകാനന്ദനും ബുദ്ധനുമെല്ലാം. പൂരിയുടെ ആഫ്റ്റർ എഫക്റ്റും ചുറ്റുമുള്ള വൃത്തികേടുകളും എല്ലാംകൂടി ആകെ വയറ്റിനുള്ളിലാണ് ബാധിച്ചതെന്ന് തോന്നുന്നു. ഉരുണ്ടുകയറാൻ തുടങ്ങി. കഴിക്കണ്ടാരുന്നു പണ്ടാരം. പലതവണ ഓക്കാനം വന്നു, തൊണ്ടയുടെ താഴെ ഫുഡ്‌പൈപ്പിൽ ഏതോ വാൽവുണ്ടെന്ന് ഫീൽ ആകുന്നു. അത് ഏതുനിമിഷവും തുറക്കുമെന്ന് ഒരു തോന്നൽ. ഭാഗ്യവശാൽ ശർദിച്ചില്ല. എയർപോർട്ടിനുള്ള സ്റ്റോപ്പെത്തി. അവിടുന്ന് ഓട്ടോക്കാരൻ നൂറുരൂപ ആകുമെന്നുപറഞ്ഞു. നടന്നാലോ എന്ന് മാപ്പ് നോക്കാൻതുടങ്ങിയപ്പോ അയാൾ വേറൊരാളെയുംകൂട്ടി ഷെയർ ഓട്ടോ ആക്കാമെന്നുപറഞ്ഞു. അങ്ങനെ അൻപതുരൂപക്ക് കരാറായി. നടക്കാഞ്ഞത് നന്നായി, അത്യാവശ്യം ദൂരമുണ്ട് എയർപോർട്ടിലോട്ട്. യാത്രക്കിടയിലാണ് ശ്രദ്ധിച്ചത് ആ ഓട്ടോയ്‌ക്കോ വെളിയിൽ കാണുന്ന മറ്റേതൊരു ഓട്ടോയ്‌ക്കോ ബായ്ക്കിൽ ഡോർ ഇല്ല. അതുകൊണ്ട് ആളുകൾക്ക് രണ്ടുസൈഡിൽകൂടിയും കയറുകയോ ഇറങ്ങുകയോ ചെയ്യാം. നമ്മളുടെ ഓട്ടോകൾക്ക് എന്തിനാവും ബായ്ക്കിലൊരു ഡോർ ? 

എയർപോർട്ടിലെത്തി. ഞാൻ ഒരുപാട് നേരത്തെയാണ്. കുറേനേരം വെളിയിലിരുന്നു. പിന്നെ അകത്തുകടന്ന് സെക്യൂരിറ്റി ചെക്ക്ന് കാത്ത് പിന്നെയും കുറേനേരമിരുന്നു. പ്ലെയിനാണെങ്കിൽ സമയം അധികം പോകില്ലല്ലോ എന്ന് ഓർത്തത് തെറ്റായിപ്പോയി. അതിനുവേണ്ടിയുള്ള യാത്രയും കാത്തിരിപ്പുംതന്നെ പകുതിദിവസം കളയും. പിന്നെ അതിനുള്ളിലുള്ള യാത്രയും കണക്ഷൻ ഫ്ലൈറ്റുംകൂടെ ചേർത്താൽ ഒരുദിവസം സ്വാഹാ. 

എയർപോർട്ടിനുള്ളിൽ ബോറടിച്ചിരുന്നസമയത്ത് ഫയർ അലാറം മുഴങ്ങി. അത് കണ്ടുനിന്ന പട്ടാളക്കാരനുപോലും സംശയം എന്തുചെയ്യണമെന്ന്. ആളുകളൊക്കെ അങ്ങോട്ടുമിങ്ങോട്ടും നോക്കി. ആർക്കുമറിയില്ല ഇങ്ങനെയൊക്കെ ഒരു എമർജൻസി വന്നാൽ എന്തുചെയ്യണമെന്ന്. എന്നെപ്പോലെതന്നെ എല്ലാവരും കരുതിയിട്ടുണ്ടാവും ആരെങ്കിലും സിഗററ്റ് വലിച്ചതിന്റെയാരിക്കുമെന്ന്. ഇതാണ് നമ്മുടെ അവസ്ഥ. എന്തെങ്കിലുമൊരു അത്യാഹിതം സംഭവിച്ചാൽ എന്തുചെയ്യണമെന്നറിയാതെ അങ്ങോട്ടുമിങ്ങോട്ടും മിഴിച്ചുനിൽക്കും. ഇനിയും ലെവൽ മാറിയാൽ പരക്കംപായും. നമ്മുടെ വിദ്യാഭ്യാസസമ്പ്രദായത്തിന്റെ ഏറ്റവും വലിയ പോരായ്മ. ഇനി ഒരുമണിക്കൂറെ സമയമുള്ളൂ ഫ്ലൈറ്റിന്,ഗേറ്റ്നമ്പറൊന്നും ഇതുവരെ ആയിട്ടില്ല. അവിടെ കണ്ട ഒരു സെക്യൂരിറ്റി ഓഫീസറോട് കാര്യം പറഞ്ഞു, ചെക്കിൻചെയ്ത് അകത്തുകയറിയിരിക്കാൻ അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. വരിനിന്ന് അകത്തോട്ടു കയറി. ആകെ ഒരു ഓർഡറില്ലായ്മ, പലരും ഇവിടെപ്പോലും വരിതെറ്റിച്ചൊക്കെ കയറുന്നുണ്ട്. അതിനിടക്ക് പോലീസ്‌കാരൻ ഞങ്ങടെ വരിയിൽനിന്ന് സ്ത്രീകൾമാത്രം സെപ്പറേറ്റ് ആവാൻ പറഞ്ഞു, പിന്നെ പേഴ്സ് ചാർജർ തുടങ്ങിയ സാധനങ്ങൾ ഒരു ട്രേയിൽ ഇടാനുള്ള നിർദേശം . അവിടെ ആകെ ഒരു പുകിലാണ്. ട്രേകൾ കുറവ്, ഉള്ള ട്രേയ്ക്ക് പിടിവലി, അതെടുക്കണമെങ്കിൽ രണ്ടുപേരുടെ മേലെക്കൂടെ ചാടിയാലേ പറ്റൂ, അങ്ങനെയങ്ങനെ മൊത്തം അലങ്കോലം. ഷൂ സെപ്പറേറ്റായിട്ട് ഒരു ട്രേയിലിടണം. ജാക്കറ്റിന്റെ കാര്യം ചോദിച്ചപ്പോ അത് ദേഹത്ത് കിടന്നോട്ടെ, തുറന്നിട്ടാൽമതിയെന്ന് പറഞ്ഞു, ചെക്ക് ചെയ്യാൻ സെക്യൂരിറ്റിടെ അടുത്തെത്തിയപ്പോൾ ജാക്കറ്റ് വേറെ ട്രേയിലിട്ട് ഒന്നൂടെ പുറകിൽപോയിനിക്കാൻപറഞ്ഞു, മൊത്തത്തിൽ കമ്മ്യൂണിക്കേഷൻ ഗ്യാപ്. എല്ലാം കഴിഞ്ഞ് അപ്പുറം കടന്നപ്പോ ബാഗ് അവർ മാറ്റിവച്ചേക്കുന്നു. കാര്യം ചോദിച്ചപ്പോ തുറന്നുകാണിക്കാൻ പറഞ്ഞു. സിക്കിമിൽനിന്ന് വാങ്ങിയ ലൊട്ടുലൊടുക്ക് ഐറ്റംസ് എല്ലാം ആദ്യംമുതൽ പുറത്തെടുത്തുകാണിച്ചു. ബാഗ് ഒന്നൂടെ ചെക്ക് ചെയ്തിട്ട് വന്നപ്പോ ഫുഡ്‌ ഐറ്റംസ് ഉണ്ടോ എന്നായി, അതും മാറ്റിയിട്ട് വീണ്ടും ചെക്കിങ്. ഇതെല്ലാം അലവ്ഡ് ആണെന്ന് സൈറ്റിൽ ഉണ്ടല്ലോ എന്ന് ചോദിച്ചപ്പോൾ അലവ്ഡ് ആണ് പക്ഷേ എല്ലാം കാണണമെന്ന് പറഞ്ഞു. അവരെ പറഞ്ഞിട്ട് ഒരു കാര്യവുമില്ല, ഇങ്ങനൊക്കെ ചെയ്യുന്നതുകൊണ്ട് ഒരുപരിധിവരെ അവർ നമ്മളെ രക്ഷിക്കുന്നു. ഇതിലും ലൂപ്പ്‌ഹോൾസ് ഉണ്ട്, ചെക്ക് ചെയ്യുന്നവരും പണിയെടുത്തുതളരുന്നു, അപ്പോൾ മിസ്റ്റേക്ക് ഉണ്ടാവാൻ സാധ്യത കൂടുതലാണ്. ഈ ചെക്കിങ് കഴിഞ്ഞ് അപ്പുറം കടക്കുമ്പോഴേക്കും ആകെ അവശനായി, വയസ്സായവരൊക്കെ ഒരുപാടധികം പാടുപെടുന്നുണ്ട്. ഒന്നും പുറത്തെടുക്കാതെ ചെക്ക്ചെയ്യാനുള്ള സംവിധാനങ്ങളൊക്കെ വന്നിരുന്നെങ്കിൽ എത്ര നന്നായിരുന്നു. ഇതുവച്ച് നോക്കുമ്പോ ട്രെയിനാണ് ഭേദം, ചോദിക്കാനും പറയാനും ആരുമില്ലല്ലോ. എക്സ്‌ഹോസ്റ്റഡായി ടോയ്‌ലെറ്റിലേക്ക് പോയി. യൂറോപ്യൻ ക്ലോസെറ്റിന്റെ സീറ്റിലൊക്കെ മൂത്രം. ആണുങ്ങൾ ഏത് കാലത്ത് നന്നാവുമോ എന്തോ. ഇരുന്നൊഴിച്ചാൽ സീറ്റ്‌ വൃത്തികേടാവാതെ സൂക്ഷിക്കാമല്ലോ. പെണ്ണുങ്ങൾക്ക് ആവുമെങ്കിൽപിന്നെ ആണുങ്ങൾക്കെന്ത്കൊണ്ട് വൃത്തിയായി ഒരു ടോയ്ലറ്റ് ഉപയോഗിക്കാൻപറ്റുന്നില്ല. കഷ്ടം. അമർഷത്തോടെ പ്ലെയിനിന്റെ ഗേറ്റ് നോക്കി കാത്തിരുന്നു. രണ്ടേകാലിനു പുറപ്പെടേണ്ട പ്ലെയിനിന്റെ ഗേറ്റ് രണ്ടുമണി ആയപ്പോഴാണ് അനൗൺസ് ചെയ്തത്. പറഞ്ഞ ഗേറ്റിൽ ചെന്നപ്പോൾ നീണ്ട ക്യൂ, സോറി നീണ്ടതല്ല പരന്ന ക്യൂ, അതാണല്ലോ നമ്മുടെ അച്ചടക്കം.

ഇരുപതുമിനിറ്റ്ലേറ്റായി ഫ്ലൈറ്റെടുത്തു. ഒരു താല്പര്യോമില്ലാത്ത ആളുകളുടെമുന്നിൽ എന്തേലും പ്രോഗ്രാം അവതരിപ്പിക്കുന്നത് ആലോചിച്ചുനോക്കൂ, ആ അവസ്ഥയിലാരുന്നു ക്യാബിൻ ക്രൂ. അച്ചടക്കമില്ലാത്ത, ഒന്നും ശ്രദ്ധിക്കാത്ത പിള്ളേരെ പഠിപ്പിക്കുന്ന ടീച്ചറിനെപ്പോലെ ആ ലേഡി അവരുടെ കടമയായ സേഫ്റ്റി ഇൻസ്‌ട്രക്ഷൻസ് അഭിനയിച്ചു. ഇടയ്ക്ക്, ഫോട്ടോ എടുത്ത കുട്ടിയെ ശകാരിച്ചു, ഡസ്റ്റർ എറിഞ്ഞില്ലെന്നുമാത്രം.

ജനലിലൂടെ മേഘങ്ങൾ കണ്ടപ്പോൾ സീറോപോയിന്റിൽ കണ്ട ഐസിനെ ഞാൻ മിസ്സ്‌ചെയ്തു.എല്ലാം മുൻപേതോജന്മത്തിൽ കഴിഞ്ഞുപോയതുപോലെ, നശ്വരം, നൈമിഷികം.

സോളോ ട്രിപ്പ്- ഡേ 6 - നാ ഥു ലാ പാസ്.

ഇന്ന് ഏഴരയാവുമ്പോൾ ടാക്സിസ്റ്റാൻഡിലെത്തണമായിരുന്നു. എണീറ്റുവന്നപ്പോഴേക്കും ആറേമുക്കാൽ കഴിഞ്ഞു. ഏകദേശം ഒരു പതിനഞ്ചിരുപത് മിനിറ്റ് യാത്രയുണ്ട് സ്റ്റാൻഡിലേക്ക്. പക്ഷേ ഇന്നെന്തോ ഭയങ്കര കോൺഫിഡൻസായിരുന്നു. ഇന്നലെ പോയി അനുഭവമുള്ളതുകൊണ്ട് എന്തൊക്കെ വേണം എന്തൊക്കെ വേണ്ട എന്ന് കൃത്യമായ ധാരണയുണ്ടായിരുന്നു. അറിവൊരു വലിയ ബലംതന്നെയാണല്ലോ.പെട്ടെന്ന് തന്നെ റെഡിയായി, എനിക്ക് എന്നെപ്പറ്റിത്തന്നെ ചെറിയ അഭിമാനമൊക്കെ തോന്നി. രണ്ട്സ്പൂൺ പീനട്ട്ബട്ടർ കഴിച്ചു, ഇറങ്ങി. ഇന്നലെ പോയി ഷെയർടാക്സി പിടിച്ച അതേ സ്ഥലത്തേക്കാണ് ഇന്നും പോകേണ്ടത്. അവിടെ എത്താൻ രണ്ട് വണ്ടികൾ മാറി കേറി പോയാൽ വലിയ പൈസച്ചെലവില്ലാതെ പോകാം. പക്ഷേ സ്ഥിരം ടൂറിസ്റ്റ്സ്പോട്ടുകളിലുള്ള ഡ്രൈവർമാരെപോലെതന്നെ, നിർത്തിയ വണ്ടിക്കാരൻ പറഞ്ഞു ഇത്രരൂപ അധികം തന്നാൽ അങ്ങോട്ട് ഡയറക്ടായി കൊണ്ടുവിടാമെന്ന്. ഇന്ന് പക്ഷേ ഇന്നലത്തെപ്പോലെയല്ല,എനിക്ക് സ്ഥലമൊക്കെ പരിചയമുണ്ടല്ലോ, 200 വേണമെന്ന് പറഞ്ഞ ആളോട്,വേണ്ട വഴിയിൽ പകുതിക്ക് ഇറക്കിവിട്ടോ എന്ന് ഞാൻ കട്ടായം പറഞ്ഞു. അവസാനം അയാൾ 180 വേണമെന്നായി. പറ്റില്ല, ഞാൻ വേറെ വണ്ടിക്ക് പൊയ്ക്കോളാം എന്ന് പറഞ്ഞു. എന്റെ കോൺഫിഡൻസ് അയാൾക്കും ബോധ്യമായി. ഒടുവിൽ 150 രൂപയ്ക്ക് പോകാമെന്ന് സമ്മതിച്ചു. ഷെയർടാക്സി ഉള്ള സ്ഥലത്ത്നിന്ന് വണ്ടി പുറപ്പെടാൻ ഇനി അധികം സമയമില്ലതാനും. അതുകൊണ്ട് കൂടുതൽ സാഹസത്തിനുമുതിരാതെ അയാളോട് അങ്ങോട്ട് കൊണ്ടാക്കാൻ പറഞ്ഞു. 

ഇന്നും പതിവുപോലെ ഞാൻതന്നെ ആദ്യമെത്തി. ഇനി മറ്റുള്ളവർ വന്ന് ആടിത്തൂങ്ങി വണ്ടിയെടുക്കുമ്പോഴേക്കും ഒരു സമയമാവുമെന്ന് ബോധ്യമായി. അതുകൊണ്ട് ഇന്നലെ കട്ടൻചായകുടിച്ച അതേകടയിൽ വീണ്ടും കയറി. ഇന്ന് മാഗിയും കട്ടൻചായയും പറഞ്ഞു. നമ്മൾ എതിർക്കുന്ന പലതും ശക്തിയായി നമ്മളെ തേടി തിരിച്ചുവരുമെന്നുള്ളതിന്റെ ഉദാഹരണമാണ് മാഗി എന്നെ തേടിത്തേടി വരുന്നത്.

എന്റെകൂടെ ഷെയർടാക്സിയിൽ ഒരു ഫാമിലി കയറിയിട്ടുണ്ട്. ഇന്നും വണ്ടി ബൊലേറോ ആണ്. ഈ വണ്ടിക്കും ഹാൻഡ്‌ബ്രേക്ക് ഇല്ല എന്നുള്ളത് എനിക്ക് മനസ്സിലാകുന്നില്ല, അതും ഇത്രയും കുത്തനെയുള്ള കയറ്റത്തിലും ഇറക്കത്തിലും പയറ്റേണ്ട വണ്ടി.

ആട്ട്ജന്നോ ദൂജന്നോ ഹോവേ, ഹുണ്ടാ, ആബോച്ചേ ജാൽട്ട ബോടേതുതോ തുമീ, തുമി കിന്തു, ചലോച്ചെ രാഹാ, ഹസ്തേ ഹസ്തേ, അങ്ങനെ എന്തൊക്കെയോ ബംഗാളി, പാലി തുടങ്ങിയ ഭാഷകൾ ഒഴുകിക്കൊണ്ടേയിരുന്നു വണ്ടിക്കുള്ളിൽ. എന്റെ ചെവി കരുതുന്നത് എന്തോ പാട്ട് കേൾക്കുകയാണെന്നാണ്. ഒരു മുഴുനീള സെന്റെൻസ്കൂടെ ഞാൻ നോട്ട്ചെയ്തിരുന്നു, പക്ഷേ ഫോണിലെ ഓട്ടോകറക്റ്റ് അത് തിരുത്തി വേറെ ഏതോ ഭാഷയാക്കിയിട്ട് എന്നോട് ചോദിച്ചു ഇതല്ലേ കുറച്ചൂടെ സൂപ്പറെന്ന്. ചവിട്ടിക്കൂട്ടണമെന്നുണ്ടാരുന്നു, പിന്നെ ഫോണില്ലെങ്കിൽ പെട്ടുപോകും എന്നുള്ളതുകൊണ്ട് അവനെ ഞാൻ വെറുതെവിട്ടു. 

ഒറ്റയാൾപ്പട്ടാളമായതുകൊണ്ട് ഇന്നും പിന്നിലിരിക്കാൻ പറഞ്ഞു. ഏതായാലും നാല് കൂട്ടുകാർക്ക് ഒരുമിച്ചിരിക്കണമെന്ന ആവശ്യം പറഞ്ഞപ്പോൾ എനിക്ക് നടുവിലത്തെ സീറ്റിലേക്ക് സ്ഥാനക്കയറ്റംകിട്ടി.

പോകുന്നവഴിക്ക് പട്ടാളത്തിന്റെ സർവധർമസ്തൽ എന്ന സർവമത ആരാധനാലയംകണ്ടു. സർക്കാർ മുൻകയ്യെടുത്ത് ഇന്ത്യമുഴുവൻ അങ്ങനെയുള്ള ആരാധനാസ്ഥലങ്ങൾ ആക്കിയിരുന്നെങ്കിലെന്ന് ആഗ്രഹിച്ചു. അങ്ങനെയേ തീർക്കാൻ പറ്റൂ നമ്മുടെ നാനാത്വം. 

ഇന്നെന്തായാലും വണ്ടിയിൽ കൂടെയുള്ള പയ്യന്മാർ ബ്ലൂറ്റൂത്ത് കണക്ട്ചെയ്ത് പുതിയപുതിയ ഹിന്ദിപ്പാട്ടുകൾ ഇട്ടു. നല്ല പാട്ടുകളും നല്ല കാഴ്ചയും, എന്ത് മനോഹരമായ കോമ്പിനേഷൻ. 

മുന്നോട്ട് പോകുംതോറും മഞ്ഞുകൊണ്ട് റോഡ് തീരെ കാണുന്നില്ല. പണ്ട് ഉത്തർപ്രദേശിൽ പഠിക്കാൻപോയപ്പോൾ ഒരേയൊരുതവണ അനുഭവിച്ച ഇതേ അവസ്ഥ ഓർമവന്നു. അന്ന് മുന്നിലുള്ള ആളുകളെ കാണാൻപറ്റാതെ കയ്യിലൊരു സ്റ്റീൽപ്ലേറ്റുംപിടിച്ച് ഭക്ഷണത്തിന് മെസ്സിലോട്ട് നടന്ന ഓർമ്മ. 

റോഡിൽ ഇടക്കിടക്ക് പട്ടാളക്കാർ നിൽപ്പുണ്ട്, തണുപ്പും കാറ്റും സഹിച്ച് നമുക്കുവേണ്ടി വെയിലുകൊള്ളുന്നവർ. 

യാത്ര ചെയ്തുചെയ്ത് സോളോ അവസ്ഥ ഇഷ്ടപ്പെട്ടുതുടങ്ങി ഞാൻ, പക്ഷേ അപ്പോഴേക്കും യാത്ര തീരാറായി, ജീവിതംപോലെതന്നെ. മഞ്ഞുമൂടിയ മലനിരകളെനോക്കി വെറുതേയൊന്ന് ചിരിച്ചു, ഇനി ഒരുപക്ഷേ ഒരിക്കലും കാണില്ലല്ലോ എന്ന തിരിച്ചറിവോടെ. 

ഭക്ഷണം കഴിക്കാൻ നിർത്തി. വീണ്ടും മാഗിതന്നെ പറഞ്ഞു, ഇത്തവണ എന്തേലുമൊരു വ്യത്യാസംവേണ്ടേ എന്നുകരുതി അതിൽ ഒരു മുട്ടയുംകൂടെ ഇട്ടോളാൻ പറഞ്ഞു. ഇത്രേം രുചിയോടെ മാഗി കഴിച്ചിട്ടേയില്ല. കടയിൽ കൂടെയിരുന്ന ആൾ പരിചയപ്പെട്ടു, പുള്ളിക്കാരൻ ഗോൾഡൻ റോക്കിൽനിന്ന് വരികയാണത്രേ. മനസ്സിലായില്ല എന്ന് പറഞ്ഞപ്പോൾ ആൾ പറഞ്ഞു തമിഴ്നാട്ടിൽനിന്ന് വരികയാണെന്ന്. നെറ്റിൽ സെർച്ച് ചെയ്തുനോക്കിയപ്പോൾ മനസ്സിലായി തിരുച്ചിറപ്പള്ളിയിലെ കുറച്ചു സ്ഥലങ്ങൾക്ക് അങ്ങനെയൊരു പേരുണ്ടെന്ന്, യാത്രയിൽ കിട്ടുന്ന പുതിയ അറിവുകൾ. 

പോയതെല്ലാം ഒരുപാട് തണുപ്പുള്ള സ്ഥലമായതുകൊണ്ട്തന്നെ വെള്ളംകുടി തീരെ കുറവാണ്. ഒന്നു മൂത്രമൊഴിക്കണമെങ്കിൽപോലും പല ലെയർ തുണിമാറ്റണം, അതോർക്കുമ്പോൾ വെള്ളംകുടി പിന്നെയും കുറയും. മൂത്രമൊഴിച്ചാലോ അതിന്റെകൂടെയും പുക, തണുപ്പുള്ള സ്ഥലത്തിന്റെ ഓരോരോ കുസൃതികൾ.

യാത്ര തുടർന്നപ്പോൾ ഒരു ബംഗാളിപ്പാട്ട് പ്ലേയായി. ഇന്നു കൂടെയുള്ള ബാക്കി എട്ടുപേരും ബംഗാളികളായതുകൊണ്ട് അവരെല്ലാം ഒരുമിച്ച് ഏറ്റുപാടി, അതൊരു നല്ല അനുഭവമായിരുന്നു. ആ ഷോണ കേനോ ബാഷോണ എന്ന് തുടങ്ങുന്ന ആ പാട്ട് ഡൗൺലോഡ് ചെയ്യണമെന്ന് മനസ്സിൽ കുറിച്ചിട്ടു, ഇനി എന്നെങ്കിലും ആ പാട്ട് പ്ലേ ആകുമ്പോൾ ഈ യാത്ര ഓർമ്മിക്കാമല്ലോ. 

വഴികളിൽ പലയിടത്തും ബോർഡർ റോഡ് ഓർഗനൈസേഷൻ നല്ലനല്ല ക്വോട്ടുകൾ എഴുതിവച്ചിട്ടുണ്ട്, ഉദാഹരണത്തിന് ' ഐ വാസ് ആൻ അതീസ്റ്റ് ടില്‍ ഐ മെറ്റ് ദ ഗോഡ് ഓഫ് വാർ, ഡോണ്ട് ബി ഗാമ ഇൻ ദ ലാൻഡ് ഓഫ് ലാമ തുടങ്ങിയവ.

അങ്ങനെ ലൈഫിൽ ഒരിക്കലെങ്കിലും കാണണമെന്ന് ആഗ്രഹിച്ച നാഥുലാപാസ് എത്തി. വണ്ടി അങ്ങേയറ്റംവരെ പോകില്ല, അരകിലോമീറ്റർ മുകളിലേക്ക് നടക്കണം. നടന്നുതുടങ്ങിയപ്പോൾ കാറ്റിന്റെ ശൗര്യം മനസ്സിലായി. സ്റ്റെപ്പുകൾ കയറുംതോറും പലരും വഴിയിൽ തളർന്നിരിക്കുന്നതൊക്കെ കണ്ടു, ചിലരൊക്കെ ഓക്സിജൻസിലിണ്ടർ ഉപയോഗിക്കുന്നുണ്ട്. ഇത്ര തണുപ്പുള്ള കാറ്റിനെ മുൻപ് അറിഞ്ഞിട്ടില്ല, സ്റ്റെപ്പിനുമുകളിലുള്ള തകരഷീറ്റുകൾ കടകടാ ശബ്ദമുണ്ടാക്കി പറന്നുപോകാൻ റെഡിയാകുന്നു. അസ്സഹനീയമായ തണുപ്പ് ചെവിയിൽ അടിച്ചുകയറുന്നു. രണ്ട്‌ ഗ്ലൗസിട്ട കൈകൾകൊണ്ട് ചെവി പൊത്തിപ്പിടിച്ച് മുകളിലേക്ക് നടന്നു. മഫ്ലർ, അതിനുമുകളിൽ ഹുഡ്, അതിനുംചുറ്റും ഇപ്പോൾ ഗ്ലൗസിട്ട കൈകളും, ഇത്രയൊക്കെയായിട്ടും കാറ്റിനെ തടയാനാവുന്നില്ല.വഴിയിൽ പലയിടത്തും ഫോട്ടോഗ്രഫി പ്രോഹിബിറ്റഡ് എന്ന് എഴുതിയിട്ടുണ്ട്. അതുകൊണ്ടാവും എല്ലാരും ഒളിഞ്ഞും മറഞ്ഞുമൊക്കെ ഫോട്ടോ എടുക്കുന്നുണ്ട്. ഫോട്ടോ എടുക്കരുതെന്ന് കാവൽ നിൽക്കുന്ന പട്ടാളക്കാർ ഇടക്കിടക്ക് പറയുന്നുണ്ട്. അവരെ മാനിച്ച് ഞാനെന്റെ ഫോൺക്യാമറക്ക് റസ്റ്റ്‌ കൊടുത്തു. ഏറ്റവും മുകളിലെത്തി, രണ്ട് രാജ്യങ്ങൾ പകുത്ത അതിർത്തിഗേറ്റുകൾ കണ്ടു, അതിനുമുകളിലൂടെ ആരെയും കൂസാതെ കാറ്റും കിളികളും പറന്നുകളിച്ചു. ഇന്ത്യയുടെ കൊടിയും അശോകസ്തംഭവും കണ്ട് മനസ്സിലൊരു അഭിമാനമൊക്കെ നുരഞ്ഞുപൊങ്ങി. മനസ്സുകൊണ്ടൊരു സല്യൂട്ട് കൊടുത്തു. കൂടിനിന്ന ആളുകളിൽ ചിലർ ഭാരത് മാതാ കി ജയ് വിളിക്കാനൊക്കെ തുടങ്ങി.ഇതേ ആളുകളാണ് ആരെയും മാനിക്കാതെ ഫോട്ടോ എടുത്തുകൊണ്ടേയിരുന്നത്.തുപ്പരുതെന്ന് പറയുന്നിടത്ത് തുപ്പും, വേസ്റ്റ് ഇടരുതെന്ന് പറയുന്നിടത്ത് കൃത്യമായി ഇടും, ഇങ്ങനെ ചെയ്യുന്ന എല്ലാരുംതന്നെ രാജ്യദ്രോഹികളാണ്. ഇവിടെ ഒച്ചയും കൂവലും പാടില്ലെന്ന് പട്ടാളക്കാർ നിർബന്ധമായും പറഞ്ഞപ്പോൾ കപടരാജ്യസ്നേഹികൾ ഒന്ന് മയപ്പെട്ടു.

ചൈനീസ് പട്ടാളക്കാരെയൊന്നും കാണുന്നുന്നില്ലല്ലോ എന്ന എന്റെ സംശയത്തിന് ദൂരേക്ക് ഒരു ബിൽഡിംഗ്‌ ചൂണ്ടി അവിടെയുണ്ടാവുമെന്ന് പറഞ്ഞു ഒരു പട്ടാളക്കാരൻ. ലാസ്റ്റ് പോയിന്റിൽചെന്ന് അതിർത്തിഗേറ്റുകൾ കണ്ടു,അധികനേരം നിൽക്കാതെ തിരിച്ച് താഴേക്കിറങ്ങി. ഇവിടെ തണുപ്പ് മൈനസ് നാല് ഡിഗ്രി. ഇന്നലെ കണ്ട സീറോ പോയിന്റിലും ഇതേ തണുപ്പായിരുന്നെങ്കിലും ഇവിടുത്തെ കാറ്റുകാരണം കൂടുതൽ കഠിനമായിത്തോന്നി. ഇനിയുംനിന്ന് അസുഖമൊന്നും വരുത്തിവക്കണ്ടാന്ന്കരുതി വണ്ടിതപ്പിനടന്നു. തണുപ്പ് മൂക്കുംതോറും മൂക്ക് ഒലിച്ചുതുടങ്ങി. വണ്ടി കണ്ടുപിടിച്ചു.വണ്ടിയുടെ ഉള്ളിലെ ചൂട് എത്ര ആശ്വാസകരം. ഇപ്പൊ ഞങ്ങടെ വണ്ടിക്കാരന്റെയൊപ്പം മറ്റൊരു വണ്ടിക്കാരനുമുണ്ട്, യാത്രതുടങ്ങാൻ ടൂറിസ്റ്റുകൾ സമയത്ത് വരാത്തതിനെപ്പറ്റിയും, വന്നവർ വണ്ടിയെടുക്കാൻ തിരക്കുപിടിപ്പിക്കുന്നതിനെപ്പറ്റിയും പരാതിപറയുകയാണ്. ഓരോരുത്തർക്കും അവരുടേതായ ബുദ്ധിമുട്ടുകൾ. എന്റെ അന്വേഷണത്തിന് മറുപടിയായി ഇവിടെ വർഷത്തിലൊരു ആറുമാസമൊക്കെ ഡ്രൈവിംഗ് പണിയുണ്ടെന്നും ബാക്കി ആറുമാസം വലിയ പണിയൊന്നുമില്ലെന്നും അവര് പറഞ്ഞു.

ബാക്കിയുള്ളവരൊക്കെ വരാൻ പിന്നെയും സമയമെടുത്തു. തിരിച്ചുള്ളയാത്രയിൽ പലയിടത്തും ഉറഞ്ഞുപോയ അരുവികൾ കണ്ടു. ജലം ഐസാകുന്നതും ഐസ് തിരിച്ച് ജലമാകുന്നതും ആലോചിച്ചു, ആ ഒരു സ്പെഷ്യൽ നിമിഷം കാണാനുള്ള ഭാഗ്യമൊക്കെ ആർക്കെങ്കിലും ഉണ്ടാവുമോ ആവോ , എന്തൊരു അത്ഭുദമായിരിക്കും ആ നിമിഷം - ഒഴുകിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്ന ജലം പെട്ടന്ന് ഫ്രീസാകുന്നതും ഫ്രീസായ വെള്ളം പെട്ടന്ന് ഒഴുകിത്തുടങ്ങുന്നതും. 

ബാബാജി മന്ദിർ എന്ന അമ്പലം കണ്ടു, ലോകത്ത് വേറെ എവിടെയും ഇങ്ങനെയൊരു അമ്പലം അഥവാ ആരാധനാസ്ഥലം ഉണ്ടാവില്ല. ആർമിക്കാരനായിരുന്ന ഹർഭജൻ സിംഗ് 1968 ലെ മലയിടിച്ചിലിലും വെള്ളപ്പാച്ചിലിലും കാണാതെയായി, അഞ്ചുദിവസത്തിനുശേഷം മറ്റൊരു പട്ടാളക്കാരന്റെ സ്വപ്നത്തിൽവന്ന് മഞ്ഞിനുകീഴിൽ തന്റെ ശരീരം പുത്തഞ്ഞുകിടന്ന സ്ഥലം പറഞ്ഞുകൊടുത്തെന്നും തനിക്കുവേണ്ടിയൊരു മോണുമെന്റ് വേണമെന്നും പറഞ്ഞുവത്രെ. പറഞ്ഞ സ്ഥലത്തുനിന്നുതന്നെ ബോഡികിട്ടി, ശേഷം പട്ടാളക്കാർ ചേർന്ന് അദ്ദേഹത്തിനുവേണ്ടിയൊരു അമ്പലം പണിതു. ഒരേസമയം കഷ്ടിച്ച് നാലഞ്ചുപേർക്ക് കയറാവുന്നത്ര ഇടുങ്ങിയ ഉൾവശം. അകത്ത് ഹർഭജൻസിംഗ് ഉപയോഗിച്ച ആർമി ഡ്രെസ്സുകൾ, ഷൂസ്, കസേര അങ്ങനെ പലതും. വെളിയിൽ ഹർഭജൻബാബയുടെ കഥകൾ പ്രദർശിപ്പിക്കാനൊരു മുറി. അദ്ദേഹം അവസാനം വാങ്ങിയ സാലറിയുടെ വിവരങ്ങൾ കണ്ടു, 153 രൂപ, 1968ൽ. പ്രസാദമായി ഉണക്കമുന്തിരിങ്ങ തന്നതും അമ്പലത്തിനുവെളിയിൽ പാറാവുനിൽക്കുന്നതും പട്ടാളക്കാർതന്നെ . 

കാഴ്ചകളൊക്കെകണ്ട് വണ്ടി പിന്നെയും മുന്നോട്ടെടുത്തു. ബംഗാളി പ്ലേ ചെയ്തുകൊണ്ടിരുന്ന പാട്ടിൽ ഇടയ്ക്ക് മലയാളത്തിലെ ഇല്ലുമിനാറ്റി കയറിവന്നു. അതിർവരമ്പുകൾ ഭേദിക്കുന്ന സിനിമയെപ്പറ്റി വീണ്ടും അത്ഭുതപ്പെട്ടു. കൂടെയുണ്ടായിരുന്ന ഒരു അങ്കിളിന്റെയും ആന്റിയുടെയും ഫോട്ടോ വഴിയിൽവെച്ച് ഞാൻ എടുത്തുകൊടുത്തു. അതിനു സമ്മാനമായി അവർ എനിക്കൊരു ഡയറിമിൽക്ക് തന്നു. എന്റെ മധുരക്കൊതി അറിയാവുന്നതുകൊണ്ട് വീട്ടിൽനിന്ന് ഇറങ്ങുമ്പോഴേ ഭാര്യ പറഞ്ഞിരുന്നു- ആരെങ്കിലും മുട്ടായിയൊക്കെ തരും, അതൊന്നും വാങ്ങി കഴിച്ചേക്കരുത് എന്ന്. എന്തായാലും ആ ലക്ഷ്മണരേഖ ഞാൻ മറികടന്നു. എന്തോ, അവരെ വിശ്വസിക്കാമെന്ന് എനിക്ക് തോന്നി. കുറച്ചുകൂടി മുന്നോട്ടുപോയപ്പോൾ സോങ്മൊ എന്ന ഫേമസ് തടാകത്തിനടുത്ത് വണ്ടിനിർത്തി. നമ്മുടെ കടൽത്തീരത്തൊക്കെ കുതിരകളെ നിർത്തുന്നതുപോലെ ഇവിടെ കുറെ യാക്കുകളെ നിർത്തിയിട്ടുണ്ടായിരുന്നു. അതിന്റെ മുകളിൽ കയറിയിരുന്ന് ഫോട്ടോ എടുക്കണമെങ്കിൽ 100 രൂപ,സവാരി ചെയ്യണമെങ്കിൽ 600 രൂപ. കൗതുകംകൊണ്ട് ഞാൻ അതിലൊന്നിനെ തൊട്ടു, നമ്മുടെ പശുവിന്റെയൊക്കെ ഒരു ബന്ധുവായിട്ടുവരും, കുറേക്കൂടി വലിപ്പവും രോമവുമുണ്ടെന്ന്മാത്രം. പക്ഷേ തൊട്ടത് അവനങ്ങോട്ട് ഇഷ്ടമായില്ലെന്നു തോന്നുന്നു. അവൻ തലയൊക്കെ കുലുക്കി എന്റടുത്തോട്ട് വന്നു. പിന്നെ ഞാൻ അധികം സ്നേഹിക്കാൻ പോയില്ല. മറ്റേ അങ്കിളും ആന്റിയും എന്നെക്കൊണ്ട് വീണ്ടും ഫോട്ടോ എടുപ്പിച്ചു. എന്നിട്ട് അവർ മുകളിലെ കേബിൾകാറിന്റെ അങ്ങോട്ട് പോയി, വരുന്നുണ്ടോയെന്ന് എന്നോട് ചോദിച്ചു. അയ്യട മോനെ ഇനി അവിടെവച്ച് ഒരു നൂറ് ഫോട്ടോ എടുപ്പിക്കാനല്ലേ, ഞാൻ വരുന്നില്ലയെന്ന് പറഞ്ഞ് ഒഴിഞ്ഞു.അടുത്തുള്ള കഫെയിൽനിന്ന് ഒരു കട്ടൻചായയും കുടിച്ച് തിരിച്ചു വണ്ടിക്കകത്ത് കയറിയിരുന്നു. ചുരുക്കം പറഞ്ഞാൽ സിക്കിമിൽവന്നിട്ട് പ്രധാനമായും മാഗിയും കട്ടൻചായയുമാണ് ഭക്ഷണം.

ഇടയ്ക്കുവെച്ച് ഡ്രൈവർ എല്ലാവരുടെ കയ്യിൽനിന്നും വീണ്ടും പൈസ പിരിച്ചുവാങ്ങിയിരുന്നു, എക്സ്ട്രാ എന്തോ സ്ഥലമൊക്കെ കാണിക്കാമെന്നും പറഞ്ഞു. പക്ഷേ ഈ പോയ സ്ഥലങ്ങളുടെയൊക്കെ ഇടയ്ക്കുള്ള ഒന്നുരണ്ട്സ്ഥലത്ത് ഫോട്ടോ എടുക്കാൻ നിർത്തി, അത്രേയുള്ളൂ. അതാണ് അയാൾ ഉദ്ദേശിച്ചതത്രേ.നാടേതായാലും പറ്റിക്കാനുള്ള വഴികളൊക്കെ ഒന്നുതന്നെ. 

ഇന്നത്തെ കറക്കമൊക്കെ കഴിഞ്ഞ് വണ്ടിതിരിച്ചു. ഒരു നാലര ഒക്കെ കഴിഞ്ഞപ്പോഴത്തേക്ക് റോഡിൽ ഒന്നും കാണാൻ പറ്റാത്ത അവസ്ഥ. ആകെ മൂടൽമഞ്ഞും ഇരുട്ടും. എന്നിട്ടും ഡ്രൈവർ മുന്നോട്ട്തന്നെ. അയാൾ ഒരു ഊഹത്തിന് പോവുകയാണെന്ന് ഞങ്ങൾക്ക് തോന്നി. ജീവനോടെ തിരിച്ചെത്തണേയെന്ന പ്രാർത്ഥനയോടെ എല്ലാവരും കണ്ണ്തുറിച്ചിരുന്നു. റോഡിൽ അങ്ങിങ്ങായി പ്രാർത്ഥനകളെഴുതിയ കൊടികൾ. അതെന്താണെന്ന് ഞാൻ ചോദിച്ചു. കൂടെയുള്ള അങ്കിൾ പറഞ്ഞു അതിനെപ്പറ്റി ചോദിക്കാതിരിക്കുന്നതാണ് നല്ലതെന്ന്, പുള്ളിയുടെ മുഖത്ത് ഞാനൊരു ഭയമൊക്കെ കണ്ടു. എന്നാപ്പിന്നെ സംഭവം അറിഞ്ഞിട്ട്തന്നെ ഉള്ളൂ എന്ന് ഞാൻ കരുതി. നെറ്റ് നോക്കിയപ്പോൾ കണ്ടു - അത് ടിബറ്റുകാർ തുടങ്ങിയ ഒരു പ്രാക്ടീസ് ആണ്, കൊടികളിൽ എഴുതിയ പ്രാർത്ഥനകൾ കാറ്റിൽ നാടുമുഴുവൻ പരക്കുമെന്നാണ് അവരുടെ വിശ്വാസം. ബുദ്ധിസം ടിബറ്റിലേക്ക് ചേക്കേറിയപ്പോൾ അവരുടെ ഈ സ്വഭാവം ബുദ്ധിസത്തിന്റെകൂടെ കൂടി. എന്തായാലും ഉദ്ദേശം ഇതുതന്നെ, മന്ത്രങ്ങൾ കാറ്റിലൂടെ ഒഴുകി നാടിനെ രക്ഷിച്ചുനിർത്തണം. കാറ്റിൽ ഉലയുന്ന കൊടികളും അവയുടെ ആശയവും എത്ര മനോഹരം. 

അധികം വൈകാതെ വണ്ടി തിരിച്ച് തുടങ്ങിയ സ്റ്റാൻഡിലെത്തി. ഞാൻ നടന്നുതന്നെ റൂമിലെത്തി. വഴിക്കുവച്ച് 250 രൂപയുടെ 'തായി ഓറഞ്ച് ടീ'യും കുടിച്ചു.

സോളോ ട്രിപ്പ്- ഡേ 5- നോർത്ത് സിക്കിം.

മൈനസ് 5 ഡിഗ്രി, കണ്ണുതുറന്ന് ഫോണിൽ ആദ്യം കണ്ടതതാണ്. രാവിലെ ഒന്ന് മുഖമെങ്കിലും കഴുകിയിട്ട് യാത്ര തുടങ്ങാമെന്ന് കരുതി. പൈപ്പിന്റെ ഒരു സൈഡിൽ ചൂടുവെള്ളം, മറ്റേസൈഡിൽ തണുപ്പുവെള്ളം , പക്ഷേ രണ്ടും എക്സ്ട്രീം അങ്ങേയറ്റം, കൈ ചൂടുകൊണ്ടും തണുപ്പുകൊണ്ടും പൊള്ളുന്നു. അതൊരു പുതിയ അനുഭവമായിരുന്നു. മരവിച്ച കൈയുംകൊണ്ട് ബാഗിനുള്ളിൽ ഇന്നിടാൻ മൂന്നാമത്തെസെറ്റ് സോക്സ് തിരയുന്നതിനിടയിൽ ഗുളികയുടെ പാക്കറ്റിന്റെ അറ്റം ചെറുതായിട്ട് ഉരസി, പ്രത്യേകിച്ച് വേദനയൊന്നും തോന്നിയില്ല, പക്ഷേ പിന്നീട് ഫോണെടുത്ത് ടൈപ്പ്ചെയ്തുതുടങ്ങിയപ്പോൾ സ്ക്രീനിലൊക്കെ എന്തോ ഒട്ടുന്നതുപോലെ തോന്നി, കയ്യിൽ നിന്ന് ചോരയിറ്റ് വീണുതുടങ്ങിയത് അപ്പോഴാണ് കണ്ടത്. മരവിക്കുന്ന തണുപ്പായതുകൊണ്ട് പെട്ടെന്ന് ഉണങ്ങുമെന്ന് കരുതി,പക്ഷേ എനിക്ക് തെറ്റി, കുറച്ചധികം നേരമെടുത്തു ആ ചോരയൊന്ന് കട്ടിയാവാൻ. 

സിക്കിമുകാരൻ ഡ്രൈവർചേട്ടൻ രാവിലെതന്നെ റെഡിയായിട്ടുണ്ട്. മഞ്ഞ് കാണാനാണ് ഇന്ന് പോകുന്നത്, അത് കാണണമെങ്കിൽ അതിരാവിലെതന്നെ ഇറങ്ങണമെന്ന് തലേന്ന്തന്നെ പറഞ്ഞിരുന്നു. റൂമിൽ കൂടെയുള്ളവന്മാർ റെഡിയായിവന്നപ്പോഴേക്കും കുറച്ചുവൈകി. ഷെയർ ആയി പോകുമ്പോഴുള്ള പ്രശ്നം ഇതൊക്കെയാണ്. 

കൂട്ടത്തിൽ ഒരാളുടെ പേഴ്സ് കാണാനില്ല. പിന്നെ ഞാനുൾപ്പെടെ എല്ലാവരും ഷെർലക്ഹോംസായി. നമ്മളെ എല്ലാവരെയുംപോലെതന്നെ ലോകംമുഴുവൻ തപ്പിയിട്ട് അവസാനം അവന്റെ തൊട്ടടുത്തിരുന്ന ബാഗിൽനിന്ന്തന്നെ പേഴ്സ് കിട്ടി. അവന്റെ കൂട്ടുകാരന്മാർ അവനെ പഞ്ഞിക്കിട്ടു. അല്പംകൂടെ സമയം കഴിഞ്ഞു, അഞ്ചരയ്ക്ക് എണീക്കേണ്ടിയിരുന്നില്ലെന്ന് തോന്നി. അവരുടെ താളംപിടുത്തം കണ്ടപ്പോൾ മഞ്ഞ്കാണാൻ തീരെ താല്പര്യമില്ലാത്തപോലെ. ഒരുത്തൻ അവാർഡ്പടംകളിച്ച് ബാഗ് അടക്കുന്നുണ്ട്, അപ്പോഴാണ് ഞാൻ ഇന്ദുലേഖയുടെ ഒരു പാക്കറ്റ് അവന്റെ ബാഗിൽ ശ്രദ്ധിച്ചത്. ബ്രാൻഡുകൾ, പരസ്യങ്ങൾ, അവ എത്തിപ്പെടുന്ന പ്രതീക്ഷിക്കാത്ത സ്ഥലങ്ങൾ, അതൊക്കെ വെറുതെയൊരു ചിന്തയുടെ മാലപ്പടക്കത്തിന് തിരികൊളുത്തി. 

ആറുമണിക്ക് ഇറങ്ങണമെന്ന് പറഞ്ഞത് പതിവുപോലെതന്നെ ഏഴ്മണിയായി. തണുപ്പ്കാരണം മാസ്കിന്റെ മൂക്കിന്റെമുകളിലൂടെ ശ്വാസം പുകയായി പുറത്തേക്ക് വരുന്നുണ്ട്. അങ്ങനെ ഞങ്ങൾ മഞ്ഞ് കാണാനുള്ള യാത്രതുടങ്ങി. ഞാൻ ഇടയ്ക്കിടയ്ക്ക് ഫോണിൽ ടൈപ്പ്ചെയ്യുന്നത്കണ്ട് കൂടെയുള്ള ബംഗാളിസുഹൃത്ത് ചോദിച്ചു ഇതിൽ വീഡിയോയോ ഇമേജോ എന്തെങ്കിലും ആഡ് ചെയ്യുന്നുണ്ടോ എന്ന്, ഒന്നുമില്ല എന്ന് കേട്ടപ്പോൾ ഒരു അത്ഭുതജീവിയെ കാണുന്നതുപോലെ എന്നെ നോക്കി, ഇത് ഫേസ്ബുക്കിലാണോ ഇൻസ്റ്റാഗ്രാമിലാണോ അപ്‌ലോഡ് ചെയ്യുന്നതെന്ന് ചോദിച്ചപ്പോൾ എഴുത്തിനു മാത്രമായി ഒരു സെപ്പറേറ്റ് ആപ്പ് ഉണ്ടെന്ന് പറഞ്ഞു, അവന് വീണ്ടും അത്ഭുതം. ശരിയാണ്, ഇക്കാലത്ത് ആര് വായിക്കാനാണ്, ഒന്നുകിൽ കാണണം അല്ലെങ്കിൽ കേൾക്കണം. 

യാത്രതുടങ്ങി, അങ്ങിങ്ങായി തലേന്ന് വീണുറഞ്ഞ മഞ്ഞ് കണ്ടുതുടങ്ങി.മനസ്സിലൂടെ കടന്നുപോയത് സ്കൂൾ കാലഘട്ടമാണ്, ഞങ്ങൾ എല്ലാവരും ഒരുമിച്ച് കളിയാക്കിയിരുന്ന ഒരു കൂട്ടുകാരനുണ്ടായിരുന്നു- സെലൻ തോമസ്. ഒരുബക്കറ്റ് വെള്ളത്തിൽ കഴുകി മുക്കിയെടുക്കാവുന്നതിൽകൂടുതൽ തുണി അവൻ എപ്പോഴും കഴുകുമായിരുന്നു. അതിൽ നിന്ന് പതഞ്ഞൊഴുകിയിരുന്ന കട്ടിയുള്ള സോപ്പുവെള്ളംപോലെതോന്നി ജീവിതത്തിലെ ആദ്യത്തെ ഉറഞ്ഞ മഞ്ഞ് കണ്ടപ്പോൾ, എന്തൊരു വിരോധാഭാസം അല്ലേ. വേണമെങ്കിൽ എനിക്ക് ഇതിനെ സ്വർഗീയ അനുഭൂതിയെന്നൊക്കെ പറയാമായിരുന്നു. പക്ഷേ സത്യം ഇതാണ്. മനസ്സിന്റെ തോന്നലുകൾ പലപ്പോഴും ഇതുപോലെ വികടമാണ്.

ഇടയ്ക്കൊക്കെ നിരനിരയായി പട്ടാളവണ്ടികൾ, അവരുടെ ടെന്റുകൾ . എനിക്ക് 'നായർസാബ്' എന്ന സിനിമ ഓർമ്മവരുന്നു.സിനിമ ഇല്ലാത്ത ലോകം എത്ര ശോകമായിപ്പോയേനെ. അനുഭവിക്കുന്ന ഓരോ പൊട്ടിലും പൊടിയിലും ഞാൻ വീണ്ടും സിനിമയെ ഓർക്കുന്നു.സിനിമയിലൂടെയാണല്ലോ ലോകം ആദ്യം കണ്ടുതുടങ്ങിയത്, അതുകൊണ്ടാവും.

അങ്ങനെ പോയിപ്പോയി ഒരിടത്തുവച്ച് എന്റെ കൈകൾ ആദ്യമായി ഉറഞ്ഞ മഞ്ഞിനെ തൊട്ടു, ശരിക്ക് പറഞ്ഞാൽ ഫ്രിഡ്ജിലെ ഐസിൽ തൊടുന്നത്പോലെതന്നെ. മുന്നോട്ടുപോകുന്തോറും പാറക്കല്ലുകളിലൊക്കെ ചുവന്നനിറം കണ്ടു. എപ്പോഴോ മരങ്ങളിൽ നിന്ന് കൊഴിഞ്ഞുവീണ ഇലകൾ ചേർന്നുണ്ടാക്കിയ ചന്തമുള്ള നിറക്കൂട്ടാണത്. അതിന് ബാക്ക്ഡ്രോപ്പിൽ, മരങ്ങളിൽ, നല്ല തൂവെള്ള മഞ്ഞുപറ്റിയിരിക്കുന്നു. പതിയെപ്പതിയെ മരങ്ങളെല്ലാം ഒരേ രൂപമുള്ളവയായി, ഇംഗ്ലീഷ്സിനിമയിലുംമറ്റും കണ്ടിട്ടുള്ള ക്രിസ്മസ്ട്രീപോലുള്ള മരങ്ങൾ. ഇപ്പോൾ സ്വപ്നം കാണുകയാണെന്ന് എനിക്ക് തോന്നുന്നുണ്ട്. കൊമ്പുള്ള മാനുകൾ വലിക്കുന്ന മഞ്ഞുവണ്ടിയിൽ പെട്ടെന്നൊരു ക്രിസ്മസപ്പൂപ്പൻ മുന്നിൽവന്നാൽപോലും ഞാൻ അത്ഭുതപ്പെടില്ല. അത്രയ്ക്ക് മായികമായ കാഴ്ചകൾ. 

പോകുന്ന വഴികളിലൊക്കെ എഴുതിവച്ചിരിക്കുന്നത് കണ്ടു - ബ്രോ വെൽക്കംസ് യു, ബ്രോ ഡ്രൈവ് സേഫ്‌ലി എന്നൊക്കെ. സിക്കിംകാർ കൊള്ളാമല്ലോ, ഒരു ആറ്റിറ്റ്യൂട്ടിന് വേണ്ടിയൊക്കെ എഴുതി വച്ചിരിക്കുന്നതാണെന്ന് കരുതി, പിന്നെയാണ് വെളിവ് വീണത് ബ്രോ എന്നാൽ ബോർഡർ റോഡ്സ് ഓർഗനൈസേഷൻ.

യാത്രയുടെയിടയിൽ മനസ്സിലായി വണ്ടിയുടെ ഒരു ടയറിന്റെ കാറ്റുപോയിത്തുടങ്ങിയെന്ന്. വണ്ടി ഇന്നത്തെ പ്ലാനിലുള്ള ഒരു താഴ്‌വരയിലെത്തി . സമുദ്രനിരപ്പിൽനിന്ന് പന്ത്രണ്ടായിരമടി ഉയരത്തിലുള്ള അത് അതിമനോഹരമായിരുന്നു. എന്റെ ക്യാമറക്കണ്ണുകൾ നിർത്താതെ ചലിച്ചു. കണ്ണുകൊണ്ട് കാണുന്ന ഭംഗിയൊന്നും ക്യാമറയിൽ കിട്ടുന്നില്ലയെന്നൊരു തോന്നൽ.

ആ താഴ്‌വരയിൽ വെച്ച്, ഇന്നലെ ടാക്സിസ്റ്റാൻഡിൽകണ്ട ഒരു ഡ്രൈവർ എന്നെ തിരിച്ചറിഞ്ഞു. "അരെ സോളോ ട്രാവലർ ആപ് ആ ഗയെ?സീറോ പോയിന്റ് ജാരെ ക്യാ?" ഇനിയും മുന്നോട്ടുള്ള ഒരു പോയിന്റിലേക്ക് പോകുന്നുണ്ടോ എന്നാണ് അയാൾ എന്നോട് ചോദിച്ചത്. എന്നെ കണ്ടത് അയാൾക്കും, അയാളെ കണ്ടത് എനിക്കും ആശ്ചര്യമായി തോന്നി. 

മഞ്ഞിലിരുന്ന് മൈനയുടെയും കരിയിലക്കിളിയുടെയും മിക്സ്പോലെതോന്നിയ ഒരു കിളി പ്രത്യേകരീതിയിൽ കൂവുന്നു, എനിക്ക് 'ഹങ്കർ ഗെയിംസ്' സിനിമയിലെ മോക്കിങ് ജേയെ ഓർമ്മവരുന്നു .

'യൂത്താങ്' താഴ്‌വരയിലെ കാഴ്ചകളൊക്കെ കണ്ടുതീരുമ്പോഴേക്കും ഞങ്ങളുടെ സിക്കിംചേട്ടൻ വണ്ടിയുടെ ടയറൊക്കെ മാറ്റിയിരുന്നു.

ഞങ്ങൾ അടുത്ത സ്ഥലത്തേക്ക് യാത്രതുടങ്ങി. പോകുംവഴിയിൽ മലകളിലും പാറകളിലുമൊക്കെ ഐസ് മുളച്ചുനിൽക്കുന്നപോലെകണ്ടു, പുല്ലുകളിൽ ഐസ് നിറഞ്ഞിരിക്കുന്ന അത്ഭുതകാഴ്ച. 

കൂടെയുള്ള ജാർഖണ്ഡ്കാരും ബംഗാളികളുമൊക്കെ കൂടുതൽ അടുപ്പമുള്ളവരെപ്പോലെ പെരുമാറി. ഇടയ്ക്കൊരു സ്പോട്ടിൽവച്ച് അവരുടെയൊപ്പം ഫോട്ടോയും എടുത്തു. സോളോ ട്രിപ്പിന്റെ മറ്റൊരു വശ്യത, എങ്ങുനിന്നോവന്ന, ഒരു പരിചയവുമില്ലാത്ത ആളുകൾ, മുൻപെങ്ങോ പരിചയമുള്ള കൂട്ടുകാരെപ്പോലെ ഒരു സ്ഥലത്തേക്ക് ഒരേ മനസ്സോടെ. നമ്പർ സേവ്ചെയ്യാതെതന്നെ ഫോട്ടോ അവർക്ക് വാട്സാപ്പിൽ അയച്ചുകൊടുത്തു, നോ സ്ട്രിങ്സ് അറ്റാച്ഡ് അല്ലേ ഇപ്പോ, ബന്ധങ്ങളൊന്നും പുതിയതായി തുടങ്ങണമെന്ന് തോന്നുന്നില്ല, ഈ കൂട്ടുകാർ ഈ യാത്രയുടെ അവസാനംവരെമാത്രം, ശേഷം അവർക്ക് അവരുടെ വഴി എനിക്ക് എന്റെയും. അതുകൊണ്ട് അവരോട് പേര് ചോദിച്ചതേ ഇല്ല, അവർ എന്റെയും. 

ഞാൻ ഇതുവരെ കണ്ടിട്ടുള്ളതിൽവച്ച് ഏറ്റവും വലിയ അത്ഭുതത്തിലേക്കാണ് ഞങ്ങൾ പോയത്, നോർത്ത് സിക്കിമിലെ സീറോ പോയിന്റ് എന്ന് പേരുള്ള സ്ഥലം. അവിടെ വർഷം മുഴുവനും സീറോ ഡിഗ്രി ആയിരിക്കും തണുപ്പ് എന്ന് തോന്നി,അതാവാം പേരിനു കാരണം. ഇതിപ്പോ സമുദ്രനിരപ്പിൽനിന്ന് പതിനയ്യായിരം അടി ഉയരത്തിലാണ്. ഉറഞ്ഞുപോയ മഞ്ഞിന്റെ പുതപ്പുമായി ഉയർന്നുനിൽക്കുന്ന മലകൾ, അവിടവിടെ കൊടികളിലെഴുതിയ ബുദ്ധിസ്റ്റ് പ്രാർത്ഥനാശീലുകൾ, നീല ആകാശം, ഹൊ അവർണനീയം, അതിസുന്ദരം.

അവിടെ ടൂറിസ്റ്റുകളെ കാത്ത് കുറേ കൊച്ചുകടകൾ. എല്ലാ കടകളും ചെറിയ മരക്കൊമ്പൊക്കെവച്ച് ഉണ്ടാക്കിയത്. എല്ലാത്തിന്റെയും ഉള്ളിൽ തീകായാനുള്ള സൗകര്യം, തിളച്ച വെള്ളത്തിൽ നീന്തിത്തുടിക്കുന്ന മാഗി, പുഴുങ്ങിയ കടല, മോമോസ്, കാപ്പി ഇതൊക്കെയാണുള്ളത്. മാഗിതന്നെ പറഞ്ഞു വീണ്ടും, പിന്നൊരു കാപ്പിയും. അതിന്റെയൊന്നും ചൂട് ഏശുന്നേയില്ല. ഞങ്ങളെല്ലാവരുംകൂടി തീകാഞ്ഞു, ഗ്ലൗസ് ഉൾപ്പെടെ തീ കാഞ്ഞിട്ടും ഏൽക്കുന്നില്ല. ഭൂമിയിലേക്ക് വെയിൽ തെളിഞ്ഞുനിന്നിട്ടും തരിമ്പും ഇളക്കമില്ലാതെ ഐസ് നല്ല കട്ടിയിൽത്തന്നെ മണ്ണിനെ പൊതിഞ്ഞുകിടക്കുന്നു. എനിക്കുചുറ്റും ആയിരക്കണക്കിന് കൈകൾ ഫോട്ടോയുടെ പല പോസുകൾക്ക് ക്ലിക്കെടുക്കുന്നു. പോകുന്ന സ്ഥലങ്ങളിലൊക്കെ പരമാവധി രണ്ട് ഫോട്ടോയേ എടുക്കാവു എന്ന എന്റെ തീരുമാനം ഞാനിപ്പോ ഓർക്കുന്നേയില്ല. ഐസിന്റെ പല ആംഗിളിലുള്ള ഫോട്ടോസ് എന്റെ ഫോണിന്റെ വയറിനെ കുത്തിനിറയ്ക്കുന്നു. കൈവിരലുകൾ തണുത്ത് നീരുവച്ചുതുടങ്ങി, പക്ഷേ നിധികണ്ട കൊള്ളക്കാരനെപ്പോലെ ഇനിയും ഇനിയുമെന്ന്പറഞ്ഞ് ഫോട്ടോ എടുത്തുകൊണ്ടേയിരുന്നു. കൊഡാക്കിന്റെ പഴയ ക്യാമറ മതിയാരുന്നു കയ്യിൽ, എന്റെമാത്രമല്ല എല്ലാവരുടെയും കയ്യിൽ. അങ്ങനെയാരുന്നേൽ ഫിലിം തീരുമ്പഴെങ്കിലും കണ്ണുകൊണ്ട് കാഴ്ചകൾ കണ്ടേനെ.

അടുത്തെവിടെയോ ആരോ മലയാളമൊക്കെ പറയുന്നത് കേട്ടു, പരിചയപ്പെടാൻ പോയില്ല. അവിടെനിന്ന ഒരു മുംബൈക്കാരനോട് എന്റെയൊരു ഫോട്ടോ എടുത്തുതരാൻ അഭ്യർത്ഥിച്ചു. ഒന്നുരണ്ട് ഫോട്ടോയൊക്കെ എടുത്തുതന്നിട്ട് അയാൾ എന്നെക്കൊണ്ട് അയാളുടെ ഇരുന്നും കിടന്നുമൊക്കെയുള്ള പത്തുനൂറു ഫോട്ടോ എടുപ്പിച്ചു, ഞാൻ 'സ്വ ലെ' എന്ന സിനിമയിലെ സലിംകുമാർ ആയതുപോലെ തോന്നി. അത് കഴിഞ്ഞു എന്നു സമാധാനിപ്പിച്ചപ്പോ ദാ 

അടുത്ത ആൾ, അങ്ങനെ ആ കൊൽകത്താക്കാരന്റെ ഫോട്ടോകളും ഞാൻ എടുത്തുകൊടുത്തു. ഫോട്ടോയ്ക്കുവേണ്ടി അവൻ ജീവൻ കൊടുക്കാനും തയ്യാറാണെന്ന് തോന്നി, പലതവണ ഐസിൽ ചവിട്ടി തെന്നിവീഴുന്നൊക്കെയുണ്ടാരുന്നു. 

ഞാൻ ഐസിനെ ഒന്ന് തൊട്ടുനോക്കി, അതിലിരുന്ന് തെന്നിനോക്കി, പാന്റ് നനയുന്നൊന്നുമില്ല, പക്ഷേ ഷൂസിലൂടെ തണുപ്പ് എല്ലിലേക്ക് തുളഞ്ഞുകയറുന്നുണ്ട്. സ്വിറ്റ്സർലൻഡിൽ പോകാൻ ഭാഗ്യം സിദ്ധിച്ച ഭാര്യ അന്ന് പറഞ്ഞത്‌ ഓർത്തു, കുറേകഴിയുമ്പോ നമ്മൾ തണുപ്പുമായി പൊരുത്തപ്പെടുമെന്ന്. ഒരു പരിധിവരെ അത് ശരിയാണെന്നു തോന്നിത്തുടങ്ങി. വെറുതേ ആ ഐസിൻപാളിയെ തൊട്ട്, ഒരുനിമിഷം കണ്ണടച്ചു.ഇവിടെവരെ എന്നെ എത്തിക്കാൻ ആഗ്രഹിച്ചതിന് അവരോട് നന്ദിപറഞ്ഞു, നമ്മൾമാത്രം ആഗ്രഹിച്ചാൽ എങ്ങുമെത്തില്ലല്ലോ, ഇവരും നമ്മളെ ആഗ്രഹിക്കണ്ടേ. 

വൈകാതെ ഞങ്ങടെ കൂട്ടത്തിലൊരാൾക്ക് വയ്യാതെയായി, ശ്വാസംമുട്ടലും ബോധംപോകാൻതുടങ്ങലും.ഉയരംകൂടിയ പ്രതലത്തിന്റെ പരീക്ഷണങ്ങൾ. വണ്ടിയിലുണ്ടായിരുന്ന ഓക്സിജൻ സിലിണ്ടറൊക്കെയെടുത്ത് പുള്ളി ഉപയോഗിച്ചു. താമസിയാതെ ഞങ്ങൾ അവിടുന്ന് തിരിച്ചു.

തിരിച്ചുള്ള യാത്രയിലും വണ്ടിയിൽ കുറേ ഹിന്ദിപ്പാട്ടുകൾ ഒഴുകി. ട്യൂൺ കേട്ടപ്പോ 'സൂരജ് ഹുവാ മത് ധം ' എന്ന പാട്ട് വരുമെന്ന് കരുതി, വന്നത് വേറെ ഏതോ പാട്ട്.എനിക്ക് തോന്നുന്നു ഒരു കാലഘട്ടത്തിലിറങ്ങിയ പാട്ടുകളൊക്കെ ഒരേ ട്യൂൺ ആണ്. അത് ഹിന്ദിയിൽമാത്രമല്ല തമിഴിലും മലയാളത്തിലുമൊക്കെ അങ്ങനെതന്നെ. 

അങ്ങോട്ട്‌ പോയപ്പോ കാണാത്ത ചില കാഴ്ചകളൊക്കെ തിരികെയുള്ള യാത്രയിൽ കണ്ടു - വലിയ മലയുടെ പല അതിരുകളിൽനിന്ന് അരുവികളൊഴുകി പല വെള്ളച്ചാട്ടങ്ങളായി പിന്നീട് ഒന്നിച്ച് താഴേക്ക് പതിക്കുന്ന കാഴ്ച,അങ്ങനെ ചിലത്. ശരിക്കും അങ്ങോട്ട് പോകുമ്പോൾ, ആസ്വാദനത്തേക്കാൾ, മൊമെൻറ്സ് ക്യാമെറയിൽ ക്യാപ്ച്ചർ ചെയ്യാനാണ് വെമ്പൽ. ഇപ്പൊ തോന്നുന്നു സ്വർഗംപോലെയുള്ള ആ ഐസ്ഭൂമിക വേണ്ടതുപോലെ ആസ്വദിച്ചില്ലെന്ന്. ഇനി എടുത്തുകൂട്ടിയ ഫോട്ടോകൾ നോക്കി ആസ്വദിക്കാം അല്ലാണ്ടെന്താ. കണ്ണടച്ചതും ഭംഗിയില്ലാത്തതുമായ ഫോട്ടോകൾ ഡിലീറ്റ് കൊട്ടയിലേക്ക് യഥേഷ്ടം പാഞ്ഞു. ആ ഐസിൽവച്ച് മുംബൈക്കാരൻ എടുത്തുതന്ന സ്വന്തം ഫോട്ടോകൾ നോക്കി, ഒന്നും വലിയ ചന്ദമൊന്നുമില്ല. അയാളുടെ എത്ര നല്ല ഫോട്ടോകളാണ് ഞാൻ എടുത്തത്, എന്നിട്ടാ അയാൾ എന്നോടിങ്ങനെ ചെയ്തത്. അതിന് ഫോട്ടോയെ പറഞ്ഞിട്ടെന്താ, മുഖം നിന്റെയല്ലേ അത് ഇങ്ങനെയേ വരൂ എന്ന് പറയുന്ന കൂട്ടുകാരെ ഓർമവന്നു. മിണ്ടരുത്, കടക്ക് പുറത്ത്. 

വണ്ടി അതിന്റെ മാക്സിമം വേഗത്തിൽ വലിയവലിയ വളവുകൾ തിരിയുന്നുണ്ട്.

ജാർഖണ്ടുകാരൻ ഞങ്ങടെ സിക്കിംചേട്ടനോട് അവസരോചിതമായ ചോദ്യം ചോദിച്ചു - "ഉറക്കത്തിൽ നിങ്ങൾ സ്വപ്നംകാണുന്നതുപോലും ഈ വളവും തിരിവും ആയിരിക്കുമല്ലേ, അടുത്ത്കിടക്കുന്ന ആളെ ഇടിച്ചിടുമോ കൈ ഇങ്ങനെ ഇടത്തും വലത്തും തിരിച്ചുതിരിച്ച് ", ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞ് കരാട്ടേക്കാരെപ്പോലെയുള്ള പോസ് കാണിക്കുന്നു. ഡ്രൈവറുച്ചേട്ടൻ എല്ലാവരെയുംനോക്കി ചിരിക്കുന്നു.ചെറിയ കണ്ണുകളും ചൈനീസ് മുഖവുമുള്ള അങ്ങേരുടെ ചിരി കൊള്ളാം. 

വഴിയിലൊരിടത്തുനിന്ന് കഴിച്ചു, ഇന്നലെ രാത്രിയിൽ കഴിക്കാൻനേരം തണുപ്പുകാരണം വിരലുകൾചുരുട്ടി ചോറെടുക്കാൻ പറ്റാഞ്ഞത് ഓർത്തു. ഇപ്പൊ ആ പ്രശ്നമൊന്നുമില്ല, ശരീരം എത്രപെട്ടെന്നാണ് തണുപ്പിനോട് അഡ്ജസ്റ്റ് ആയത്. മൈനസ് 5 കണ്ടവന് പ്ലസ് 5 ഒക്കെ എന്ത്, അഹങ്കാരംകൊണ്ട് പറയുവല്ലടാ പന്നേ എന്ന് മനസ്സ്. വഴിയിലൊരിടത്ത് റോഡിനുകുറുകെ ജെസിബി, നമ്മളാണെങ്കിൽ ഹോണടിച്ച് കൊന്നേനെ, ഇത് പക്ഷേ മാന്യമായി വണ്ടി സൈഡിലോട്ട് നിർത്തിയിട്ടു,ഏകദേശമൊരു പതിനഞ്ചുമിനിറ്റ്. റോഡിനുകുറുകെ മാന്തിയിട്ട് സാവധാനം ജെസിബി മാറിത്തന്നു.

ഏഴ് മണിക്കൂർ നീണ്ട യാത്ര തിരിച്ച് ഗാങ്ടോക് എത്തി. ഓരോരുത്തരോടും പ്രത്യേകം പ്രത്യേകം യാത്രപറഞ്ഞു. മറ്റുള്ളവർ അത്രനേരം കഥയൊക്കെ പറഞ്ഞെങ്കിലും പോകാൻനേരം ഡ്രൈവറുചേട്ടനോട് ഒരു ബൈപോലും പറഞ്ഞില്ല, കഷ്ടംതോന്നി. ഞാൻ കൈപിടിച്ച് യാത്രപറഞ്ഞപ്പോൾ പുള്ളിയുടെ കണ്ണുകളിൽ സ്നേഹത്തിന്റെ തിളക്കം. 

ഡിന്നർ കഴിക്കാൻ കേക്ക് ഒക്കെ ഭംഗിയിൽ നിരത്തിവച്ച ഒരു കടയിൽകയറി. ഒരു പേസ്ട്രിയും ഹോട്ട്ചോക്ലേറ്റും ഓർഡർ ചെയ്തു. ഭാര്യ സ്വിറ്റ്സർലൻഡ് പോയപ്പോ കാപ്പിക്കുപകരം ഹോട്ട് ചോക്ലേറ്റാണത്രേ കുടിച്ചത്. ഏതായാലും നല്ലപോലെ ബോൺവിറ്റ കലക്കിയപോലൊരു സാധനമാണ് എനിക്ക് കിട്ടിയ ഹോട്ട്ചോക്ലേറ്റ്. ശേഷം വീട്ടുകാരെ പറ്റിക്കാൻ ഒന്നുരണ്ട് ലൊട്ടുലൊടുക്ക് സാധനങ്ങൾ വാങ്ങി ഞാൻ റൂമിലോട്ട് പോയി. രത്തി അങ്കിൾ അറേഞ്ച് ചെയ്തുതന്ന റൂം കൊള്ളാം, ഇനിയൊന്ന് ഉറങ്ങണം, നാളെയുംകൂടെ ഒരു കത്തിക്കലുണ്ട്, ടൂറിന്റെ ലാസ്റ്റ് ദിവസം.

സോളോ ട്രിപ്പ്- ഡേ 4 - ലാച്ചുങ് യാത്രക്കുള്ള തയ്യാറെടുപ്പ്

പേടിച്ചപോലെ പാമ്പിനെ സ്വപ്നം കണ്ടില്ല, പക്ഷേ പേരപ്പനെ കണ്ടു. പേരപ്പനും നല്ലൊരു പാമ്പായിരുന്നു. ഡാ ഡാ കൊച്ചുകഴുവേറീ എന്ന് ചിരിച്ചോണ്ട് വിളിക്കുന്നത് എനിക്കിപ്പോ കൺമുന്നിൽ കാണാം. പാവം, മരിച്ചു. ആത്മാക്കൾക്ക് എവിടെയും പോകാമല്ലോ,ഇപ്പൊ ചിലപ്പോ എന്റെകൂടെ ട്രിപ്പടിക്കാൻ കൂടിയിട്ടുണ്ടാവും, അതല്ലേ ഞാൻ ഇന്ന് പുള്ളിയെ സ്വപ്നംകണ്ടത്.

 കണ്ണ്തുറന്ന് ഇന്നത്തെ യാത്രയ്ക്ക് റെഡിയാവാൻവേണ്ടി കട്ടിലിൽനിന്ന് ചാടിയിറങ്ങി. കാല് തറയിൽമുട്ടിയതും ആരോ സ്റ്റാച്ചു വിളിച്ചപോലെ പെട്ടെന്നൊരു ഷോക്ക്, ഇരച്ചുകയറിയ തണുപ്പ് എന്നെ ചവിട്ടിത്തിരിച്ച് കട്ടിലിലേക്ക്തന്നെയിട്ടു. തണുപ്പിന്റെ കാഠിന്യംകാരണം ഒന്നും തുറക്കാനും അടയ്ക്കാനുംപോലും പറ്റാത്ത അവസ്ഥ. മനസ്സ് പറയുന്നിടത്ത് കൈ നിക്കുന്നില്ല. ഫ്രിഡ്ജിൽവെച്ചാലും കട്ടിയാവാത്തടൈപ്പ് ഒരു ചോക്ലേറ്റ് ദാ തനിയെ ഉറഞ്ഞിരിക്കുന്നു. 

ഒൻപതുമണിക്ക് ഒരു സ്ഥലത്ത് എത്തണമെന്ന് ഇന്നലെ വഴിപറഞ്ഞുതന്ന അങ്കിൾ പറഞ്ഞു. അവിടുന്ന് ഒരു ഷെയർ ടാക്സിയിൽ ഇന്ന് ലാച്ചുങ് എന്നൊരു സ്ഥലത്തോട്ട് പോണം. അവിടെ കൊടുംതണുപ്പാണെന്നാണുകേട്ടത്. അതുകൊണ്ട് പല ലെയർ തുണിയൊക്കെ ഇട്ട് രണ്ട് ഷെയർടാക്സികൾ കയറി, പറഞ്ഞ സ്ഥലത്തെത്തി, അപ്പൊ സമയം രാവിലെ 8.40. ഡ്രൈവർടെ നമ്പറൊക്കെ അങ്കിൾ അയച്ചിട്ടുണ്ടാരുന്നു. വിളിച്ചപ്പോൾ ആൾ പറഞ്ഞു ഇനിയും കുറച്ച് ലേറ്റാകുമെന്ന്. അവിടെത്തന്നെ കറങ്ങിനിന്ന് അടുത്തുകണ്ട കടയിൽകയറി ലെയ്സ് വാങ്ങി. പാക്കറ്റ് പൊട്ടിച്ച് കഴിച്ചുതുടങ്ങിയപ്പോതന്നെ ആകെ തണുത്തപോലെ ഇരിക്കുന്നു. ലയ്സിനെ പറഞ്ഞിട്ടെന്താ, അത്രയ്ക്ക് തണുപ്പുണ്ട് ചുറ്റും. ആറ് ഡിഗ്രിയിൽ ശ്വാസംപോലും പുകപോലെയാണ് പുറത്തേക്ക് പോകുന്നത്. ഫോണിൽ ടൈപ്പ്ചെയ്യാൻതന്നെ പറ്റുന്നില്ല, കയ്യൊക്കെ മരവിക്കുന്നു. ഫോണിന് പക്ഷേ ഇത് മധുവിധുപോലെ സുഖമുള്ള കാലം. അതിന്റെ ചിപ്പും എൻജിനുമെല്ലാം കുളിരുകൊണ്ട് പരമാവധി പ്രസരിപ്പോടെ പ്രവർത്തിക്കുന്നു. മൈനസ് ഡിഗ്രിയിൽ ജീവിക്കുന്നവരെ മനസ്സാ നമിച്ചുകൊണ്ട് കൈകൾ തല്കാലത്തേക്ക് കയ്യുറയുമായി ബന്ധനത്തിലാക്കി, പണ്ട് മേഘാലയ പോകാൻ ചെന്നൈയിൽനിന്ന് വാങ്ങിയ കയ്യുറ, എന്തെല്ലാം പൊരുത്തക്കേടുകളാണല്ലേ, തണുപ്പുമായി ഒരു ബന്ധവുമില്ലാത്ത ചെന്നൈയും, കയ്യുറയും, ആ കഥയുമായി യാതൊരു ബന്ധവുമില്ലാത്ത ഈ നിമിഷവും.

ഓർത്തപ്പോൾ പറയാം സിക്കിമിൽ കണ്ട ഒന്നുരണ്ട് പ്രത്യേകത - പരമാവധി എല്ലായിടത്തും ടോയ്ലറ്റ് ഉണ്ട് (പേ ആൻഡ് യൂസ് ആണ് കൂടുതലും,അത്യാവശ്യം വൃത്തിയുള്ളത് ) , പിന്നൊന്ന് കയറ്റത്തിൽപോലും ആളുകൾ മറ്റുള്ളവർക്കുവേണ്ടി വണ്ടി നിർത്തിക്കൊടുക്കുന്നു, നമ്മുടെ നാട്ടിൽ നിരപ്പായ റോഡിൽപോലും പ്രതീക്ഷിക്കാൻകഴിയാത്ത മാന്യതയല്ലേ അത്.

കാത്തുകാത്ത് കുറേ നേരമങ്ങ്പോയി. പോരാഞ്ഞതിന് മിണ്ടാനുംപറയാനും ആരുമില്ലാതാനും, സോളോയുടെ ഒരു പ്രശ്നമാണത്.ഇതിനിടയിൽ പല ഡ്രൈവർമാരും വേറെ പല ഡ്രൈവർമാരുടെ നമ്പർ തന്നു. വണ്ടിക്കാർക്കൊക്കെ ഗ്രൂപ്പായിട്ടുള്ള ട്രിപ്പ് മതി. ഷെയർ ടാക്സി നോക്കുമ്പളാണ് ഇത്രയ്ക്കും വിഷയം. സോളോയുടെ അടുത്ത പ്രശ്നം. ഇഷ്ടംപോലെ സമയം പോസ്റ്റായി നിന്നതുകൊണ്ട് അടുത്ത്കണ്ട ഒരു റസ്റ്റോറന്റിൽ കട്ടൻചായ കുടിക്കാൻ കയറി. നല്ല തിളച്ച കട്ടൻചായ മുന്നിൽവന്നു, കപ്പിന്ചുറ്റും കൈ ചേർത്തുപിടിച്ചു. കൈകൾ അന്നേരം അനുഭവിച്ച സുഖം അനിർവചനീയം. ചൂട്ചായ വലിച്ചുകുടിച്ചു, അങ്ങോട്ട്‌ പറയാതെതന്നെ കുരുമുളകോ ഇഞ്ചിയോ എന്തൊക്കെയോ ചേർത്തുതന്ന അവരെ മനസ്സുകൊണ്ട് നന്ദി അറിയിച്ചു.നാവിന് ചൂടൊന്നും അറിയുന്നേയില്ല. പക്ഷേ അല്പം കഴിഞ്ഞപ്പോൾ അറിഞ്ഞു, നാവ് പൊള്ളി നീറിത്തുടങ്ങി. തണുപ്പത്ത് അങ്ങനെയാണ്, പൊള്ളലും മുറിവുമൊക്കെ പെട്ടെന്ന് സംഭവിക്കും, പക്ഷേ നമ്മളറിയാൻ സമയമെടുക്കും. 9 മണി എന്നുപറഞ്ഞാൽ ഇന്ത്യയിൽ അർത്ഥം ഒരു പത്തുമണിക്കെങ്കിലും വാടേ എന്നാണെന്ന് വീണ്ടും തോന്നി. സ്വന്തം കല്യാണത്തിനല്ലാതെ വേറെ എന്തിനെങ്കിലും കൃത്യ മുഹൂർത്തതിന് നമ്മൾ എത്താറുണ്ടോ?

ഏട്ടേമുക്കാലിന് തുടങ്ങിയ എന്റെ വെയ്റ്റിംഗ് പതിനൊന്നുമണിവരെ തുടർന്നു.ആങ്ങിത്തൂങ്ങി ഒരു വണ്ടി റെഡിയായി, ബൊലേറോ. പിന്നിലെ സീറ്റാണ് കിട്ടിയത്. ഇടിച്ചുഞെരുങ്ങി ഞാനുൾപ്പെടെ നാലുപേർ ആ ഒറ്റസീറ്റിൽ. അതിലോട്ട് കയറാൻതന്നെ ഒന്ന് നല്ലപോലെ മെനക്കെടണം. വണ്ടിയിൽ ഡ്രൈവർ ഉൾപ്പെടെ പത്തുപേർ.ഇനിയാണ് യാത്ര, ഏകദേശം ഏഴ് മണിക്കൂർ നീളുന്ന, വളഞ്ഞുപുളഞ്ഞ, ഹൈ അൾട്ടിട്യൂഡിലേക്കുള്ള യാത്ര. അങ്ങോട്ട് പ്രശ്നമില്ല, എല്ലാ യാത്രയും പ്രതീക്ഷയാണ്, കാണാൻ എന്താവും ഉണ്ടാവുക എന്ന കൗതുകമാണ്. അങ്ങനെ എത്രദൂരം വേണേലും പോകാം. അങ്ങ് ചെന്നുകഴിയുമ്പോഴോ, ഇവിടെ എന്തായിരുന്നു കാണാൻ ഇത്ര ഉള്ളതെന്ന് തോന്നും ചിലപ്പോ, തിരിച്ചുള്ള യാത്ര വിരസവും അപ്രിയവുമാകും. യാത്രയുടെ യഥാർത്ഥ ആത്മാവ് പക്ഷേ യാത്രചെയ്യൽതന്നെയാണെന്ന്  തിരിച്ചറിയാൻ, ഒരുപാടൊരുപാട് യാത്രചെയ്ത് പതംവരണം. അതുവരെ  നമ്മൾ തേടിക്കൊണ്ടേയിരിക്കും - നമ്മൾ അറിയാൻകൊതിക്കുന്ന ആ സ്വർഗത്തെ, കാണാൻകൊതിക്കുന്ന ആ പെർഫെക്ട് പ്ലേസിനെ. അവസാനം ആ മച്ചൂരിറ്റി ഫീലിംഗ് വന്ന് തൊടും - റെവലേഷൻ , തത്വമസി - അത് നീതന്നെ ആകുന്നു, യാത്രതന്നെയാകുന്നു എന്ന്.

സോളോ ട്രിപ്പ്- ഡേ 4- ദുർഘട പാത.

ബൊലേറോയിൽ ലാച്ചുങ്ങിലേക്ക് യാത്രതുടങ്ങിക്കഴിഞ്ഞ് മനസ്സിലായി ഇതൊരു വല്ലാത്ത അനുഭവമായിരിക്കുമെന്ന്. മുന്നോട്ടു ചെല്ലുംതോറും വഴിയുടെ വളവും കൂടിക്കൂടിവന്നു, കൂടെയുണ്ടായിരുന്ന ഫാമിലിയിലെ പെൺകുട്ടി ആദ്യം ശർദ്ദിച്ചു, പിന്നാലെ അതിന്റെ അമ്മയും ജോയിൻചെയ്തു. അങ്ങനെ നിർത്തിയും നിരങ്ങിയും വണ്ടി മുന്നോട്ട്നീങ്ങി. ചുറ്റും വേറെയും ഒരുപാട് വണ്ടികളുണ്ട്.

SK 03 എന്ന്തുടങ്ങുന്ന നമ്പർപ്ലേറ്റ് കണ്ടപ്പോ സിക്കിമിലെ പത്തനംതിട്ട രെജിസ്ട്രേഷൻ എന്ന് മനസ്സ് കളിപറഞ്ഞു. ഈ അന്യനാട്ടിൽ, ഏതോ ഒരു കുന്നിൻമുകളിൽ, തണുപ്പത്ത്, ഞാനെന്റെ നാടിനെ മിസ്സ്‌ ചെയ്യുന്നു. അവിടെ ഇതുപോലെ ഇത്ര ടൂറിസ്റ്റുകളൊന്നും വരാറില്ല, ഒരുകണക്കിന് നല്ലതാണ്, അത്രയുംകൂടെ വൃത്തികേടാവാതെ നിൽക്കുമല്ലോ എന്റെ നാട്. 

 മുന്നോട്ടുപോകുന്തോറും സിനിമയിൽ കണ്ടിട്ടുള്ളതുപോലെയുള്ള പലനിറത്തിലുള്ള കൊടികൾ കണ്ടു, എല്ലാത്തിലും എന്തൊക്കെയോ പ്രാർത്ഥനകൾ ടിബറ്റൻഭാഷയിൽ എഴുതിവച്ചിരിക്കുന്നു, ചുറ്റും ഒരുപാടൊരുപാട് മലകൾ, താഴെ പച്ചനിറത്തിൽ ഒഴുകുന്ന വെള്ളം ഇതൊക്കെ ഒരു നിത്യകാഴ്ചയായി മാറി. പണ്ട് ഗവി കാണാൻ പോയപ്പോ തോന്നിയതുതന്നെ ഇപ്പോഴും തോന്നുന്നു, ഒരേ കാഴ്ചകൾ കാണുമ്പോഴുള്ള മടുപ്പ്. മുന്നോട്ടുപോകുംതോറും ആ കുട്ടിയുടെയും അമ്മയുടെയും അവസ്ഥ മോശമായി വന്നു, അവരുടെ ആമാശയത്തിലെ ഓരോ ഭക്ഷണവും ആദ്യം ആര് പുറത്തുവരുമെന്ന് മത്സരിക്കുകയാണെന്നുതോന്നുന്നു, അതനുസരിച്ച് ഭർത്താവിന്റെ അവസ്ഥ അതിലും മോശമായി. അയാൾക്ക് മുന്നോട്ടു പോകണമെന്നുണ്ട്താനും എന്നാൽ അയാളും കുടുംബവും കാരണം ബാക്കിയുള്ളവർ താമസിക്കുന്നു എന്ന കുറ്റബോധവും. ഡ്രൈവറും കൂടെയുള്ള മറ്റു ടൂറിസ്റ്റുകളും പരമാവധി അവരോട് പറഞ്ഞുനോക്കി ഇനി യാത്ര തുടരേണ്ട തിരിച്ചു പൊയ്ക്കോളൂ എന്ന്. പക്ഷേ തിരിച്ചുപോയാൽ ഒരൊറ്റ പൈസ പോലും കിട്ടില്ല എന്ന് അവർക്ക് അറിയാമായിരുന്നു. അതുകൊണ്ടുതന്നെ കടിച്ചുപിടിച്ച് അവർ മുന്നോട്ട്തന്നെ പോകാൻ പറഞ്ഞു. ശർദ്ദിലിന്റെ ഫ്രീക്വൻസി കൂടിക്കൂടി വന്നപ്പോൾ യാത്രക്കാരിൽ ഒരാൾ ഏതൊക്കെയോ രണ്ടുഗുളിക അവർക്ക് നേരെ നീട്ടി. ജീവിതത്തിൽ അങ്ങനെയും ചില സന്ദർഭങ്ങൾ ഉണ്ടാവും, അനന്തരഫലം എന്താണെന്ന് അറിയില്ലെങ്കിലും നിർബന്ധമായും മറ്റുള്ളവരെ അനുസരിക്കേണ്ട അവസരം. മറ്റ് നിവൃത്തിയില്ലാതെ ആ സ്ത്രീ അത് വാങ്ങി കഴിച്ചു. എന്നിട്ടും രക്ഷയൊന്നുമില്ല, അവർ പിന്നെയും വണ്ടി നിർത്താൻ പറഞ്ഞു, അവരോട് വെളിയിലേക്ക് ഇറങ്ങിനിന്ന് ശർദ്ദിക്കാൻ ഡ്രൈവർ പറഞ്ഞു. അവർ മൈൻഡ് ആക്കിയില്ല, ഭർത്താവും അല്പം ദേഷ്യത്തിൽ അതുതന്നെ പറഞ്ഞെങ്കിലും അവർ അനങ്ങിയില്ല, ശർദ്ദിച്ചു ശർദിച്ച് അവർ ഒരു വഴിക്കായതുപോലെ തോന്നി, ആകെയൊരു വിഭ്രാന്തിയുടെ ലക്ഷണങ്ങളൊക്കെ കാണിച്ചുതുടങ്ങി(പക്ഷേ എത്ര വിഭ്രാന്തിയാണെങ്കിലും ഭർത്താവിന്റെ ഈ പ്രവൃത്തി അവർ നോട്ട് ചെയ്തിട്ടുണ്ടാവും, മറ്റുള്ളവരുടെ മുന്നിൽവച്ച് ഞാനാണ് നിന്നെ കണ്ട്രോൾചെയ്യുന്നതെന്നുള്ള തരം ഇറക്കിയത്).ഒടുക്കം റോഡ്സൈഡിൽ ഒരു മരത്തിന്റെ ചോട്ടിലിരുന്ന് അവർ ആ തീരുമാനം പ്രഖ്യാപിച്ചു, ഇനി ഒരടി മുന്നോട്ടില്ല. അവസാനം എല്ലാരൂടെ ഒരു തീരുമാനത്തിലെത്തി- തൊട്ടടുത്ത പെട്രോൾപമ്പിൽ അവരെ ഇറക്കിവിടാം. പിന്നെയും പ്രശ്നം - വണ്ടി സ്റ്റാർട്ടാകുന്നില്ല, പിന്നെ തള്ളിയൊക്കെ സ്റ്റാർട്ടാക്കി, അവരെ പെട്രോൾപമ്പിൽ എത്തിച്ചു. പോകാൻനേരം ആ ഭർത്താവ് ദയനീയമായി എന്നെ നോക്കി, നിനക്കൊക്കെ എന്ത് സുഖമാടാ പന്നേ എന്ന അർത്ഥത്തിൽ. ഭാവിയിൽ അതേരംഗത്തിൽ അയാളുടെ സ്ഥാനത്ത് ഞാൻ എന്നെ കണ്ടു. 

ആ മൂന്നുപേർ ഒഴിവായതിൽ സത്യംപറഞ്ഞാൽ എല്ലാരും സന്തോഷിച്ചു, ഇപ്പൊ സ്ഥലം ഒരുപാടുണ്ടല്ലോ വണ്ടിയിൽ, ഞെരുങ്ങിയിരുന്ന എല്ലാരും രാജാക്കന്മാരെപ്പോലെ ഞെളിഞ്ഞിരുന്നു, ചിലരുടെ നഷ്ടം മറ്റുചിലരുടെ ലാഭം. എനിക്ക് സ്‌ക്വിഡ് ഗെയിം ഓർമവന്നു, കൂടെയുള്ള ഓരോരുത്തരായി ഒഴിവായി അവസാനമെത്തുന്ന ആൾ ജയിക്കുന്ന കഥ. 

കുറേക്കഴിഞ്ഞ് ലഞ്ച്കഴിക്കാൻ വണ്ടിനിർത്തി. ആദ്യമേ ഏൽപ്പിച്ച പൈസയിൽ അതും ഉൾപ്പെടും. ബഫെ ആയിരുന്നു. ചോറിനൊപ്പം എന്തോ ഒരു കൂട്ടാൻ, നമ്മടെ കൂർക്കമെഴക്കോരട്ടിപോലെ, പിന്നെ ഉരുളകിഴങ്ങിന്റെ ഒരു ഐറ്റം, മുട്ടക്കറി, അങ്ങനെ എന്തൊക്കെയോ.കുറച്ചുമാത്രം കഴിച്ചു, ഇനിയുള്ള വഴി മുകളിലോട്ടാണ്,നല്ല വളവും തിരിവും ആയിരിക്കും, കൂടുതൽ കഴിച്ചാൽ ശരിയാവില്ല, ആ ഫാമിലിയുടെ അതേ അവസ്ഥയാകുമെന്ന് ഭയം. കൂടെ യാത്ര ചെയ്യുന്നവർ ജാർഖണ്ഡ്കാരും ബംഗാളികളുമാണ്, അതിലെ ബംഗാളികളുടെ സംസാരം കേട്ടാൽ ചക്ക് ദേ ഇന്ത്യയിലെ ആദിവാസി പെൺകുട്ടികളെപ്പോലെ ഉണ്ട്. അങ്ങനെയൊക്കെ പലതും ആലോചിക്കുന്നതിനിടയിൽ അതിലൊരാൾ എന്നെനോക്കി ഒന്ന് ചിരിച്ചു. ആ ഒരൊറ്റ നിമിഷത്തിൽ അയാളെപ്പറ്റി അതുവരെ ചിന്തിച്ചതൊക്കെ ഞാൻ മറന്നു. അപരിചിതന്റെ ആദ്യത്തെ ചിരി ഏറ്റവും പവിത്രമായി തോന്നി. അതൊരു മാജിക്‌ മൊമെന്റ് ആയിരുന്നു, യാത്രകൾക്ക് മാത്രം നൽകാനാവുന്ന മാജിക്ക്.

കുറച്ചൂടെ മുന്നോട്ട്പോയപ്പോൾ മനസ്സിലായി എന്റെകൂടെ യാത്രചെയ്യുന്ന രണ്ട് ഗ്രൂപ്പ്‌ ആളുകളും ബൈക്കിൽ റൈഡ് വന്നവരാണ്, പാസ്സ് കിട്ടില്ല എന്നൊക്കെപ്പറഞ്ഞ് ഇവരെ ഏജന്റ് പറ്റിച്ച് ഷെയർടാക്സിയിൽ കയറ്റിവിട്ടതാണ്. ഞങ്ങളുടെ രണ്ട് സൈഡിലൂടെയും ബൈക്ക്കൾ പാഞ്ഞുപോയപ്പോൾ നഷ്ടപ്പെട്ടുപോയ കാമുകിയെ വീണ്ടും കണ്ട ഭാവമായിരുന്നു അവരുടെയെല്ലാം മുഖത്ത്. വഴിനീളെ ചിലർ മലരുപോലത്തെ സാധനം കഴിക്കുന്നുണ്ടാരുന്നു. നമ്മുടെ ഉത്സവത്തിനും പെരുന്നാളിനുമൊക്കെ കിട്ടുന്ന, ഒരു വികാരവുമില്ലാത്ത ഈ സാധനം മനുഷ്യർ എങ്ങനെ ഇങ്ങനെ ആസ്വദിച്ച് കഴിക്കുന്നെന്ന് എനിക്കിതുവരെ മനസ്സിലായിട്ടില്ല. വണ്ടിയിൽ പാട്ടിന്റെ ശബ്ദം കൂടിയും കുറഞ്ഞും മാറിമാറി തോന്നി. പിന്നീട് മനസ്സിലായി അത് വണ്ടിയുടെ കുഴപ്പമല്ല എന്റെ ചെവിയുടേതാണെന്ന്, അത് ഉയരങ്ങളിലോട്ട്പോകുംതോറും അടഞ്ഞും വല്ലപ്പോഴുമൊക്കെ തുറന്നും വരുന്നതാണ് സംഗതി. 5 മണി ആയപ്പോഴേക്കും നല്ലരീതിയിൽ ഇരുട്ടിത്തുടങ്ങി. നട്ടെല്ലിന്റെ ഷോക്ക്അബ്സോർബേർസ് നന്നായി പണിയെടുക്കുന്നുമുണ്ട്, അത്രയ്ക്കുണ്ട് വണ്ടിയുടെ കുലുക്കവും കറക്കവും. അങ്ങനെ പല ചെക്ക്പോസ്റ്റുകൾകടന്ന് അവസാനം ഞങ്ങൾ ലാച്ചുങ് എത്തി. അവിടെ അറേഞ്ച് ചെയ്തതിൽ ആദ്യംതന്ന മുറിയിൽ ഒരു കുഞ്ഞെലിക്കുട്ടൻ, എന്നെ കണ്ട് അവൻ ഓടടാ ഓട്ടം. ഏതായാലും അധികം വൈകാതെ റൂം മാറണ്ടിവന്നു, വണ്ടിയിൽ കൂടെയുണ്ടായിരുന്ന ബംഗാളികളുടെകൂടെ ഒരു റൂമിലേക്കായി. അവരെയൊക്കെ ബേസിക് ആയി ഒന്ന് പരിചയപ്പെട്ടു, സോളോ ട്രിപ്പ് ആയതിനാൽ ആരോടും അങ്ങനെ വലിയൊരു ബന്ധം സ്ഥാപിക്കാൻ ശ്രമിച്ചില്ല. അവരെല്ലാം ബിസിനസ് ചെയ്യുന്നവരാണ്. തണുപ്പ് ഏഴ് ഡിഗ്രി എന്ന് മൊബൈലിൽ വെതർ അപ്ലിക്കേഷൻ കാണിക്കുന്നു, പക്ഷേ എനിക്കത് അത്ര വിശ്വാസം വരുന്നില്ല, കിടുകിടാ വിറയ്ക്കുകയാണ്. ബംഗാളികളിൽ ഒരാൾ മദ്യപിക്കാൻ ഒരുപാട് നിർബന്ധിച്ചു.സന്യാസിമാരുടെ നാടായതുകൊണ്ട് അവരെന്നെ പഴയൊരു സന്യാസിയെ (ഓൾഡ് മങ്ക് - മദ്യം ) പരിചയപ്പെടുത്താൻ ശ്രമിച്ചു. എന്നെ വിശ്വസിച്ചയച്ച എല്ലാവരെയും ഓർത്ത് ഞാനത് ഒരുവിധത്തിൽ ഒഴിവാക്കി. 

റൂമിൽ തോർത്തില്ല, സോപ്പില്ല, കെറ്റിൽ ഇല്ല, പ്രത്യേകിച്ച് ഒന്നുംതന്നെയില്ല. ഒരു രീതിയിലുള്ള സഹകരണവും കാണിക്കാത്ത ലോഡ്ജുകാരോട് എല്ലാവർക്കും അമർഷം തോന്നി. ഭക്ഷണം ആകാൻ ഇനി ഒരു മണിക്കൂർ എടുക്കുമെന്ന്, അതിനു പറഞ്ഞ കാരണം ഇതാണ് - ഭക്ഷണം തയാറാക്കാനുള്ള സാധനങ്ങൾ എത്തിയിട്ടില്ലന്ന്, അത് ഞങ്ങടെ ഡ്രൈവർ വേണമാരുന്നു കൊണ്ടുവരാനെന്ന്. ഒടുക്കം തണുപ്പ് ഉച്ചസ്ഥായിയിൽ എത്തി. അപ്പോഴും വെതർ ആപ്പ് ഏഴ് ഡിഗ്രി കാണിച്ചു, സംശയത്തോടെ നെറ്റിൽ നോക്കിയപ്പോൾ മൈനസ് ഒന്നെന്നു കാണിച്ചു, അത് അറിയുംമുന്നേതുടങ്ങിയ കാലിന്റെ വിറയൽ ഒന്നുകൂടെ കൂടി. ഭക്ഷണം അപ്പോളേക്കും തയാറായി.കഴിച്ചുകഴിഞ്ഞാണ് കൈ കഴുകിയത്, അതും പേടിച്ചുപേടിച്ച്. പേടിച്ചതുപോലെതന്നെ, കൈകഴുകാൻ പൈപ്പിൽപോലും തൊടാൻ വയ്യാത്ത അവസ്ഥ.വായിൽ വെള്ളമൊഴിച്ചു, കുലുക്കുകുഴിഞ്ഞില്ല, ഇന്നിനി അതിന്റെ പരിണിതഫലംകൂടെ അനുഭവിക്കാനുള്ള ത്രാണിയില്ല, കുളിക്കുന്നേനെപ്പറ്റി പിന്നെ ചിന്തിക്കുകയേ വേണ്ടല്ലോ, കുളിക്കാതായിട്ട് ഇന്നേക്ക് നാല് ദിവസം.